پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

مقدمه و بیان مسئله تیروئید یکی از غدد درون ریز خیلی مهم موجود زنده است که تقریباً همه اعمال بدن را تنظیم می کند [1]. هورمون های تیروئیدی شامل تیروکسین (4(T و تری یدو تیرونین (3 (Tهورمون هایی مشتق شده از اسید آمینه تیروزین می باشند. هورمون های تیروئیدی در تنظیم هزاران فعالیت بدن از جمله متابولیسم لیپید، کربوهیدرات، هدایت پیام عصبی، مصرف اکسیژن و تولید مثل دخالت دارند [2]. تغییر در سطح نرمال آنها موجب ناهنجاری های فیزیولوژیکی، مانند هایپوتیروئیدیسم و هایپرتیروئیدیسم می شود .علی رغم این واقعیت که اهمیت داروهای گیاهی در رابطه با بی خطر بودن و مقرون به صرفه بودنشان روز به روز در حال افزایش است، ولی تحقیقات علمی در جهت کاهش اختلالات تیروئیدی توسط عصاره های گیاهی ناچیز است [1]. پرکاری تیروئیدی یکی از بیماریهای غده تیروئید می‌باشد که شیوع آن 0.5 تا 2% است که در زنان 5 تا 10 برابر مردان می‌باشد.[3] در پرکاری تیروئید ، غده تیروئید مقدار اضافی T3 و T4 تولید می‌کند و به این ترتیب ، سوخت و ساز بدن تسریع شده و کاهش وزن مشاهده می‌شود [4] . با توجه به نقش های مهم هورمون های تیروئیدی در بدن افزایش بیش از حد این هورمون ها در پرکاری تیروئیدی، آثار سوء مختلفی مانند افزایش برون ده قلب، افزایش ضربان قلب[5] ، اختلالات عملکردی عصبی، روانی، و عصبی عضلانی [6] را به همراه دارد . امروزه درمان های معمول برای پرکاری تیروئید ، تجویز داروهای ضد تیروئید و درمان حذفی تیروئید با ید رادیواکتیو یا جراحی است .[7] گرچه تجویز داروهای ضد تیروئید اثر سریع دارد، تجویز طولانی مدت، مراجعات مکرر بیماران و انجام آزمایش های متعدد و نیز احتمال بروز عوارض دارویی از اشکالات این روش درمان است . همچنین پس از قطع دارو در تعداد قابل ملاحظه ای از بیماران، بیماری عود می کند [8-12]. از طرف دیگر درمان با ید رادیواکتیو ممکن است با عوارضی چون تشدید افتالموپاتی همراه شود و در تعدادی از بیماران نیز کم کاری تیروئید بروز می‌کند [13] . روش اجرا 1-3 -نوع مطالعه مداخلهای از نوع تجربی 2-3 -جمعیت مورد مطالعه 1 رتهای نر بالغ نژاد ویستار 3-3 -معیارهای ورود و خروج معیارهای ورود در این پژوهش شامل سالم بودن موشها، داشتن وزن 240-200 گرم و سن 10 هفته و معیارهای خروج شامل مرگ موشها بود. 1. Vistar 18 4-3 -حجم نمونه و روش نمونهگیری با توجه به مطالعات قبلی و درصد ریزش در نمونهها، تعداد 60 سر رت نر نژاد ویستار با وزن 240-200 گرم و سن 10 هفته در گروههای شاهد و گروههای دریافتکننده عصاره مورد مطالعه قرار .)73،72،61( گرفتند 5-3 -مکان و زمان انجام مطالعه این پژوهش در سال 96-95 در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی و حیوانخانهی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد انجام شد. 6-3 -متغیرهای پژوهش - گروههای مورد مطالعه - هورمون T4 - هورمون T3 - هورمون TSH 7-3 -روش گردآوری دادهها و ابزار آن روش گردآوری دادهها بر اساس مشاهده و ثبت نتایج در چکلیست تهیه شده توسط محقق، بر مبنای متغیرهای مورد بررسی بود. 8-3 -روایی و پایایی ابزار گردآوری دادهها 19 9-3 -روش کار 1-9-3 -تهیه و