پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

مقدمه و بیان مسئله عدم تحرک جسمی به عنوان یک بیماری همه گیر جهانی توصیف شده است، برآوردهای اخیر نشان می‌دهد که در سراسر جهان، 23٪ از بزرگسالان و 81٪ از نوجوانان (11 تا 17 ساله) توصیه‌های جهانی سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای فعالیت بدنی را برآورده نمی کنند (سازمان جهانی بهداشت، 2013). این امر منجر به پیامدهایی مخاطرآمیز عمده‌ای برای سلامت عمومی مردم در سراسر جهان شده است که عبارتند از شیوع بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، سرطان و دیگر عوامل خطرزا از قبیل فشار خون بالا، افزایش قند خون و اضافه وزن و چاقی(سازمان بهداشت جهانی، 2005). علاوه بر نتایج منفی بهداشتی، هزینه‌های اقتصادی قابل توجهی نیز در ارتباط با عدم تحرک جسمی وجود دارد (کارلسون، فولتون، پرات، یانگ و آدامز ، 2015). در نتیجه امروزه، توجه به ورزش به عنوان عاملی در توسعه سلامت و صلح مورد توجه قرار گرفته شده است(شوالنکف و سیفکن ، 2018). گسترش اوقات فراغت و پیشرفت روزافزون فناوری‌های پیشرفته نیز، بر فقر حرکتی دامن زده و بر جنبه‌های مختلف جسمی، روانی و اجتماعی زندگی افراد تأثیر گذاشته است. لذا در دهه‌های اخیر، دولت‌ها و سیاستگذاران از استفاده از ورزش‌های سنتی برای مبارزه با طیف وسیعی از مشکلات مرتبط با سلامت حمایت کرده اند (گیلچریست ویتون ، 2016). با توجه به نقش و اهمیت فعالیت‌های ورزشی به عنوان یک ابزار کم هزینه و مفرح و در عین حال موثر که قابلیت اجرای آن برای عموم از حیث ویژگی‌های فردی و اجتماعی وجود دارد و می‌تواند به عنوان بخشی از برنامه زندگی روزانه افراد سهم بسزایی در ارتقاء سطح سلامتی جسمانی، روانی و اجتماعی آنها داشته باشد، مسئولین ورزش، بهداشت و سلامتی باید به بررسی روش هایی بپردازند که سبب افزایش تعداد افراد شرکت کننده در فعالیت بدنی و ورزش شود (مهدی زاده و اندام، ۱۳۹۲). ورزش به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل در توسعه سلامت جامعه شناخته شده است. لذا شناخت عوامل تاثیرگذار بر توسعه سلامت با تاکید بر نقش محوری ورزش فعالیت بدنی، یکی از پیش نیازهای مهم طراحی و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای است. بنابراین، این پژوهش درصدد است با ارائه الگویی جامع تمام سطوح اثر گذار بر توسعه سلامت با نقش فعالیت‌های بدنی را بررسی و محدودیت‌های مطالعات پیشین در این زمینه را برطرف کند. همچنین از دیگر آثار مثبت مشارکت در ورزش می‌توان به سلامت روانی و اجتماعی افراد در تمامی دوره‌های زندگی، ارتقای کیفیت زندگی اقشار مختلف مردم (مظفری، کلاته آهنی، شجیع و هادوی، 1389)، تغییر نگرش و دیدگاه‌ها، بهبود ادراک، بهبود روابط انسانی و اجتماعی، احساس آسودگی و آرامش، تسکین اختلالات روانی و کسب مهارتهای حرکتی، کسب تجارب خلاق و تقویت اعتمادبه نفس و خودباوری (مرتضایی و همکاران، 1395) نام برد. امروزه توجه به کیفیت زندگی و سلامت در حد بی سابقه‌ای بالا رفته است. تلاش برای ارتقای سلامت و پیشگیری از امراض نیز از اولویت‌های ملی است. شعار سازمان بهداشت جهانی حرکت برای سلامت است (یاه ، 2009). امروزه نه تنها مجامع علمی و طبی بلکه عامه مردم به طور روز افزونی از اثر عمیق شیوه زندگی بر سلامت جسمی و روحی و کیفیت زندگی آگاه شده اند. برای رشد کشور در همه زمینه‌ها باید از نیروی انسانی سالم، متفکر و خلاق استفاده کرد زیرا به نظر می‌رسد استفاده از نیروهای سالم جسمی و فکری در بالا بردن سطح بهره وری فردی و سازمانی تاثیر به