پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

مقدمه و بیان مسئله در 31 دسامبر سال 2019، اپیدمی ناشناخته ای همراه با عفونت بدون دلیل مشخص سیستم تنفسی تحتانی از Wuhan، کلان شهر استان Hubei در چین آغاز شد. در تاریخ 16 فوریه 2020 این ویروس منجر به ابتلای 70548 نفر و مرگ 1775 نفر در چین شده است و 43 هزار بیمار در 28 کشور جهان را درگیر کرده است. تعداد روزانه کل موارد ابتلا در سطح جهان و خارج از چین به صورت مداوم درحال افزایش است؛ به طوری که سازمان جهانی بهداشت در 28 فوریه تهدید این اپیدمی را بسیار بالا در نظر گرفته است (1). در ابتدا این ویروس جدید 2019-nCoV نامیده شد. متعاقبا کمیته جهانی طبقه بندی ویروس (ICTV) این ویروس را که از خانواده کروناویروس های بوده و جز ارتوویروس ها محسوب می شود به علت شباهت 80 درصدی نوکلئوتیدها به عامل بیماری سارس، SARS-CoV-2 نامید. این ویروس همانند عامل بیماری سارس از گروه 2βCoV بوده و بنابراین جز ویروس های RNA دار رده مثبت پوشش دار با نوکلئوکپسید محسوب می شود (2). تقریبا 30 نوع کروناویروس در انسان، پستانداران و پرندگان شناسایی شده است. تا به حال مشخص شده که 7 نوع از این ویروس ها در انسان عفونت ایجاد کرده که از دو جنس آلفا و بتا می باشند. ژنوم این ویروس ها 4 پروتئین ساختمانی شامل پروتئین های نوکلئوکپسید (N)، پروتئین غشایی (M)، پروتئین پوشش (E) و پروتئین گیرنده (S) را کد می کنند (3، 4). سیستم ایمنی انسان در مقابله با این ویروس دو نوع آنتی بادی IgM و IgG را تولید می کند. حضور آنتی بادی IgM علیه این ویروس نشان دهنده ی فاز حاد بیماری در فرد و حضور آنتی بادی IgG به عنوان پاسخ پایدار علیه این بیماری نشان دهنده ایمنی ایجاد شده علیه این بیماری می باشد (7-5). آزمایش های متکی بر وجود آنتی بادی در سرم بیماران مبتلا به کووید 19 می توانند در تعیین افرادی که در معرض ویروس قرار گرفته اند و نیز درک بینش در خصوص چگونگی شیوع و گسترش بیماری و حتی مرگ بار بودن آن کمک کننده باشند. همچنین این آزمایش ها جهت ردیابی افرادی که نتیجه تست بار ویروسی در آن ها منفی گزارش شده است با این حال همچنان ناقل بیماری هستند مفید می باشند (11-8). گزارشی از مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های چین با مطالعه بر روی 44500 بیمار تایید شده نشان داده است که بیماری در 81 درصد بیماران به صورت خفیف بوده است و تنها 14 درصد دارای بیماری شدید و 5 درصد بیماری بحرانی داشته اند. عفونت های بدون علامت نیز شرح داده شده است، اما فرکانس آنها ناشناخته است (12). بررسی شیوع COVID-19 در یک کشتی کروز که تقریبا همه ی مسافران و کارکنان برای ویروس مورد غربالگری قرار گرفتند نشان داده است که تقریبا 17 درصد از جمعیت این کشتی، دارای گزارش مثبت بوده اند. با اینحال حدود نیمی از 619 مورد COVID-19 تایید شده در زمان تشخیص بدون علامت بودند (13). مطالعه در سال 2019 که بر روی 24 بیمار مبتلا به عفونت بدون علامت که همگی تحت توموگرافی کامپیوتری قفسه سینه (CT) قرار گرفتند نشان داده است که 50 درصد این بیماران نمای کدورت شیشه مات (ground glass) یا سایه تکه تکه (patchy) داشتند و 20 درصد دیگر ناهنجاری های تصویربرداری آتیپیکال داشتند. پنج بیمار تب خفیف، با یا بدون سایر علایم متداول را چند روز پس از تشخیص پیدا کردند (14). مطالعه ای در سال 2020 بر روی ویژگی های سرولوژیک