شناسایی گیاهان مورد مطالعه ابتدا گیاه مرزنجوش و دانههای خاکشیر از عطاری معتبر خریداری و سپس به آزمایشگاه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد منتقل گردیدند و با استناد به کلیدهای گیاهشناسی و فلور ایران و همچنین تطبیق با نمونههای هرباریومی موجود در این مرکز توسط کارشناس متخصص مرکز، گیاه خاکشیر با کد هرباریومی 114 و گیاه مرزنجوش با کد 556 شناسایی و تایید شدند. عصارهگیری- 3-9-2 1 جهت تهیه عصاره هیدروالکلی گیاهان مورد مطالعه از روش ماسراسیون استفاده شد. به این ترتیب که ابتدا مقدار 1000 گرم از هر گیاه با دستگاه آسیاب برقی پودر شد. سپس گیاه پودرشده در ارلن و در ترکیب با الکل 70 %به مدت 3 روز نگهداری شد. پس از صاف کردن ترکیب با کاغذ صافی، مایع صافشده جهت تغلیظ و الکلگیری در دستگاه روتاری در دمای 40 درجه سانتیگراد قرار داده شد. پس از تغلیظ، عصارهها در پلیتهای شیشهای ریخته شده و به انکوباتور منتقل شدند و در دمای 37 درجه سانتیگراد جهت تبخیر حالل و خشکشدن قرار گرفتند )61،73.) 3-9-3 -حیوانات مورد مطالعه این مطالعه بر روی 60 سر رت نر آلبینو نژاد ویستار با میانگین وزن 240-200 گرم و سن 10 هفته انجام شد. حیوانات از مرکز انستیتو پاستور تهران تهیه گردید و در حیوانخانهی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در قفسهای مخصوص نگهداری شدند. حیوانات در درجه حرارت 2 ±22 درجه سانتیگراد و شرایط نوری 12 ساعت تاریکی، 12 ساعت روشنایی با در نظر گرفتن شروع دوره نوری از ساعت 8 صبح و با رژیم غذایی طبیعی نگهداری شدند. آب و غذا به صورت نامحدود در 1. Maceration 20 اختیار حیوانات قرار گرفت )74 .)تمامی شرایط دیگر نگهداری موشها یکسان و در طول بررسی بدون تغییر بود. همچنین در طول تحقیق سعی شد تمامی حقوق حیوانات پژوهش، مندرجه در بخشنامههای کمیته اخالق وزارت بهداشت اعم از شرایط مطلوب جابجایی، اسارت، نگهداری و پژوهش رعایت گردد )75 .)طول دوره مداخله یک ماه بود )76.) 4-9-3 -گروههای مورد مطالعه حیوانات پس از یک هفته و عادت به محیط جدید، به صورت تصادفی در 6 گروه 10تایی تقسیم و کدگزاری شدند و سپس روزانه دوزهای 200 و 400( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( از عصارهها، به صورت حلشده در آب مقطر و به صورت گاواژ به حیوانات گروههای دریافتکنندهی عصاره خورانده شد. انتخاب دوز با توجه به مطالعات قبلی انجام شد .)80،79،78،77( گروههای مطالعه به شرح زیر بودند: گروه 1 :گروه شاهد که در طول مطالعه روزانه فقط آب مقطر را به صورت گاواژ دریافت نمود. گروه 2 :در طول مطالعه روزانه عصاره خاکشیر با دوز 200( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( را به صورت گاواژ دریافت نمود. گروه 3 :در طول مطالعه روزانه عصاره خاکشیر با دوز 400( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( را به صورت گاواژ دریافت نمود. گروه 4 :در طول مطالعه روزانه عصاره مرزنجوش با دوز 200( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( را به صورت گاواژ دریافت نمود. گروه 5 :در طول مطالعه روزانه عصاره مرزنجوش با دوز 400( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( را به صورت گاواژ دریافت