سزایی دارد (شافلی ،2003). اهمیت مشارکت ورزشی برای سلامتی و رفاه در مطالعات متعدد نشان داده شده است و با افزایش نگرانی در مورد مسائل بهداشتی مانند شیوع چاقی، سلامت و رفاه شهروندان، نقش مشارکت ورزشی در بهبود زندگی شهروندان به یک موضوع بسیار مهم و حیاتی برای سیاستگذاران تبدیل گشته است. علاوه بر این، باید اذعان نمود که ورزش نه تنها نقش مهمی در سلامت دارد، بلکه میتواند به همبستگی و انسجام اجتماعی نیز کمک نماید (هلمن و بروئر ، 2014). روش اجرا شرح روش انجام کار پرسشنامه¬های تحقیق با توجه به تعداد دانشجویان تهیه و به صورت حضوری و غیر حضوری( از طریق شبکه‌های اجتماعی) و به تعداد لازم به آنها توزیع شد و پس از تکمیل جمع¬آوری گردد‌‌. پس از جمع آوری پرسشنامه¬های تحقیق، طبق دستورالعمل‌های مربوط به هر کدام، اطلاعات استخراج، امتیازگذاری و به مقیاس‌های اندازه‌گیری تبدیل گردید‌. پس از جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه‌ها، تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS و AMOS برای آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. از روش‌های آمار توصیفی نظیر میانگین، شاخص‌های فراوانی، درصد فراوانی، انحراف استاندارد، نما، جدول‌ها و نمودارها برای بیان اطلاعات توصیفی تحقیق از جمله تجزیه و تحلیل داده‌های جمعیت شناختی استفاده شد. در بخش آمار استنباطی از آزمون کلموگروف اسمیرنوف برای تعیین طبیعی بودن توزیع داده‌ها، آزمون t تک نمونه جهت مقایسه میانگین متغیرهای تحقیق با میانگین معیار، از مدل معادلات ساختاری جهت تعیین میزان نقش متغیر پیش بین فعالیت بدنی بر متغیر ملاک سلامت جامع استفاده گردید. 5-5- ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش، گردآوری داده‌ها، به دو دسته کتابخانه‌ای و میدانی تقسیم شد. در خصوص جمع‌آوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش از روش‌های کتابخانه‌ای و برای گردآوری داده‌های کمی از روش میدانی استفاده شد. همچنین علاوه بر چک لیست اطلاعات فردی، به منظور اندازه گیری متغیرهای تحقیق از پرسشنامه¬های استاندارد استفاده شد که شامل: الف) پرسشنامه فعالیت بدنی بک(2006) پرسشنامه فعالیت بدنی بک میزان فعالیت افراد را با توجه به نوع شغلشان بررسی می‌کند و دارای 16 آیتم پنج گزینه‌ای می‌باشد. هر آیتم بر حسب مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت سنجیده و به 5 درجه، رتبه‌بندی شده است(هرگز= 1، همیشه= 5، به غیر از سؤال 2 که برعکس نمره‌گذاری می‌شود). نمره‌دهی پرسشنامه به نحوی است که افرادی که فعالیت بدنی بیشتری دارند، نمرات بالاتری کسب می‌کنند که کمینه‌ی نمره‌ی کل یک فرد 5 و بیشینه‌ی نمره‌ی آن 15 می‌تواند باشد. این مقیاس دارای 3 زیرمقیاس بوده که میزان فعالیت افراد را تحت عنوان سه زیر مقیاس: 1- فعالیت شغلی، 2- فعالیت‌های ورزشی، و 3- فعالیت مربوط به اوقات فراغت، بررسی می‌کند. زیرمقیاس‌ها عبارتند از: 1- زیرمقیاس مربوط به فعالیت‌های شغلی شامل 8 سؤال بوده که میزان فعالیت افراد را با توجه به نوع شغلشان و وضعیت بدنی افراد در هنگام اشتغال بررسی کرده و همچنین به مقایسه افراد با همسالان در ارتباط با میزان فعالیت بدنی می‌پردازد. هر آیتم بر حسب مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت سنجیده و به 5 درجه، رتبه‌بندی شده است. 2- زیرمقیاس مربوط به فعالیت‌های ورزشی که در آن نوع فعالیت ورزشی اول و فعالیت ورزشی دوم(در صورتی که فرد به دو نوع فعالیت ورزشی بپردازد) و همچنین شدت فعالیت ورزشی و تعداد ساعات اختصاص یافته به آن