پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

چکیده: گردشگری مذهبی یکی از مهمترین گونه های سفر می باشد که به دلیل سابقه طولانی و پیوند عمیقی که با نظام فرهنگی و اعتقادی جوامع انسانی برقرار نموده است، همیشه مورد توجه بوده است. در کشور عزیز ما ایران نیز از دیرباز و با به رسمیت شناختن مذهب تشیع این مسئله از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. در این منظومه بقاع متبرکه و قبور امامزادگان و شخصیتهای عرفانی و معنوی نقش پر رنگی ایفا میکنند. استان چهارمحال و بختیاری با دارا بود 100 بقعه متبرکه، یکی از استانهای پر پتانسیل در زمینه توسعه گردشگری مذهبی میباشد. بر این اساس این پژوهش به دنبال تدوین مدل توسعه گردشگری مذهبی در این استان بر مبنای ظرفیتهای بقاع متبرکه می باشد. در بخش اول مبانی نظری و مطالعات پیشین و اسناد فرادست جمع آوری بررسی و تحلیل شده است. در بخش دوم که در پی شناخت و تحلیل وضعیت گردشگری مذهبی استان چهار محال و بختیاری می باشد، ابتدا بر اساس مطالعات پیشین که قبلا انجام شده بود سعی گردید تا عوامل و الزامات موثر بر توسعه گردشگری مذهبی استخراج گردند. پس از آن با استفاده از اطلاعات مرکز آمار، وضعیت گردشگری استان مورد بررسی قرار گرفت و همچنین با استفاده از اطلاعات سایر اسناد از جمله سند آمایش و سند توسعه گردشگری این استان، ظرفیتها و اولویتهای گردشگری مذهبی استان شناسایی گردید و در نهایت شناختی از کلیه امامزادگان استان ارائه شد است. در پایان این بخش با مصاحبه از خبرگان و متخصصان حوزه گردشگری مذهبی استان اهم مسائل چالشها و موضوعات گردشگری مذهبی استان مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم مدل توسعه و برنامه ریزی گردگشری مذهبی استان ارائه گردید که بدین منظور ابتدا بر اساس مطالعات و مصاحبه های انجام شده در بخش قبل جدول سوات تهیه گردید. با بررسی راهبردهای بدست آمده در سوات مشخص گردید که میتوان راهبردها را در غالب اکوسیستم کارفرینی آیزنبرگ تحلیل نمود. بر این اساس با استفاده از این الگو مدل توسعه گردشگری مذهبی استان در 2 بعد به طور مفصل بررسی شد و در هرکدام ابعاد فرایندهای اجرایی برای نیل به سیاستها و اهداف مطرح شده نیز ارائه شده است. در نهایت در آخرین فصل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی با نظر نخبگان 2 بعد کلیدی و راهبردهای ذیل آن رتبه بندی گردیده که در نهایت بر اساس این رتبه بندی مشخص شد که بعد تامین مالی و ارزشی بیشترین اهمیت و نقش را در توسعه گردشگری مذهبی استان مبتنی بر بقاع متبرکه بازی میکنند. بر مبنای مطالعات انجام شده الگوی مفهومی مدل توسعه گردشگری مذهبی استان با استفاده از ظرفیت بقاع متبرکه ترسیم گردید که مهمترین نکته در آن پیوند عمیق بین ابعاد اکوسیستم گردشگری مذهبی در استان می باشد. همچین به منظور برنامه ریزی جغرافیایی با توجه به پراکندگی امامزادگان و جاذبه های گردشگری استان بقاع متبرکه در دو پهنه متفاوت و با برنامه ریزی متفاوت شناسایی و معرفی گردیده است

خلاصه نتایج حاصله

برمبنای اولویت بندی ارائه شده از راهبردها از نظر نخبگان، ایجاد فضای معنوی در بقاع متبرکه با اهمیتترین راهبرد در توسعه گردشگری مذهبی در استان چهار محال و بختیاری میباشد. این راهبرد در ذیل بعد نظام ارزشی نشاندهنده اهمیت توجه به مفهوم گردشگری مذهبی و نیازهای جامعه مخاطب آن میباشد. پس از آن مسئله رهبری از بالاترین درجه اهمیت برخودار است که در ذیل نظام حکمرانی تعریف میگردد. این مهم نیز نشان میدهد از نظر نخبگان نبود متولی مشخص برای رهبری و هدایت گردشگری مذهبی و تعیین این مهم یکی از جدیترین و کلیدیترین راهبردهای توسعه گردشگری مذهبی میباشد. پس از آن تامین نیروی انسانی متخصص و استفاده از منابع بخش خصوصی از نظر متخصصین مهمترین راهبردها بوده است که در حقیقت به معنی این است که به منظور ارتقاء سرمایه انسانی باید نسبت به جذب نیروی انسانی متخصص و به منظور ارتقاء سرمایه مالی باید از منابع بخش خصوصی بیشترین استفاده را نمود. پس از آن در بعد سیاستگذاری بهبود نظام حکمرانی، استفاده از منابع مردمی در ارتقاء سرمایه مالی، و تامین لذت و تفریح بر مبنای ارزشهای گردشگران مهمترین دغدغه های نخبگان بوده است. و کمترین اهمیت در توسعه گردشگری مربوط به استفاده از ظرفیت علما و روحانیون، معرفی الگوهای موفق و توسعه برندینگ و بازاریابی ازنظر نخبگان میباشد. از این رو به نظر می رسد بر اساس اولویتهای مشخص شده بر مبنای مدل ارائه شده، میتوان ادعا کرد در صورتی که بخواهیم گردشگری مذهبی در استان توسعه پیدا کند، مهمترین گلوگاهها یا با اهمیتترین مسائل و چالشها در فرایند دستیابی به توسعه گردشگری مذهبی در وهله اول، توسعه و ایجاد فضاهای معنوی است که ناظر به پیچیدگی نظام ارزشی گردشگران مذهبی میباشد. پس از آن مسئله و یا چالش رهبری این حوزه که نبود متولی مشخص ضرورت تعیین آن بیش از پیش گوشزد مینماید و تامین نیروی انسانی متخصص میتواند از جمله راهبردهای مهم و تاثیرگذار در زمینه توسعه گردشگری مذهبی باشد.

فایل های پژوهش