نمود. 21 1 گروه 6 :در طول مطالعه روزانه داروی پروپیلتیواوراسیل )PTU) را با دوز 30 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن )81 ،)به عنوان یک داروی ضدتیروئید، به صورت حلشده در آب مقطر و گاواژ دریافت کرد. 5-9-3 -تعیین سطح سرمی هورمونها و ثبت نتایج در روز سیام پس از بیهوشساختن حیوان با استفاده از کلروفرم، از قلب حیوان خونگیری به عمل آمد و سپس حیوان کشته و دفن شد. سپس نمونههای خونی تهیهشده به دستگاه سانتریفیوژ منتقل شده و سرم آنها جداسازی شد. سرم رتها با استفاده از سمپلر به میکروتیوبهای کدگزاری شده منتقل شدند و سپس در دمای 20 -درجه سانتیگراد منجمد شدند. سرمهای خونی جهت سنجش هورمونهای T3،T4،TSH به آزمایشگاه انتقال داده شدند و مقادیر هورمونی با استفاده از 2 ساخت شرکت پادتن کیتهای انسانی ELISA Stat fax-2100 مدل ELISA reader دستگاه و علم اندازهگیری و ثبت شد. 3-10 -روش تجزیه و تحلیل دادهها دادههای به دستآمده پس از جمعآوری وارد نرمافزار 18 SPSS شد. روشهای آماری مورد استفاده در این تحقیق شامل آمار توصیفی و استنباطی بود. در آمار توصیفی شاخص گرایش مرکز دادهها )میانگین( و شاخصهای پراکندگی )انحراف معیار( مورد استفاده قرار گرفت. آزمون کلموگراف- اسمیرنوف نشان داد که مقادیر TSH ،T4 و T3 در هر یک از گروههای مورد مطالعه نرمال است، لذا در بخش آمار استنباطی از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه با آزمون تعقیبی توکی استفاده گردید. سطح معنیداری 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها نتایج نتایج- 4-1 همانطور که در جدول 4-1 مشاهده میشود: میانگین T4 در گروه PTU( دریافتکنندهی داروی پروپیلتیواوراسیل( کمترین مقدار، بعد گروههای مرزنجوش 200 و 400 ،بعد گروه کنترل و بعد گروههای خاکشیر 200 و 400 بیشترین مقدار را داشته اند. یعنی میانگین T4 در گروه دریافتکننده PTU با سایر گروهها تفاوت معنیدار داشته است. گروههای مرزنجوش 200 و 400 با یکدیگر تفاوت معنیداری در میانگین T4 نداشته اند، اما در هر دو دوز با گروه کنترل تفاوت معنیدار داشته اند. میانگین T4 در دو گروه دریافتکننده عصاره مرزنجوش با یکدیگر تفاوت معنیداری نداشته است ولی در هر دو دوز با گروه کنترل تفاوت معنیدار داشته است. همچنین گروههای دریافتکننده عصاره مرزنجوش با گروههای دریافتکننده عصاره خاکشیر در میانگین T4 اختالف معنیدار دارند. 24 میانگین T3 در گروه PTU کمترین مقدار بوده و تفاوت معنیداری با گروههای مرزنجوش 200 و 400 نداشته است. ولی با گروههای کنترل و خاکشیر 200 و 400 تفاوت معنیداری داشته است. از طرف دیگر میانگین T3 در گروههای خاکشیر 200 و 400 با گروههای مرزنجوش 200 و 400 تفاوت معنیداری را نشان داده است. گروه کنترل تفاوت معنیداری با گروههای دریافتکننده مرزنجوش و خاکشیر در میانگین T3 نداشته است. میانگین TSH در گروههای خاکشیر 400 و 200 کمترین مقدار، بعد گروه کنترل، بعد گروههای مرزنجوش 400 و 200 و بعد گروه PTU بیشترین مقدار را داشته است. و این به این معنی است که گروههای خاکشیر 200 و 400 با یکدیگر اختالف معنیداری در میانگین TSH نداشته اند ولی در هر دو دوز با گروه کنترل اختالف معنیدار داشته اند. همچنین میانگین TSH در دو گروه دریافتکننده عصاره مرزنجوش تفاوت معنیداری نداشته ولی در هر دو دوز با گروه کنترل تفاوت معنیدار داشته است. میانگین TSH در گروه PTU با سایر گروهها تفاوت معنیدار داشته است و همچنین گروههای دریافتکننده خاکشیر با گروههای دریافتکننده مرزنجوش در میانگین TSH با یکدیگر تفاوت معنیدار داشتهاند. 