رشته ورزشی در هفته و همین طور تعداد روزهای اختصاص یافته به آن رشته ورزشی در طول ماه و سال بررسی می‌گردد. 3- زیرمقیاس مربوط به اوقات فراغت که شامل 7 سؤال بوده و میزان و نوع فعالیت افراد(فعالیت ورزشی، تماشای تلویزیون، پیاده‌روی، دوچرخه سواری) را در اوقات فراغت سنجیده و به مقایسه میزان فعالیت بدنی افراد با گروه همسالان خود می‌پردازد که هر سؤال برحسب مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت سنجیده می‌شود. همچنین در این پرسشنامه نمره بالاتر نشان‌دهنده‌ی فعالیت بدنی بیشتر است. این پرسشنامه با توجه به نظر اساتید و تیم تحقیق مورد بازنگری قرار گرفت. ب) پرسشنامه سلامت جامع برای سنجش سلامت جامع از پرسشنامه وضعیت سلامت سازمان جهانی بهداشت(2012) استفاده شد. این پرسشنامه با نظر 15 تن از اساتید و تیم نحقیق مورد بازنگری قرار گرفت و بومی سازی شد. در این راستا سوالات و گویه‌هایی حذف و اضافه گردید. در نهایت 7 مولفه سلامت جسمانی، عدم استعمال دخانیات و الکل، تغذیه و کنترل وزن، سلامت روان، سلامت اجتماعی، سلامت معنوی و سلامت عاطفی مورد سنجش قرار گرفتند. هر آیتم بر حسب مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت سنجیده و به 5 درجه، رتبه‌بندی شده است. 5-6- معیارهای ورود و خروج از مطالعه رضایت آگاهانه و مشارکت داوطلبانه کارکنان در هر یک از مراحل مطالعه به‌عنوان معیار ورود در نظر گرفته شد و عدم رضایت افراد برای شرکت در مطالعه و نداشتن شرایط جسمی مناسب برای پاسخ به سؤالات از معیارهای خروج افراد از مطالعه بود. 5-7- روش تجزیه تحلیل داده‌ها بعد از جمع‌آوری اطلاعات از کارکنان، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها - یافته¬های استنباطی تحقیق - فرضیه صفر اول: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به مثبت بودن t مولفه‌های سلامت جامع میانگین میزان سلامت جامع نمونه آماری تحقیق به شکل معنادای بالاتر از میانگین آزمون است. - فرضیه صفر دوم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به منفی بودن t مولفه‌های فعالیت بدنی میزان فعالیت بدنی نمونه آماری تحقیق پایین تر از میانگین بود. فرضیه صفر سوم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به مقدار (438/0=r) و سطح معنی¬داری 001/0=p از لحاظ آماری ارتباط معناداری بین سلامت جامع با فعالیت بدنی وجود دارد. بالاترین همبستگی بین سلامت جسمانی با فعالیت بدنی ( 001/0 =sig و 531/0 =r) وجود دارد. - فرضیه صفر چهارم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت اجتماعی دانشجویان به میزان 0.28 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. - فرضیه صفر پنجم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت معنوی دانشجویان به میزان 0.47اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. فرضیه صفر ششم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر مدیریت استرس دانشجویان به میزان 0.48 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. فرضیه صفر هفتم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت جسمانی دانشجویان به میزان 0.76 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. - فرضیه صفر هشتم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر پیشگیری از استعمال مواد مخدر و الکل دانشجویان به میزان 0.13 اثرگذار است ولی این رابطه معنادار نبود. - فرضیه صفر نهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت عاطفی دانشجویان به میزان 0.34 