پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

مقدمه و بیان مسئله در سالیان اخیر یکی از مولفه های اصلی کیفیت خدمات سلامت ایمنی مددجو است، که به معنای جلوگیری از وارد شدن هر گونه صدمه و جراحت به بیمار در حین ارایه مراقبت های سلامت است. امروزه مشکلاتی نظیر کاهش پرداخت، افزایش بار کاری، گردش تخت و تعرض حرفه ای محیط استرس زایی را برای ارایه کنندگان مراقبت های بهداشتی و درمانی به وجود آورده و ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از عمده ترین دغدغه های مدیران کارآمد، چگونگی ایجاد بسترهای مناسب برای عوامل انسانی شاغل در تمام حرفه هاست تا آنها با حس مسئولیت و تعهد کامل به حرفه خود بپردازند. با توجه به این موضوع مطالعه حاضر با هدف تعیین بررسی ارتباط بین فرهنگ ایمنی بیمار و تعهد حرفه ای پرستاران شاغل در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد طراحی گردید. بر اساس یافته های مطالعه نمره کلی ایمنی در بین بیمارستان های مورد بررسی از نظر پرسنل درمانی 32/75% مطلوب و قابل قبول به بالا گزارش شد و هم چنین بر اساس اعلام نظر سه پرسنل در هر سه بیمارستان حداکثر حوادث گزارش شده از نظر آنها در یک سال گذشته در بیمارستان محل خدمت صفر بوده است. هم چنین سه بیمارستان مورد بررسی از نظر نمره تعهد حرفه ای در سطح متوسط به بالا قرار داشتند. در بررسی ابعاد تعهد حرفه ای نیز تنها بین درگیر شدن با حرفه پرستاری و جنسیت ارتباط معنی داری مشاهده شد، به طوری که مشخص شد زنان دارای میانگین بالاتری در این بعد نسبت به مردان بودند. در بیمارستان نتایج آزمون آماری پیرسون نشان داد که بین ابعاد مختلف تعهد حرفه ای و هم چنین فرهنگ ایمنی بیمار ارتباط معنا داری وجود دارد. بدین منظور که افراد با سطح بالاتر نمره تعهد حرفه ای داری کیفیت بالاتری از نمره فرهنگ ایمنی بیمار بودند. از آنجا که تجارب دست اندرکاران هر حرفه می تواند به عنوان منبع موثقی از اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد لذا با استفاده از نقطه نظرات پرستاران در این تحقیق، مسئولان بیمارستان ها و محیط های بالینی می توانند با اطلاع از مشکلات موجود در این راستا و با نگاهی بازتر و مبتنی بر شواهد در جهت رفع این معضل که از جمله موانع ارائه خدمات با سطح بالای کیفیت کارآمد و موثر در بالین است بپردازند. روش اجرا در این مطالعه توصیفی- مقطعی که پس از کسب مجوز های لازم از معاونت محترم تحقیقات و فناوری در دو بیمارستان کاشانی و هاجر و ولیعصر بروجن درسال 96-1397 انجام شد. 359 پرستار بر اساس نمونه گیری تصادفی از بیمارستان های مورد بررسی نمونه های مطالعه را تشکیل دادند. ابزار گردآوری اطلاعات، شامل سه قسمت است، الف) پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک که سوالاتی شامل: سن، جنس، بخش محل خدمت، سابقه کار و ...ب) پرسش نامه «پیمایش بیمارستان در زمینه فرهنگ ایمنی بیمار» Hospital Survey On Patient Safety Culture معروف به HSOPSC اندازه گیری شد. این پرسش نامه ی معتبر شامل 42 سوال در 12 بعد می باشد و حاصل مطالعات مختلف و آزمون‌های شناختی است و بنابر نظر کارشناسان این ابزار تنها نگرش کارکنان را ارزیابی نمی‌کند بلکه فرهنگ ایمنی بیمار را نیز مورد سنجش قرار داد(1). ج) تعهد حرفه ای پرستاران از طریق پرسشنامه 21 سوالی NPSC: Nurses Professional Commitment Scale سنجیده شد(2). پس از کسب مجوز های لازم، پژوهشگر به مراکز آموزشی مراجعه کرده و پرسشنامه در