25 جدول 4-1 -نتایج آنالیز واریانس متغیرهای هورمونی در گروههای مورد مطالعه TSH (μIU/ml) )انحرافمعیار ± میانگین( T4 (μg/dl) )انحرافمعیار ± میانگین( T3 (ng/ml) )انحرافمعیار ± میانگین( متغیر گروهها 0/74±0/36 (a) 5/83±0/80 (a) 1/76±0/17 (e) کنترل 0/33±0/16 (b) 8/00± 0/88 (b) 1/87±0/27 (f) خاکشیر 200 0/31±0/12 (b) 8/64±0/55 (b) 1/90±0/13 (f) خاکشیر 400 3/02±0/36 (c) 4/27±0/19 (c) 1/48±0/26 (g) مرزنجوش 200 2/71±0/28 (c) 4/35±0/41 (c) 1/54±0/20 (g) مرزنجوش 400 3/51±0/43 (d) 2/03±0/26 (d) 1/27±0/25 (h) PTU 0/000 * 0/000 * 0/000 * P-Value P ˂0/001 * (a (تفاوت معنیدار بین گروه کنترل با سایر گروهها (b (تفاوت معنیدار بین گروههای خاکشیر 200 و 400 با سایر گروهها (c (تفاوت معنیدار بین گروههای مرزنجوش 200 و 400 با سایر گروهها (d (تفاوت معنیدار بین گروه PTU با سایر گروهها (e (تفاوت معنیدار بین گروه کنترل و گروه PTU (f (تفاوت معنیدار بین گروههای خاکشیر 200 و 400 با گروههای مرزنجوش 200 و 400 و گروه PTU (g (تفاوت معنیدار بین گروههای مرزنجوش 200 و 400 با گروههای خاکشیر 200 و 400 (h (تفاوت معنیدار بین گروه PTU با گروه کنترل و گروههای خاکشیر 200 و 4 بحث و نتیجه گیری بحث- 5-1 استفاده از گیاهان دارویی در طب سنتی از دیرباز مرسوم بوده است. به طوری که گیاهان منابع اولیه جهت تهیه داروهای سنتی بودهاند و از آن جا که کاربرد داروهای شیمیایی با عوارض جانبی متعددی همراه است، رویکرد جدید درمانی، استفاده از گیاهان دارویی و مواد مؤثره گیاهی به عنوان داروهایی با اثرات بیشتر و عوارض جانبی کمتر میباشد )77،82 .)در چند مطالعه اثر ترکیبات مختلف چند گیاه دارویی بر سطح هورمونهای تیروئیدی بررسی شده و نشان داده شده است که این گیاهان میتوانند بر غده تیروئید در مدلهای مختلف حیوانی تأثیرگذار باشند )46.) در این مطالعه نتایج نشان داد که عصارهی هیدروالکلی گیاه مرزنجوش به طور معنیداری باعث افزایش در سطح سرمی هورمون TSH شده است و همچنین سطح سرمی هورمون T4 به طور معنیداری در گروههای دریافتکنندهی این عصاره نسبت به گروه کنترل کاهش داشته است. که این امر با مطالعات قبلی مشابه، مطابقت دارد. Ferreira و همکارانش نشان دادند که مصرف 27 فالونوئیدهای گیاهی سبب مهار آنزیم تیروئیدپراکسیداز میشود و مصرف گیاهان حاوی فالونوئید منجر به هایپوتیروئیدیسم میشود )60 .)کوتی و همکاران نشان دادند که عصاره کرفس باعث کاهش غلظت هورمونهای T3 و T4 و افزایش غلظت هورمون TSH میشود که احتماال به دلیل فالونوئیدهای موجود در این گیاه است )61 .)santos Dos و همکارانش نشان دادند که فالونوئیدها که ترکیبات پلیفنولیک و متابولیتهای ثانویه گیاهی هستند، باعث مهار فعالیت آنزیم تیروئیدپراکسیداز و در نتیجه کاهش سطح هورمونهای تیروئیدی میشوند که در ادامه افزایش TSH را در پی خواهند داشت )62 .)