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. - فرضیه صفر دهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت روانی دانشجویان 0.43 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. - فرضیه صفر یازدهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر تغذیه وکنترل وزن دانشجویان به میزان 0.46اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. - فرضیه صفر دوازدهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر کلیه ابعاد سلامت جامع اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. همچنین بر اساس نتایج فعالیت بدنی بیشترین اثرگذاری را بر سلامت جسمانی(0.76) دارد. - فرضیه صفر سیزدهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≤ P بین مقایسه فعالیت بدنی با توجه به متغیر جنسیت تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. اما با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≥ P بین میزان فعالیت بدنی با توجه به متغیر تاهل تفاوت معنی‌داری وجود دارد. بنابراین، فرضیه صفر رد می‌شود. با توجه به بزرگتر بودن میانگین گروه مجرد، میزان فعالیت بدنی در این گروه بیشتر است. همچنین میزان فعالیت بدنی در گروه سنی 20 تا 30 سال بیشتر از گروه سنی 31 تا 40 سال است. بین دیگر گروه‌های سنی تفاوتی مشاهده نشد. تفاوت معناداری بین گروه‌های تحصیلی و میزان فعالیت بدنی وجود ندارد. - فرضیه صفر چهاردهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≤ P بین سلامت جامع با توجه به متغیر جنسیت و وضعیت تاهل تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. بنابراین، فرضیه صفر تایید می‌شود. همچنین تفاوت معناداری بین سلامت جامع با میزان تحصیلات و سن وجود ندارد. بحث و نتیجه گیری - فرضیه صفر اول: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به مثبت بودن t مولفه‌های سلامت جامع میانگین میزان سلامت جامع نمونه آماری تحقیق به شکل معنادای بالاتر از میانگین آزمون است. سلامت روان از هشت مولفه سلامت اجتماعی، سلامت معنوی، مدیریت استرس، سلامت جسمانی، عدم استعمال دخانیات و الکل، تغذیه و کنترل وزن، سلامت روان و سلامت عاطفی تشکیل شده بود. این نتیجه حاکی از آنست که میزان سلامت دانشجویان به طور کلی در سطح مطلوبی قرار دارد. در تحقیق یوسفی و محمد خانی (1392) میزان سلامت حدود 60 درصد از دانشجویان را در سطح مطلوبی ارزیابی نمود که می‌توان در راستا با نتایج تحقیق حاضر دانست. همچنین ظهیر الدین و همکاران نیز هوش عاطفی دانشجویان سال چهارم رشته ‌های مختلف دانشگاه علوم پزشکی را در سطح متوسط ارزیابی نمودند در حالی که این در تحقیق هوش عاطفی بالاتر از میزان متوسط بود . در تحقیق دیگری اکبری و همکاران(1390) میزان استرس دانشجویان را بالای 50 درصد اعلام نمودند که با تحقیق حاضر همسو نمی‌باشد. تفاوت در نتایج حاصل از پژوهش‌های مختلف می‌تواند مربوط به زمان بررسی، تفاوت در جامعه و ... باشد. - فرضیه صفر دوم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به منفی بودن t مولفه‌های فعالیت بدنی میزان فعالیت بدنی نمونه آماری تحقیق پایین تر از میانگین بود. در تحقیق قدرت نما و حیدری نژاد (1392) میزان فعالیت بدنی دختران را زیر متوسط و میزان فعالیت بدنی پسران را بالاتر از متوسط ارزیابی نمودند.