پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

مقدمه و بیان مسئله سرطان دهانه رحم یکی از سرطان های شایع در زنان است غربالگری سرطان دهانه رحم یکی از اقدامات مهم در پیشگیری از این بیماری است و هدف آن تشخیص ضایعات در مرحله پیش بدخیمی و کاهش خطر مرگ ناشی از این سرطان است. این مطالعه با هدف پیشگویی عوامل مرتبط با غربالگری سرطان رحم در معلمان بر اساس مدل PEN-3دوره متوسطه شهر شهرکرد انجام پذیرفت. این مطالعه یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که بر روی معلمان زن دوره متوسطه، در سال تحصیلی 98-99 انجام پذیرفت. روش نمونه گیری بر اساس سرشماری بود. ابزار پژوهش شامل اطلاعات دموگرافیک، اطلاعات عملکرد غربالگری رحم ، پرسشنامه مبتنی بر سازه های مدل PEN-3(عوامل ادراکی، قادر کننده و تقویت کننده)بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از SPSSبا ورژن 22 انجام پذیرفت. در خصوص غربالگری سرطان رحم(انجام تست پاپ اسمیر) 82/59 در صد از معلمان سابقه انجام تست پاپ اسمیر را داشتند که از این تعداد 43/35 درصد به طور منظم تست غربالگری را انجام داده بودند.آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین سازه های مدل PEN-3 (عوامل ادراکی، قادر کننده و تقویت کننده ) با سابقه غربالگری سرطان رحم ارتباط مستقیم مشاهده شد(001/0> P). در آنالیز رگرسیون بین متغیرهای دموگرافیک و سازه¬های الگوی 3PEN مشخص شد قدرت پیش بینی کنندگی این متغیرها 47/0 درصد است. با توجه به یافته های مطالعه و نقش سازه های مدل PEN-3(عوامل ادراکی ،عوامل قادر کننده وعوامل تقویتی) در پیشگویی رفتار غربالگری سرطان رحم، لزوم برنامه¬ریزی جامع برای مداخله و استفاده از این الگوی آموزشی و با شناخت عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تأثیرگذار بر انجام غربالگری سرطان رحم می¬تواند در این خصوص مفید واقع شود. روش اجرا مطالعه حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی معلمان زن مدارس متوسطه اول و دوم شهرکرد در سال تحصیلی 1399-1398 می باشد. بر اساس گزارشی که از اداره برنامه ریزی و آمار ادارۀ کل آموزش و پرورش شهرکرد کسب شد، تعداد کل معلمان زن مدارس متوسطه ی اول و دوم مشغول به کار در سال تحصیلی 1399-1398 شهرکرد بدست آمد، سپس برای تعیین حجم نمونه 228 نفر تعیین شد. در نهایت حداقل حجم نمونه طبق جدول مذکور، با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. برای اجرای پژوهش در مناطق آموزشی منتخب، پژوهشگر پس از کسب مجوز از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد و ادارۀ کل آموزش و پرورش شهر شهرکرد و هماهنگی با ادارات آموزش و پرورش ناحیه 1 و 2 به مدارس منتخب مراجعه نموده و سپس با هماهنگی مدیران مدارس و جلب همکاری معلمان نسبت به اجرای پژوهش با بیان اهداف و ارائه ی توضیحات لازم اقدام نمودند. پرسشنامه به صورت حضوری توسط پژوهشگران از معلمان مدارس منتخب جمع آوری شد که با توجه به سوالات پژوهش، از یک نوع ابزار و یک فرمِ مشخصات جمعیت شناختی، برای جمع آوری داده ها استفاده شد، ابزار مطالعه پرسشنامه محقق ساخته 28 سؤالی بر اساس الگویPEN-3 و بررسی متون بود .برای سنجش عملکرد روش غربالگری سرطان دهانه رحم سؤالات با گزینه های بله، خیر و امتیاز صفر و یک استفاده می شد. برای سنجش عوامل ادراکی از روش مقیاس لیکرت با پاسخ های پنج گزینه ای بسیار موافق (امتیاز 5)، موافق (امتیاز4) ، نه موافق و نه مخالف (امتیاز 3)، مخالف (امتیاز 2) و بسیار مخالف (امتیاز 1) استفاده می شود. برای سنجش عوامل قادرساز و عوامل تقویت کننده سؤالات با پاسخ های بلی و خیر و امتیاز صفر و یک استفاده شد. در نهایت داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون¬های همبستگی، رگرسیون ساده و آزمونهای توصیفی در نرم افزار SPSS (22) تجزیه و تحلیل شدتد. یافته ها در خصوص غربالگری سرطان رحم(انجام تست پاپ اسمیر) 82/59 در صد از معلمان سابقه انجام تست پاپ اسمیر را داشتند که از این تعداد 43/35 درصد به طور منظم تست غربالگری را انجام داده بودند.آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین سازه های مدل PEN-3 (عوامل ادراکی، قادر کننده و تقویت کننده ) با سابقه غربالگری سرطان رحم ارتباط مستقیم مشاهده شد(001/0> P). در آنالیز رگرسیون بین متغیرهای دموگرافیک و سازه¬های الگوی 3PEN مشخص شد قدرت پیش بینی کنندگی این متغیرها 47/0 درصد است. بحث و نتیجه گیری این مطالعه با هدف کاربرد مدل PEN-3 در پیشگویی عوامل مرتبط با غربالگری سرطان رحم در معلمان دوره متوسطه شهر شهرکرد انجام پذیرفت. یافته های مطالعه نشان داد که 82/47 در صد از معلمان سابقه انجام تست پاپ اسمیر را داشتند که از این تعداد 43/31 درصد به طور منظم تست غربالگری را انجام داده بودند. مروتی شریف آباد و همکاران نیز با بررسی غربالگری سرطان دهانه رحم در زنان لردگان چهارمحال و بختیاری نشان دادند 3/36 درصد از زنان 1 بار و 6 درصد 2 بار این آزمون را انجام داده بودند(23)، مطالعه یRuzigana نشان داد که تنها 3/13 درصد زنان فاقد علامت برای غربالگری مراجعه کرده بودند از 84 درصد زن علامت دار نیز، بیش از یک سوم هرگز قبلا معاینه با اسپاکولوم نداشتند (24)، در مطالعه¬ی Rositch و همکاران اگرچه69 درصد افراد می دانستند که پاپ اسمیر برای شناسایی سرطان سرویکس است، 14 درصد فقط یک بار آن را انجام داده بودند(25)، در این زمینه شاید یکی از دلایل اصلی عملکرد نامطلوب زنان درباره انجام منظم تست غربالگری سرطان سرویکس ناشی از آگاهی ضعیف و شناخت ناکافی آنان از بیماری باشد؛ زیرا آگاهی پیش نیاز لازم برای تغییر نگرش، رفتار و تصمیم گیری درست درباره سازش با رفتار میباشد(26) ،. در میان عوامل ادراکی در قسمت باورهای مثبت، اعتقاد به قابل پیشگیری بودن سرطان با غربالگریبا انجام غربالگری و باور در زمینه شناسایی به موقع وکنترل سرطان بیشترین موارد را به خود اختصاص داده بود درمطالعه یSeow و همکاران نتایج بررسی نگرش 640 زن 21-64 ساله سنگاپوری در زمینه ی غربالگری سرطان سرویکس نشان داد 9/58 درصد از زنان خود را مستعد ابتلا به سرطان رحم نمی دانستند و 7/48 درصد معتقد بودند سرطان قابل پیشگیری نیست (34). . Brennaنیز در مطالعه خود اشاره کرد که بخشی از شیوع این سرطان به علت عدم انجام آزمون های غربالگری کافی بوده و درمیان علل اینگونه رفتار (عدم انجام تست) به فقدان اطلاعات و مشکلات اقتصادی، فرهنگی و سیستم های اعتقادی اشاره می کند(27). در مطالعه Deloresبر اساس مدل3PEN-، فاکتورهای موثر بر انتخاب نوع غذا ارتباط تغذیه با باورهای آمریکایی های افریقایی تبار شناسایی شد ، نتایج نشان داد که برخی ادراکات نسبت به انواعی از عادات غذایی وجود داشت که جزو فرهنگ آنها بود و احساس نیاز به تغییر رفتار وجود نداشت (42).که همسو با یافته های مطالعه حاضر است.

خلاصه نتایج حاصله

در خصوص غربالگری سرطان رحم(انجام تست پاپ اسمیر) 82/59 در صد از معلمان سابقه انجام تست پاپ اسمیر را داشتند که از این تعداد 43/35 درصد به طور منظم تست غربالگری را انجام داده بودند.آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین سازه های مدل PEN-3 (عوامل ادراکی، قادر کننده و تقویت کننده ) با سابقه غربالگری سرطان رحم ارتباط مستقیم مشاهده شد(001/0> P). در آنالیز رگرسیون بین متغیرهای دموگرافیک و سازه¬های الگوی 3PEN مشخص شد قدرت پیش بینی کنندگی این متغیرها 47/0 درصد است.

فایل های پژوهش