آنزیم تیروئیدپراکسیداز در مسیر بیوسنتز هورمونهای تیروئیدی، نقش - اکسیداسیون یدید ) I )در حضور H2O2 را بر عهده دارد. این آنزیم در مراحل نهایی ترکیب و در تشکیل T3 و T4 نیز نقش دارد. میتوان گفت عصارهی مرزنجوش در هر دو دوز 200 و 400 )میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( سبب هایپوتیروئیدیسم اولیه شده است زیرا همزمان با کاهش T4 سبب افزایش TSH نیز شده است. کاهش غلظت پالسمایی T3 و T4 موجب ترشح هورمون آزادکنندهی تیروتروپین از هیپوتاالموس و متعاقبا ترشح TSH از هیپوفیز میشود )60،62.) همان طور که پیش تر گفته شد گیاه مرزنجوش حاوی مقادیر بسیار باالیی از فالونوئیدها میباشد، و به نظر میرسد به سبب همین خاصیت توانسته آنزیم TPO را که کلید بیوسنتز هورمونهای تیروئیدی است، مهار و در نتیجه باعث کاهش فعالیت غدهی تیروئید شود. همچنین همانطور که از نتایج برمیآید، افزایش دوز عصارهی این گیاه باعث تشدید اثرات ضدتیروئیدی آن نشده است و دوز 400( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( این عصاره به اندازهی همان دوز 200( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( و حتی اندکی کمتر اثر داشته است که این احتماال میتواند ناشی از بیشتر فعال شدن مسیر فیدبکی محور هیپوتاالموس- هیپوفیز- تیروئید باشد. در همین ارتباط آذرنیوشان و همکاران نشان دادند گیاه بیلهر از خانواده کرفس، به دلیل داشتن همزمان ترکیبات فالونوئیدی و کومارین، در دوزهای باال اثر مهاری محسوسی بر فعالیت تیروئید نداشته است و علیرغم تغییر TSH در دوزهای پایین، در دوز باال این تغییر مشاهده نشده 28 بود )73 .)همچنین Mittal و همکاران نشان دادند فالونوئیدها تا غلظت معینی بر عملکرد تیروئید اثر گذاشته و با افزایش دوز این اثر کم میشود )83.) در مورد گیاه خاکشیر، نتایج این مطالعه نشان داد که عصارهی هیدروالکلی گیاه خاکشیر باعث کاهش معنیداری در میزان هورمون TSH نسبت به گروه کنترل شده است. همچنین عصارهی این گیاه در هر دو دوز 200 و 400( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( باعث افزایش معنیدار غلظت سرمی T4 شده است. سطح سرمی T3 نیز در گروههای دریافتکنندهی خاکشیر افزایش داشته است که البته در حد معنیداری نبوده است. میتوان نتیجه گرفت که عصارهی گیاه خاکشیر در هر دو دوز 200 و 400( میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن( باعث ایجاد یک هایپرتیروئیدیسم اولیه شده است. در مطالعه Qin و همکاران برای ترکیبات کومارینی یک گیاه خاصیت افزایش هورمونهای تیروئیدی مطرح شده است )64 .)همچنین در مطالعهای در مورد محتوای شیمیایی و اثرات بیولوژیک گیاه خاکشیر، هفت ترکیب کومارینی از این گیاه جداسازی و شناسایی شده است )84 .)بنابراین میتوان تحریک غدهی تیروئید در گروههای دریافتکنندهی عصارهی خاکشیر را به ترکیبات کومارینی موجود در آن نسبت داد. در مطالعات دیگری نقش آنتیاکسیدانها بر روی هورمونهای تیروئیدی بررسی و نشان داده کبدی همراه با افزایش در فعالیت 1 شده است که کاهش نسبی در فعالیت پراکسیداسیون لیپید 2 آنزیمهای کاتاالز (CAT (و سوپراکسیددیسموتاز 3 (SOD (که نشاندهنده خاصیت آنتیاکسیدانی در عصارهی بسیاری از گیاهان دارویی است، با افزایش هورمونهای تیروئیدی مرتبط است )50،51 .)