فولادی و همکاران(1388) نیز میزان فعالیت بدنی کارکنان آجا را متوسط ارزیابی نمودند. تفاوت‌های موجود در تحقیقات مختلف می‌تواند ناشی از تفاوت در جوامع آماری و زمان بررسی باشد. فرضیه صفر سوم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به مقدار (438/0=r) و سطح معنی¬داری 001/0=p از لحاظ آماری ارتباط معناداری بین سلامت جامع با فعالیت بدنی وجود دارد. بالاترین همبستگی بین سلامت جسمانی با فعالیت بدنی ( 001/0 =sig و 531/0 =r) وجود دارد. در این راستا کریمیان و شکرچی زاده (1386) ارتباط بین فعالیت بدنی را با سلامت اجتماعی، جسمانی و روانی مورد تایید قرار دادند. پور سلطانی و همکاران(1382) نیز رابطه فعالیت ورزشی را با چهار بعد سلامت عمومی(جسمانی, اضطراب, اختلال در کنش وری اجتماعی و افسردگی) معنادار ارزیابی نمودند؛ این نتایج با نتایج تحقیق حاضر همسو بود. لذا با توجه به ارتباط بین فعالیت بدنی با کلیه ابعاد سلامت آنچه به طور کلی استنباط میشود این است که فعالیت بدنی منجر به بهبود و ارتقای سلامت دانشجویان خواهد شد. این نتایج همراستا با نتایج تحقیقاتی همچون نوروزی و همکاران(1390) و توفیقی و همکاران (1392) می‌باشد. - فرضیه صفر چهارم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت اجتماعی دانشجویان به میزان 0.28 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. در تبیین این نتیجه می‌توان اینگونه بیان داشت که زمانی که فرد به فعالیت ورزشی می‌پردازد، در موقعیتهایی قرار می‌گیرد که او را برای مهارت‌هایی مانند تقسیم کار، همکاری، تعاون و انجام کار گروهی آماده تر می‌کند و در نتیجه میزان سلامت اجتماعی او افزایش می‌یابد. در این راستا تحقیقات نریمانی(1385) نشان داد، ورزشکاران اجتماعی تر از غیر ورشکاران می‌باشند. همچنین تحقیقات موجس و همکاران (2018) و کپسال و همکاران (2019) اثر فعالیت بدنی را بر سلامت اجتماعی تایید نموده اند. جاکوبسن و همکاران (2017) نیز نشان دادند ورزش هایی که به صورت دست جمعی صورت میگیرد نسبت به ورزش هایی که در خانه صورت می‌گیرد اثر بیشتری در سلامت روان و سلامت اجتماعی افراد دارد. اندرسون و همکاران (2019) نیز اثر ورزش و فعالیت بدنی بر سلامت روان را مورد تایید قرار دادند. آن‌ها نشان دادند ورزش‌های تیمی اثر بیشتری نسبت به ورزش‌های فردی بر سلامت روان و سلامت اجتماعی دارد. - فرضیه صفر پنجم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت معنوی دانشجویان به میزان 0.47اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. براساس دیدگاه ایمونز(2000) سازگاری اجتماعی و همدردی متقابل از مصداق‌های هوش معنوی مطلوب است که از کارکردهای اصلی ورزش نیز به شمار می‌رود. دیدگاه فریدمن و مک دونالد نیز مبین این است که هوش معنوی زمینه تمرکز و سطوح چندگانه هوشیاری را در افراد به دنبال دارد(آمرام،۲۰۰۵). نازل (۲۰۰۴) نیز معتقد است که یک فرد با هوش معنوی زیاد دارای انعطاف پذیری نهفته زیاد، خودآگاهی و ظرفیت ایدئال برای مقابله با مشکلات و سختی هاست که ورزش این مسیر را تسهیل می‌نماید. بنابراین، اثر فعالیت بدنی بر هوش معنوی منطقی به نظر می‌رسد. تحقیقات موحد و همکاران(2018) و زر و رضایی (2021) نیز این رابطه را تایید نموده اند. - فرضیه صفر ششم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر مدیریت استرس دانشجویان به میزان 0.48 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. زندگی انسان به گونه ایست که دستگاه عصبی در طی روز به طور دایم از سوی تکان‌های استرس زای کوچک و بزرگ بسیار زیادی بمباران می‌شود و دستگاه‌های عصبی- عضلانی به طور مستمر در حالت تنش به سر می‌برند. در نتیجه استرس یکی از عمومی ترین مشکلاتی است که افراد با آن روبه رو هستند . فعالیت بدنی و ورزش یکی از ساده ترین ابزارهایی است که