عفونت SARS-CoV-2 از زمان مواجهه تا شروع علائم بیماری، ضرورت انجام تست های مبتنی بر ارزیابی آنتی بادی ها علیه ویروس عامل بیماری کرونا را نمایان ساخته است (15). چندین تیم در سراسر جهان آزمایش نمونه های جمعیتی برای آنتی بادی های SARS CoV-2 را آغاز کرده اند که یافته های اولیه عدم اطمینان در خصوص شیوع بیماری با وضعیت موجود را نشان می دهند (19-16). گزارش ها از شهر رابیو، ایتالیا، که در آن کل جمعیت با استفاده از آزمایشات سرولوژی مورد بررسی قرار گرفتند شیوع حداقل 10 درصدی بیماری را در این شهر نشان می دهد (17). گزارش دیگری از آلمان شیوع حداقل 14 درصدی از بیماری را در بیمارانی که با استفاده از آزمایشات خونی مورد بررسی قرار گرفته اند نشان می دهد (18). بررسی شیوع سرمی آنتی بادی ها در شهرستان سانتا کلارا در کالیفرنیا در آمریکا نشان داده است که عفونت ایجاد شده توسط ویروس بسیار گسترده تر از تعداد موارد تایید شده با استفاده از یافته های بالینی و آزمایشات مولکولی بوده است (19). بررسی شیوع سرمی آنتی بادی IgG ضد SARS-CoV-2 در میان 734 نفر از کارکنان بهداشت در هند نشان داد میزان مثبت بودن آنتی بادی IgG در میان کارکنانی که مواجهه بیشتری با بیماری داشتند در مقایسه با کارکنانی که مواجهه کمتر داشتند و یا مواجهه نداشتند، تفاوت قابل ملاحظه ای ندارد. شیوع سرمی آنتی بادی IgG ضد SARS-CoV-2 در میان کارکنان بهداشت 6/1٪ گزارش شد (20). مطالعه ی دیگر در پاکستان به بررسی شیوع سرمی آنتی بادی اختصاصی ضد SARS-CoV-2و میزان آنتی بادی موثر جهت ایجاد ایمنی محافظتی پرداخته است. این مطالعه شیوع سرمی بالا برای آنتی بادی اختصاصی ضد SARS-CoV-2را درایجاد ایمنی محافطتی موثر دانسته اما با این وجود همچنان بر اقدامات پیشگیرانه و تلاش برای تولید واکسن نیز تاکید دارد. در این مطالعه بررسی شیوع سرمی آنتی بادی اختصاصی ضد SARS-CoV-2در 1675 نفر از ساکنان کراچی در پاکستان انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه از سه گروه، شامل کارکنان بهداشتی (شاغل در بیمارستان های مختلف)، کارکنان صنایع (متشکل از کارکنان دارویی و شرکت های سخت افزاری )و افراد جامعه انتخاب شده است. میزان مثبت بودن آنتی بادی برای کل جمعیت مورد مطالعه 36 درصد بوده که این میزان برای ایجاد ایمنی جمعی (محافظتی) مقداری دور از انتظار بوده است. جهت ایجاد ایمنی محافظتی حداقل میزان مثبت بودن آنتی بادی باید به 60 -70 ٪ برسد (21). مطالعه ای در انگلستان بیش از 12500 نفر از پرسنل بهداشتی-درمانی را از نظر آنتی بادی های IgG علیه پروتئین اسپایک ویروس SARS-COV-2 مورد بررسی قرار داد. حدود 90% (11364 نفر) تست منفی و بقیه (1265نفر) تست مثبت داشته اند. بیماران برای مدت 31 هفته پیگیری شده اند و بروز PCR مثبت از نظر COVID-19 در آنها بررسی شده است. در بین افراد سرم منفی، 223 نفر تست مثبت PCR پیدا کرده اند که 100 نفر بدون علامت و 123 نفر علامت دار بوده اند. در بین افراد سرم مثبت، 2 نفر تست مثبت PCR پیدا کرده اند که هر دو بدون علامت بوده اند. همچنین عفونت علامت دار در سرم مثبت ها گزارش نشده است. این مطالعه بر ایمن شدن افراد با ابتلای قبلی و اهمیت مطالعات سرواپیدمیولوژیک جهت راهنمایی برای ایمنی جمعی و برنامه ریزی واکسیناسیون تاکید نموده است (22). مطالعه ای در ایران طی فروردین تا پایان اردیبهشت ماه سال 1399 به بررسی میزان شیوع آنتی