در مطالعهای تاثیر عصارهی گیاه monnieri Bacopa بر تغییر غلظتهای هورمونهای تیروئیدی بیان شده و نشان داده شده است که عصاره برگ گیاه مذکور دارای خواص ضدپراکسیدازی بوده و از 1. Lipid Peroxidation 2. Catalase (CAT) 3. Superoxide dismutase (SOD) 29 اینرو میتواند در تنظیم هایپوتیروئیدی استفاده شود )1 .)طبق مطالعات Panda و همکاران که بر روی عصارهی ریشه گیاه somnifera Withania( پنیرباد( و درخت purpurea Bauhinia به عمل آمد نشان داده شد که این دو گیاه توانایی تحریک تیروئید را داشته و در درمان هایپوتیروئیدی کاربرد دارند و مکانیسم آنان مانند دو عصارهی قبل از طریق فعالیت آنتیاکسیدانی میباشد )85 .)در مطالعهی میرازی و همکاران نیز افزایش هورمونهای تیروئیدی به خاصیت آنتیاکسیدانی و آنتیپراکسیدازی گیاه مریمگلی نسبت داده شده است )86 .)بنابراین یکی دیگر از مکانیسمهای احتمالی دخیل در تحریک غدهی تیروئید به وسیله گیاه خاکشیر، خاصیت آنتیاکسیدانی عصارهی این گیاه است. از طرف دیگر طاهری و همکاران در مطالعهای اثرات ضدتیروئیدی دانه شلغم )از تیره شببو( را با داروی متیماوزل در موشهای صحرایی نر مورد مقایسه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که عصارهی این دانه سبب کاهش غلظت هورمونهای T3 و T4 به اندازه قابلمقایسه با متیمازول میشود و غلظت هورمون TSH را افزایش میدهد )66 .)طاهری در مطالعهای روی عصاره کلم سفید، نشان داد که این گیاه به دلیل تیوسیانات موجود در آن، با دوزهای مشخصی، خاصیت ضدتیروئیدی دارد )67 .)Kennedy و Purves در مطالعهای برای دانههای گیاهان جنس کلم آثار گواتروژن ذکر کردند )68 .)این عدم مطابقت با نتایج مطالعات فوقالذکرمیتواند علتهای مختلفی داشته باشد از جمله اینکه در عصارهی گیاه خاکشیر مواد موثرهی متعدد با خصوصیات فیتوشیمیایی و فعالیتهای بیولوژیک متفاوتی وجود دارد که هرکدام میتوانند به نحو متفاوتی عملکرد تیروئید را تحت تاثیر قرار دهند، همانطور که نتایج مطالعات نیز نشان میدهد در خاکشیرترکیبات گلیکوزید و ترکیبات فنلی، در مجاورت هم، بر روی یکدیگر اثر آنتاگونیسم دارویی 1 سولفورهی دسکورینوزید دارند )87 .)همچنین ممکن است در گیاه خاکشیر نسبت به سایر گونههای همجنس و همخانواده، ترکیباتی که باعث افزایش فعالیت تیروئید میشوند از نظر فیتوشیمیایی غالب باشند. و در نهایت اینکه 1. Descurainoside 30 تفاوتهایی مانند تفاوت در روش عصارهگیری، دوز عصاره، مدت زمان مداخله و ... میتوانند در نتایج حاصله دخیل باشند که بدون شک برای بررسی این عوامل به مطالعات بیشتری نیاز است. نتیجهگیری- 5-2 نتایج این پژوهش نشان میدهد که عصاره گیاهان مرزنجوش و خاکشیر میتوانند بر عملکرد تیروئید مؤثر باشند و در سطح هورمونهای تیروئیدی تغییر ایجاد کنند که این تغییرات را میتوان به ترکیبات مؤثره موجود در این گیاهان نسبت داد. بنابراین میتوان با مطالعات تکمیلی و تهیهی فرموالسیون مناسب از عصارهی گیاهان نامبرده اثرات بالینی آنها را نیز مورد بررسی قرار داد و در نهایت به عنوان دارو یا رژیم کمکی، از مرزنجوش در درمان هایپرتیروئیدی و از خاکشیر در درمان هایپوتیروئیدی استفاده کرد.