استرس را کنترل می‌کند. بر اساس نظر اسمیت و لنچ (2012) فعالیت ورزشی تسکین دهنده و کاهندۀ استرس است و تنش‌های جسمی و روانی را کاهش می‌دهد. حرکت بدن، تنش‌های ایجادشده در بدن را هنگامیکه فرد در تعاملات روزمره است و حتی زمانیکه درحال تماشای تلویزیون می‌باشد را کاهش می‌دهد و اجازه می‌دهد که از هر احساس منفی رهایی یابد(اسمیت و لینچ، 2012 ). نتایج این بخش از تحقیق با نتایج تحقیقات یاده و همکاران (2018) و اسکاچلن و همکارن (2019) و لیپک و همکاران (2015) همسو بود. - فرضیه صفر هفتم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت جسمانی دانشجویان به میزان 0.76 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. تحقیقات متعدد نشان از آن دارد که فعالیت بدنی ورزش نقش مهمی در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها، همچون بیماری‌های کلیوی، ریوی، ارتوپدی، عفونی، عصبی، دردها و سکته‌های قلبی، سکته مغزی، چربی خون، ضعف‌های عضلانی، کمردرد و آرتریت(التهاب مفاصل) دارد. همچنین ورزش، سیستم قلبی ـ عروقی فرد را تقویت کرده و قلب و ریه‌ها را وامی‌دارد که به طور مؤثر و کارآمد عمل کنند, در نتیجه ابتلا به بیماری قلبی ـ عروقی کاهش می‌یابد. این نتیجه با نتایج تحقیق بسیاری همچون نتایج تحقیقات کوکاک و لوانگلو (2015)، کپسال و همکاران(2019) و بین ساحریل و همکاران (2016) و ... همسو بود. - فرضیه صفر هشتم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر پیشگیری از استعمال مواد مخدر و الکل دانشجویان به میزان 0.13 اثرگذار است ولی این رابطه معنادار نبود. هرچند این اثرگذاری معنادار نبود ولی ارتباط دوسویه‌ای بین این دو عامل وجود داشت. در این رابطه باید بیان داشت که درگیری در ورزش و فعالیت‌های بدنی باعث تقویت روحیه نشاط و شادابی و تقویت سرمایه انسانی می‌شود. علاوه بر جلوگیری از بروز اعتیاد، از ورزش می‌توان به عنوان عاملی در کاهش هراس اجتماعی یا اضطراب اجتماعی در یک نسل سالم استفاده کرد (کارپو و همکاران،2015). همچنین کسب تعاملات اجتماعی و گسترش پهنای باند اجتماعی، پیاده سازی ارزش‌ها و مقررات در میادین ورزشی به سطح بالاتر یعنی فردو جامعه منتقل شده و افزایش حس تعلق و همکاری به خصوص مسئولیت پذیری در جامعه افزایش مییابدو لذا گرایش به توزیع و مصرف مواد مخدر نیز کاهش می‌یابد. همچنین فعالیت‌های ورزشی به کاهش جدی رویآوری به مواد مخدر از طریق حذف وسوسه، تنوع پذیری و کنجکاوی منجر خواهد شد. با توجه به وفور و دسترسی آسان به مواد مخدر، یکی از روش‌های مهم جلوگیری از افراد به مصرف مواد می‌تواند پرداختن به ورزش باشد(باردو و کامپتون، 2015). این نتایج با نتایج تحقیقات کارپو و همکاران (2015) و باردو و کامپتون (2015) نیز از فعالیت بدنی به عنوان یکی از راهکارهای کاهش اعتیاد به مواد مخدر نام بردند، همسو بود. - فرضیه صفر نهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت عاطفی دانشجویان به میزان 0.34 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. نتایج این بخش از تحقیقات با نتایج تحقیق سید (2020) همسو بود. اباگو و همکاران (2019) نیز رابطه مثبتی بین فعالیت بدنی و هوش عاطفی یافتند. این نتیجه را می‌توان اینگونه تبیین نمود که فعالیت بدنی با کاهش اختلالات روانی، بهبود روابط اجتماعی و ایجاد سرزندگی و نشاط بیشتر سلامت عاطفی را ارتقا می‌بخشد. - فرضیه صفر دهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر سلامت روانی دانشجویان 0.43 اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. سازوکار اثر