بادی های IgG و IgM علیه SARS-CoV-2، در 18 شهر از 17 استان ایران توسط تکنیک ELISA پرداخته است. در این مطالعه حدود 9000 نفر شامل 5372 نفر از جمعیت پرخطر (شامل پزشکان و پرستاران خط مقدم درمان، کارکنان بهداشتی غیرخط مقدم، کارکنان داروخانه ها، رانندگان تاکسی، کارمندان بانک ها و صندوقداران سوپرمارکت ها و فروشگاه های زنجیره ای) و 3530 نفر از جمعیت عمومی (شامل ثبت نام شده ها در سیستم الکترونیکی سلامت ایرانیان یا مراکز مراقبت های بهداشتی) مورد بررسی قرار گرفته اند. این مطالعه شیوع 17 درصدی و 20 درصدی آنتی بادی اختصاصی SARS-CoV-2 به ترتیب در جمعیت عمومی و پرخطر را نشان داده است. بر اساس نتایج برآورد شده که میزان شیوع آنتی بادی اختصاصی SARS-CoV-2 بیشتر از شمار موارد تایید شده با تست PCR بوده است و از آنجایی که 36 درصد جمعیت آلوده به ویروس و بی علامت بوده اند و بخش بزرگی از جمعیت ایران هنوز با ویروس کرونا تماس نداشته اند و مستعد ابتلا گزارش شده اند. در این مطالعه تاکید شده است که این موضوع در سیاست های کنترل اپیدمی مورد توجه قرار گیرد (23). روش اجرا روش اجرا: این مطالعه در مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی پژوهشکده علوم پایه سلامت در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد انجام شد. در این مطالعه مقطعی جامعه پژوهش را کلیه پرسنل شاغل در بخش های بیمارستانی و مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با پذیرش بیمار کرونایی استان چهارمحال و بختیاری شامل می شدند. برای انجام مطالعه ضمن مکاتبات با بیمارستان ها و مراکز درمانی تحت مطالعه کلیه پرسنل برای شرکت در مطالعه فراخوان شدند تا ضمن مراجعه به آزمایشگاه بیمارستان یا مرکز درمانی نسبت به اخذ نمونه سرمی از آنها اقدام گردد. پرسنلی که برای انجام مطالعه رضایت داشته و برای اخذ نمونه مراجعه نمودند فرم رضایت نامه را تکمیل و چک لیست حاوی اطلاعات دموگرافیک و علایم احتمالی تجربه شده بیماری همچون تب، خستگی، تهوع، سردرد، سرگیجه، کم اشتهایی، اسهال و استفراغ تکمیل نمودند. همچنین سایر اطلاعات مورد نیاز همچون نتیجه تست مولکولی PCR کلیه پرسنل از مراجع ذیربط جمع آوری و صحت سنجی و ثبت گردید. از پرسنل مراجعه کننده مقدار 2 سی سی خون جهت تهیه نمونه سرمی گرفته شد و احتمال ابتلاء به بیماری کووید 19 بر اساس آزمایش الایزا بررسی شد. میزان IgM وIgG سرم بر اساس دستورالعمل کیت شرکت پیشتاز طب زمان بررسی گردید. برای تعیین سطح سرمی آنتی بادی های علیه ویروس کووید 19 (IgM وIgG )، در ابتدا نمونه های خون دریافت شده از بیماران به مدت 10 دقیقه در سانتریفوژ با دور 2200 قرار داده شدند و سپس سرم حاصل از سلول های خون جدا شدند. جهت جلوگیری از thaw-Freeze نمودن نمونه ها، نمونه سرم حاصل از یک فرد را در زمان جداسازی در چند میکروتیوپ جدا قرار داده شدند. در صورت انجام تست ها در روز نمونه گیری، نمونه های سرمی جدا شده مستقیما وارد روند کاری می شد و در صورت انجام تست ها در زمان متفاوت از روز نمونه گیری، سرم های جدا شده در دمای منفی 20 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. برای ارزیابی سطح آنتی بادی ها در نمونه های سرم جدا شده، ابتدا نمونه سرم، تمام مواد و معرف ها به درجه حرارت اتاق رسانده شدند تا به محض شروع آزمایش، کلیه مراحل بدون توقف انجام گیرند. سپس، نمونه های سرمی با کمک محلول رقیق