خلاصه نتایج حاصله

یافته ها نتایج نتایج- 4-1 همانطور که در جدول 4-1 مشاهده میشود: میانگین T4 در گروه PTU( دریافتکنندهی داروی پروپیلتیواوراسیل( کمترین مقدار، بعد گروههای مرزنجوش 200 و 400 ،بعد گروه کنترل و بعد گروههای خاکشیر 200 و 400 بیشترین مقدار را داشته اند. یعنی میانگین T4 در گروه دریافتکننده PTU با سایر گروهها تفاوت معنیدار داشته است. گروههای مرزنجوش 200 و 400 با یکدیگر تفاوت معنیداری در میانگین T4 نداشته اند، اما در هر دو دوز با گروه کنترل تفاوت معنیدار داشته اند. میانگین T4 در دو گروه دریافتکننده عصاره مرزنجوش با یکدیگر تفاوت معنیداری نداشته است ولی در هر دو دوز با گروه کنترل تفاوت معنیدار داشته است. همچنین گروههای دریافتکننده عصاره مرزنجوش با گروههای دریافتکننده عصاره خاکشیر در میانگین T4 اختالف معنیدار دارند. 24 میانگین T3 در گروه PTU کمترین مقدار بوده و تفاوت معنیداری با گروههای مرزنجوش 200 و 400 نداشته است. ولی با گروههای کنترل و خاکشیر 200 و 400 تفاوت معنیداری داشته است. از طرف دیگر میانگین T3 در گروههای خاکشیر 200 و 400 با گروههای مرزنجوش 200 و 400 تفاوت معنیداری را نشان داده است. گروه کنترل تفاوت معنیداری با گروههای دریافتکننده مرزنجوش و خاکشیر در میانگین T3 نداشته است. میانگین TSH در گروههای خاکشیر 400 و 200 کمترین مقدار، بعد گروه کنترل، بعد گروههای مرزنجوش 400 و 200 و بعد گروه PTU بیشترین مقدار را داشته است. و این به این معنی است که گروههای خاکشیر 200 و 400 با یکدیگر اختالف معنیداری در میانگین TSH نداشته اند ولی در هر دو دوز با گروه کنترل اختالف معنیدار داشته اند. همچنین میانگین TSH در دو گروه دریافتکننده عصاره مرزنجوش تفاوت معنیداری نداشته ولی در هر دو دوز با گروه کنترل تفاوت معنیدار داشته است. میانگین TSH در گروه PTU با سایر گروهها تفاوت معنیدار داشته است و همچنین گروههای دریافتکننده خاکشیر با گروههای دریافتکننده مرزنجوش در میانگین TSH با یکدیگر تفاوت معنیدار داشتهاند. 25 جدول 4-1 -نتایج آنالیز واریانس متغیرهای هورمونی در گروههای مورد مطالعه TSH (μIU/ml) )انحرافمعیار ± میانگین( T4 (μg/dl) )انحرافمعیار ± میانگین( T3 (ng/ml) )انحرافمعیار ± میانگین( متغیر گروهها 0/74±0/36 (a) 5/83±0/80 (a) 1/76±0/17 (e) کنترل 0/33±0/16 (b) 8/00± 0/88 (b) 1/87±0/27 (f) خاکشیر 200 0/31±0/12 (b) 8/64±0/55 (b) 1/90±0/13 (f) خاکشیر 400 3/02±0/36 (c) 4/27±0/19 (c) 1/48±0/26 (g) مرزنجوش 200 2/71±0/28 (c) 4/35±0/41 (c) 1/54±0/20 (g) مرزنجوش 400 3/51±0/43 (d) 2/03±0/26 (d) 1/27±0/25 (h) PTU 0/000 * 0/000 * 0/000 * P-Value P ˂0/001 * (a (تفاوت معنیدار بین گروه کنترل با سایر گروهها (b (تفاوت معنیدار بین گروههای خاکشیر 200 و 400 با سایر گروهها (c (تفاوت معنیدار بین گروههای مرزنجوش 200 و 400 با سایر گروهها (d (تفاوت معنیدار بین گروه PTU با سایر گروهها (e (تفاوت معنیدار بین گروه کنترل و گروه PTU (f (تفاوت معنیدار بین گروههای خاکشیر 200 و 400 با گروههای مرزنجوش 200 و 400 و گروه PTU (g (تفاوت معنیدار بین گروههای مرزنجوش 200 و 400 با گروههای خاکشیر 200 و 400 (h (تفاوت معنیدار بین گروه PTU با گروه کنترل و گروههای خاکشیر 200 و 4

فایل های پژوهش