گذاری فعالیت ورزشی بر سلامت روان، چنـدان روشن نیست. برخی بر این عقیده اند که فعالیت ورزشی منجر به منحرف کردن حواس از انگیزه های ناخوشایند می‌شود. همچنین تئوری تعامل اجتماعی نیز بر این نظر است که فعالیت بدنی با افزایش تعاملات اجتماعی منجر به بهبود سلامت روان می‌گردد. همچنین فعالیت ورزشی با ترشح هورمون اندروفین و کاهش هورمون کورتیزول سبب آرامش و تنظیم ضربان قلب در بدن میشود و سلامت روان را به دنبال دارد( عالم زاده و همکاران، 1390). در این راستا هامر و همکاران(2005) بیان داشتند پیروی از الگوی ورزشی منظم تر و با شدت بیشتر اثرات سودمند بیشتری در کاهش مشکلات روانی دارد. نتایج این بخش از تحقیق با نتایج تحقیقات جوق و کاسیدی (2017)، بنگ و همکاران (2020) و کپسال و همکاران(2019) و گرانسپربرگر و همکاران (2021) همسو بود. بنابراین با توجه به همسویی بافته‌های پژوهش‌های حاضر با یافته‌های این پژوهش ها، می‌توان نتیجه گرفت که دانشگاه‌ها برای ترویج سلامت روانی دانشجویان، باید آن‌ها را به ورزش و فعالیت بدنی تشویق کنند تا بدین وسیله همه ی دانشجویان به ورزش و فعالیت بدنی بپردازند و در راستا افزایش فعالیت بدنی سلامت روان دانشجویان نیز بهبود یابد. - فرضیه صفر یازدهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر تغذیه وکنترل وزن دانشجویان به میزان 0.46اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. بسیاری از تحقیقات از جمله نتایج تحقیق حسینی و همکاران(1397) و فرجی و همکاران(1393) انگیزه‌های مشارکت در فعالیت ورزشی را کسب تناسب اندام برشمردند که با تحقیق حاضر همسو است. تحقیقاتی همچون تحقیق ساحریل و همکاران (2016) نیز نشان داد که افرادی که فعالیت بدنی منظم دارند از تناسب اندام بیشتری برخوردارند. در تبیین این یافته بر اساس مبانی نظری می توان گفت افرادی که فعالیت بدنی انجام می‌دهند علاقه و اهمیتی بیشتری برای تناسب اندام خود قائل هستند. این میزان اهمیت به کسب تناسب اندام می‌تواند ناشی از فرهنگ جامعه و خانواده و اثر رسانه‌های اجتماعی باشد. - فرضیه صفر دوازدهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به خروجی نرم‌افزار آموس و سطوح معناداری در معادلات ساختاری فعالیت بدنی بر کلیه ابعاد سلامت جامع اثرگذار است و رابطه آن‌ با متغیر مکنون تأیید شد. همچنین بر اساس نتایج فعالیت بدنی بیشترین اثرگذاری را بر سلامت جسمانی(0.76) دارد. - فرضیه صفر سیزدهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≤ P بین مقایسه فعالیت بدنی با توجه به متغیر جنسیت تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. در تحقیق قدرت نما و حیدری نژاد (1392) میزان فعالیت بدنی پسران را بالاتر ارزیابی نمودند که با تحقیق حاضر ناهمسو است. اما با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≥ P بین میزان فعالیت بدنی با توجه به متغیر تاهل تفاوت معنی‌داری وجود دارد. بنابراین، فرضیه صفر رد می‌شود. با توجه به بزرگتر بودن میانگین گروه مجرد، میزان فعالیت بدنی در این گروه بیشتر است. همچنین میزان فعالیت بدنی در گروه سنی 20 تا 30 سال بیشتر از گروه سنی 31 تا 40 سال است. بین دیگر گروه‌های سنی تفاوتی مشاهده نشد. تفاوت معناداری بین گروه‌های تحصیلی و میزان فعالیت بدنی وجود ندارد. - فرضیه صفر چهاردهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≤ P بین سلامت جامع با توجه به متغیر جنسیت و وضعیت تاهل تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. بنابراین، فرضیه صفر تایید می‌شود. همچنین تفاوت معناداری