کننده نمونه بر اساس نوع کیت رقیق شدند. دو چاهک اول برای بلانک، دو چاهک بعدی برای کنترل منفی در نظر گرفته و سپس کنترل مثبت به صورت دوپلیکیت ریخته شد و سایر چاهک ها برای نمونه ها استفاده شدند. 100 میکرولیتر از کنترل مثبت و 100 میکرولیتر از منفی و 100 میکرولیتر از نمونه های رقیق شده به داخل چاهک های کیت الایزا که توسط آنتی ژنهای N) پوشش هسته) ویروس2 CoV- SARS پوشانده شده بودند، اضافه گردید. چاهک ها توسط بر چسب مخصوص پلیت، پوشانده شدند و به مدت 30 دقیقه در دمای 37 درجه سانتی گراد قرار داشته شدند .پس از انکوباسیون محتویات چاهک ها خالی شده و چاهک ها 5 بار با محلول شستشوی آماده مصرف شستشو شدند. سپس 100 میکرولیتر از محلول آنزیم کنژوگه آماده مصرف به داخل چاهک ها به استثنای چاهک بلانک اضافه شد و به مدت 30 دقیقه در دمای 37 درجه سانتی گراد قرار داده شدند. در ادامه مجددا چاهک ها 5 بار با محلول شستشوی آماده مصرف شستشو داده شدند. پس از شستشو، 100 میکرولیتر محلول رنگ زای آماده مصرف (حاوی تترا متیل بنزیدین و آب اکسیژنه) به همه چاهک ها ریخته و چاهک ها به مدت 15 دقیقه در درجه حرارت اتاق و در تاریکی قرار داده شدند. پس از این مدت، 100 میکرولیتر محلول متوقف کننده (حاوی اسید کلریدریک 1 نرمال)، به هر چاهک اضافه شد تا واکنش های آنزیمی متوقف شوند و رنگ آبی به زرد تبدیل شد. نهایتا، جذب نوری چاهک ها حداکثر تا نیم ساعت بعد از افزودن محلول متوقف کننده، توسط دستگاه الایزاریدر با فیلتر 450 نانومتر قرائت گردید و از فیلتر630 نانومتر به عنوان فیلتر رفرانس استفاده شد. جهت محاسبه نتایج، مقدار Cut Off طبق فرمول زیر بدست آمد: برای IgM: Cut off value = میانگین جذب های نوری کنترل منفی+ 2/0 برای IgG: Cut off value = میانگین جذب های نوری کنترل منفی+ 15/0 سپس برای تعیین جواب های مثبت و منفی، مقدار ایندکس از تقسیم جذب نوری نمونه بر مقدار cut off محاسبه شد. بر اساس این فرمول مقادیر بالاتر از 1/1 مثبت و پایین تر از 9/0 منفی قلمداد گردید. نمونه هایی که مقدار ایندکس آن ها بین 1/1-9/0 بود مشکوک فرض شده و پس از مدتی با استفاده از سرم یا پلاسمای تازه مجدداً آزمایش شدند. لازم به ذکر است بر اساس اطلاعات ذکر شده در دستورالعمل کیت، حساسیت کیت ها جهت اندازه گیری آنتی بادی هایIgM وIgG علیه 2SARS -CoV- به ترتیب برابر 4/85 (بین 7 تا 14 روز پس از شروع علایم) و 1/94 درصد و اختصاصیت این کیت ها به ترتیب 4/99 و 3/98 درصد گزارش شده است. یافته ها 492 نفر از پرسنل شاغل در بخش های بیمارستانی و مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با پذیرش بیمار کرونایی پس از فراخوان برای نمونه گیری مراجعه و وارد مطالعه شدند. میانگین سن پرسنل 70/8±02/39 سال بود. 314 نفر (1/64 درصد) را زنان تشکیل دادند. بیشترین پرسنل شرکت کننده در مطالعه حاضر را پرستاران (6/46 درصد) تشکیل دادند. تنها 7/2 درصد از پرسنل داشتن بیماری زمینه ای را گزارش نمودند. تنها 8/0 درصد از پرسنل ابتلا به دیابت را گزارش نمودند. اکثر شرکت کنندگان در مطالعه (1/79 درصد) تحصیلات دانشگاهی داشتند. در میان 260 نفر از پرسنل که تست PCR‌ با استفاده از سواپ بینی‌ برای آنان ثبت گردیده بود، 2/19 درصد از افراد تستPCR مثبت داشتند. میزان مثبت شدن IgG در میان پرسنل برابر 6/11 درصد بود. 9/4 درصد از پرسنل پاسخIgM مثبت داشتند. در میان افراد تحت مطالعه تنها 