بین سلامت جامع با میزان تحصیلات و سن وجود ندارد که با تحقیق پور سلطانی (1382) همسو بود. ولی در تحقیق یوسفی و محمدخانی(1392) تفاوت معناداری بین سن و جنسبت با میزان سلامت روانی دانشجویان وجود داشت که این اخلاف می‌تواند ناشی از تفاوت در پرسشنامه‌های بکارگرفته شده و تفاوت در جمعیت نمونه، زمان بررسی، ابزارها وروش‌های مورد استفاده و دامنه سنی افراد مورد مطالعه باشد. 5-4- نتیجه‌گیری کلی در نتیجه می‌توان گفت که سلامت جامع دانشجویان که آینده سازان جامعه هستند موضوع بسیار مهمی است و شناخت گسترده سلامت دانشجویان به نوعی به رشد و شکوفایی کشور کمک خواهد کرد. با توجه یافته‌های تحقیق میزان فعالیت بدنی دانشجویان به میزان پایینی می‌ا توجه یافته‌های تحقیق میزان فعالیت بدنی دانشجویان به میزان پایینی می‌باشد در نتیجه باید مسئولین امر به این موضوع به عنوان زنگ خطری نگاه کرده و در این زمینه راهکارهای مناسب را ارائه دهند. سلامت دانشجویان به عنوان فرهیختگان علمی و چارچوب اصلی پیکره جامعة جوان جهت ایفای نقش های فردی، علمی و اجتماعی حائز اهمیت فراون است و انجام فعالیت های ورزشی در کنار علم اندوزی می تواند در یادگیری و پیشرفت تحصیلی آنان نیز تاثیر قابل توجهی داشته باشد. بنابراین توجه و سرمایه گذاری در ورزش کشور می‌تواند منافع بلند مدتی را برای جامعه به ارمغان بیاورد و در این مسیر نیاز به همت مسئولان امر است. هر تحقیق بنابر ماهیت، موضوع مورد بررسی و روش کار خود، دارای محدودیت‌هایی می‌باشد. پژوهش حاضر نیز از این امر مستثنی نیست و محدودیت‌هایی در روند انجام آن وجود داشته است که مهمترین آن کمبود منابع و دشواری دسترسی به برخی منابی لاتین بوده است. همچنین از دیگر محدودیت‌های این تحقیق عدم دسترسی به کل دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بود که در دیگر تحقیقات محققان می‌توانند دانشجویان سایر دانشگاه‌های کشور را نیز مورد بررسی قرار دهند.

خلاصه نتایج حاصله

یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≤ P بین مقایسه فعالیت بدنی با توجه به متغیر جنسیت تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. در تحقیق قدرت نما و حیدری نژاد (1392) میزان فعالیت بدنی پسران را بالاتر ارزیابی نمودند که با تحقیق حاضر ناهمسو است. اما با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≥ P بین میزان فعالیت بدنی با توجه به متغیر تاهل تفاوت معنی‌داری وجود دارد. بنابراین، فرضیه صفر رد می‌شود. با توجه به بزرگتر بودن میانگین گروه مجرد، میزان فعالیت بدنی در این گروه بیشتر است. همچنین میزان فعالیت بدنی در گروه سنی 20 تا 30 سال بیشتر از گروه سنی 31 تا 40 سال است. بین دیگر گروه‌های سنی تفاوتی مشاهده نشد. تفاوت معناداری بین گروه‌های تحصیلی و میزان فعالیت بدنی وجود ندارد. - فرضیه صفر چهاردهم: یافته¬های تحقیق نشان داد، با توجه به میزان t و سطح معناداری 0.05≤ P بین سلامت جامع با توجه به متغیر جنسیت و وضعیت تاهل تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. بنابراین، فرضیه صفر تایید می‌شود. همچنین تفاوت معناداری بین سلامت جامع با میزان تحصیلات و سن وجود ندارد که با تحقیق پور سلطانی (1382) همسو بود. ولی در تحقیق یوسفی و محمدخانی(1392) تفاوت معناداری بین سن و جنسبت با میزان سلامت روانی دانشجویان وجود داشت که این اخلاف می‌تواند ناشی از تفاوت در پرسشنامه‌های بکارگرفته شده و تفاوت در جمعیت نمونه، زمان بررسی، ابزارها وروش‌های مورد استفاده و دامنه سنی افراد مورد مطالعه باشد.

فایل های پژوهش