6/1 درصد سابقه بستری در اثر بیماری کرونا را گزارش نمودند. سایر مشخصات دموگرافیک افراد تحت مطالعه در جدول شماره 2 گزارش شده است. بین سطح تحصیلات، سطوح شاخص توده بدنی، گروه خونی، بیماری های زمینه ای، دیابت، سابقه ابتلا به تبخال، محل خدمت و سمت شغلی پرسنل با پاسخ IgG ارتباط معناداری وجود نداشت (05/0P>). مثبت شدن IgG تنها با جنسیت و سابقه بستری شدن در اثر ابتلا به بیماری ارتباط معناداری نشان داد (05/0P<)؛ (جدول شماره 3). به طوری که میزان پاسخ مثبت سرولوژی در پرسنل مرد بیشتر از پرسنل زن بدست آمد (005/0=P). همچنین پاسخ مثبت سرولوژی در پرسنلی که به فرم شدید مبتلا و در بیمارستان بستری شده بودند بیشتر از پرسنلی بود که به صورت خفیف مبتلا شده و سرپایی تحت درمان قرار گرفته بودند (002/0=P). در مطالعه حاضر در زمان انجام تست های سرولوژیک، شایع ترین علایم گزارش شده در پرسنل خستگی (2/44 درصد)، سردرد (5/38 درصد)، درد عضلانی (8/30 درصد) و گلودرد (25 درصد) و سرفه (2/21 درصد) بوده است. در میان علایم بررسی شده، هیچ کدام با پاسخ IgG ارتباط معناداری نشان ندادند (05/0P>). بحث و نتیجه گیری در مطالعه حاضر که با هدف ارزیابی سطح سرمی آنتی بادی های علیه ویروس کووید 19 در پرسنل شاغل در بخش های بیمارستانی و مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با پذیرش بیمار کرونایی در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد تا درک دقیق تری از میزان پاسخ ایمنی بیماران در اختیار سیستم بهداشتی و درمانی و سیاست گذاران قرار دهد، میزان مثبت شدن IgG (شیوع سرمی آنتی بادی IgG علیه کووید 19) در پرسنل درمانی برابر 6/11 درصد بدست آمد. بر اساس نتایج مطالعه حاضر، 2/19 درصد از پرسنل شاغل در بخش های بیمارستانی و مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با پذیرش بیمار کرونایی، تستPCR مثبت داشته اند. با اینحال در بین پرسنلی که تستPCR آنها مثبت بوده است میزان مثبت شدن IgG (شیوع سرمی آنتی بادی IgG علیه کووید 19) تنها 16 درصد بوده است. همچنین در کل جمعیت تحت مطالعه میزان مثبت شدن IgG (شیوع سرمی آنتی بادی IgG علیه کووید 19) برابر 6/11 درصد بدست آمده است. با توجه به آنکه این مطالعه بین بهار تا اواخر پاییز سال 1399 انجام شده است و در این مقطع زمانی شیوع بیماری در مطالعات انجام شده در جمعیت پر خطر حدودا 20 گزارش شده است میزان شیوع بیماری همخوانی دارد و در مقایسه با کشور اختلاف قابل ملاحظه ای دیده نمی شود که نشان از مدیریت متعادل بیماری در استان و پرسنل در مواجهه با بیماری کرونا دارد. اختلاف در شیوع بر اساس مطالعات مولکولی و سرولوژی همانند مطالعه حاضر در مطالعات مختلف گزارش شده است (19-15). برخی مطالعات میزان شیوع بر اساس مطالعات مولکولی را به دلیل موارد منفی کاذب پایین تر گزارش نموده و استفاده از مطالعات سرولوژی را برای تعیین شیوع دقیق تر بیماری ضروری دانسته اند (15). با اینحال در مطالعاتی که شیوع سرمی بر روی جامعه غیر پرسنل درمانی بوده میزان شیوع بر اساس تست های سرولوژی واقعی تر بوده است اما زمانی که پرسنل درمانی مورد ارزیابی قرار گرفته اند نتایج تست های سرولوژی متفاوت از سایر جمعیت ها مشاهده شده است. اختلاف در میزان شیوع بر اساس تست های مولکولی و سرولوژی می تواند به دلیل تفاوت در میزان پاسخ سرولوژی افراد مختلف در مواجهه با ویروس باشد. از سویی دیگر برخی مطالعات و فرضیات بر این استوارند که افرادی که مدت زمان طولانی با مبتلایان به ویروس مواجهه داشته باشند ولی موارد بهداشتی را رعایت کنند به دلیل آنکه عرضه ویروس بر سیستم ایمنی در مدت زمان بیشتر ولی با میزان کمتری از ویروس اتفاق می افتد سیستم ایمنی افراد نسبت به ویروس پاسخ قوی ارائه نمی دهد و متعاقبا شیوع سرمی در آنها کمتر از تست های مولکولی بدست خواهد آمد. در مطالعه حاضر در زمان انجام تست های سرولوژیک، شایع ترین علایم گزارش شده در پرسنل شامل خستگی، سردرد و درد عضلانی بوده است. علایم گزارش شده در مطالعه حاضر با نتایج کسب شده در گزارشات و سایر مطالعات انجام شده نیز همخوانی دارد (24-26). بر این اساس لازم است علایم مذکور بیشتر مورد توجه مسئولین مدیریت بیمارستانی و سیاستگذاران قرار گرفته و برای بر طرف نمودن آنها و افزایش کارآیی پرسنل تدابیری اندیشیده شود. نتایج کسب شده در این مطالعه می توانند در تخمین سطح سرمی آنتی بادی های خنثی کننده ویروس کووید 19 در پرسنل شاغل در بخش های بیمارستانی و مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با پذیرش بیمار کرونایی به منظور پیش بینی دقیق تر میزان آسیب پذیری آنان، اطلاع از پیشرفت بیماری و نیز مدیریت نیروی انسانی بیمارستان ها و مراکز درمانی مورد استفاده قرار گیرند.

خلاصه نتایج حاصله

492 نفر از پرسنل شاغل در بخش های بیمارستانی و مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با پذیرش بیمار کرونایی پس از فراخوان برای نمونه گیری مراجعه و وارد مطالعه شدند. میانگین سن پرسنل 70/8±02/39 سال بود. 314 نفر (1/64 درصد) را زنان تشکیل دادند. بیشترین پرسنل شرکت کننده در مطالعه حاضر را پرستاران (6/46 درصد) تشکیل دادند. تنها 7/2 درصد از پرسنل داشتن بیماری زمینه ای را گزارش نمودند. تنها 8/0 درصد از پرسنل ابتلا به دیابت را گزارش نمودند. اکثر شرکت کنندگان در مطالعه (1/79 درصد) تحصیلات دانشگاهی داشتند. در میان 260 نفر از پرسنل که تست PCR‌ با استفاده از سواپ بینی‌ برای آنان ثبت گردیده بود، 2/19 درصد از افراد تستPCR مثبت داشتند. میزان مثبت شدن IgG در میان پرسنل برابر 6/11 درصد بود. 9/4 درصد از پرسنل پاسخIgM مثبت داشتند. در میان افراد تحت مطالعه تنها 6/1 درصد سابقه بستری در اثر بیماری کرونا را گزارش نمودند. سایر مشخصات دموگرافیک افراد تحت مطالعه در جدول شماره 2 گزارش شده است. بین سطح تحصیلات، سطوح شاخص توده بدنی، گروه خونی، بیماری های زمینه ای، دیابت، سابقه ابتلا به تبخال، محل خدمت و سمت شغلی پرسنل با پاسخ IgG ارتباط معناداری وجود نداشت (05/0P>). مثبت شدن IgG تنها با جنسیت و سابقه بستری شدن در اثر ابتلا به بیماری ارتباط معناداری نشان داد (05/0P<)؛ (جدول شماره 3). به طوری که میزان پاسخ مثبت سرولوژی در پرسنل مرد بیشتر از پرسنل زن بدست آمد (005/0=P). همچنین پاسخ مثبت سرولوژی در پرسنلی که به فرم شدید مبتلا و در بیمارستان بستری شده بودند بیشتر از پرسنلی بود که به صورت خفیف مبتلا شده و سرپایی تحت درمان قرار گرفته بودند (002/0=P). در مطالعه حاضر در زمان انجام تست های سرولوژیک، شایع ترین علایم گزارش شده در پرسنل خستگی (2/44 درصد)، سردرد (5/38 درصد)، درد عضلانی (8/30 درصد) و گلودرد (25 درصد) و سرفه (2/21 درصد) بوده است. در میان علایم بررسی شده، هیچ کدام با پاسخ IgG ارتباط معناداری نشان ندادند (05/0P>).

فایل های پژوهش