اختیار افراد داوطلب شرکت در مطالعه بر اساس معیارهای ورود قرار گرفت. پس از جمع آوری اطلاعات آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 20 بر اساس نرمالیتی داده ها(83/0p=) به کمک آزمون های آماری توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار و آزمون های آماری تحلیلی مانند پارامتریک(همبستگی پیرسون و کای دو) تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج مطالعه نمره کلی تعهد حرفه ای سه بیمارستان مورد بررسی در سطح متوسط به بالا قرار داشت. آزمون آماری کای دو نشان داد که بین تعهد حرفه ای، جنسیت و سطح تحصیلات به ترتیب ارتباط معنی داری مشاهده نشد(052/0 p= و 998/0p=). در بررسی ابعاد تعهد حرفه ای نیز تنها بین درگیر شدن با حرفه پرستاری و جنسیت ارتباط معنی داری مشاهده شد، به طوری که مشخص شد زنان دارای میانگین بالاتری در این بعد نسبت به مردان بودند(013/0p=). نمره کلی ایمنی در بین بیمارستان های مورد بررسی از نظر پرسنل درمانی بیمارستان هاجر 86/73% در حد مطلوب به بالا، پرسنل بیمارستان آیت الله کاشانی 35/78% مطلوب به بالا و در بیمارستان ولیعصر بروجن 85/65% مطلوب به بالا و در بین سه بیمارستان 32/75% مطلوب و قابل قبول به بالا گزارش شد یافته ها در این مطالعه اکثر شرکت کنندگان زن بوده 9/74 درصد و 3/71% از آنها متاهل و 3/81% از آنها از نظر تحصیلاتی در مقطع لیسانس و 6/42% از آنها دارای استخدام رسمی بودند. که میانگین سنی کلی شرکت کننده گان 79/7±33/23 سال بودند. میانگین سال های خدمت 97/6± 89/9 سال گزارش شد(جدول شماره1). بر اساس نتایج مطالعه نمره کلی تعهد حرفه ای سه بیمارستان مورد بررسی 04/15±65/85 بود و بین سه بیمارستان از نشر نمره تعهد حرفه ای و ابعاد آن اختلاف معنی داری مشاهده نشد(05/0p>). آزمون آماری کای دو نشان داد که بین تعهد حرفه ای، جنسیت و سطح تحصیلات به ترتیب ارتباط معنی داری مشاهده نشد(052/0 p= و 998/0p=). در بررسی ابعاد تعهد حرفه ای نیز تنها بین درگیر شدن با حرفه پرستاری و جنسیت ارتباط معنی داری مشاهده شد، به طوری که مشخص شد زنان دارای میانگین بالاتری در این بعد نسبت به مردان بودند(013/0p=)(جدول شماره 2). هم چنین آزمون آنالیز واریانس نشان داد که در طی بررسی نتایج بین سه بیمارستان نشان داد تفاوت آماری معنی دار ی بین سه بیمارستان وجود ندارد(05/0p>) نمره کلی فرهنگ ایمنی بیمار از نظر پرستاران مورد مطالعه 15/16±23/123 بود که کمترین نمره مربوط به بعد باز بودن مجاری ارتباطی 86/1±40/8 و هم چنین بازخورد و اطلاع دادن به دیگران در برابر خطاها23/2±72/8 گزارش شد. هم چنین تفاوت آمری معنی داری بین ابعاد مختلف فرهنگ ایمنی بیمار و نمره کلی آن در سه بیمارستان مشاهده نشد(05/0p>) (جدول شماره 3). نتایج آزمون آماری کای دو نشان داد که بین نوع استخدام و نمره کلی تعهد حرفه ای ارتباط معنی داری وجود دارد، به طوری که افراد با استخدام رسمی و پیمانی تعهد بالاتری از بقیه استخدام ها داشتند(023/0p=) . هم چنین آزمون آماری کای دو نشان داد که افرا با سابقه استخدامی بیش از 5 سال دارای نمره تعهد بالاتری نسبت به سایرین بودند(042/0p=). در بیمارستان نتایج آزمون آماری پیرسون نشان داد که بین ابعاد مختلف تعهد حرفه ای و هم چنین فرهنگ ایمنی بیمار ارتباط معنا داری وجود دارد(001/0p<). به طوری که در مورد بعد اول تعهد حرفه ای "درک من از پرستاری" و ارتباط با 12 بعد فرهنگ ایمنی بیمار تنها با بعد " پاسخ غیر تنبیهی به خطاها و اشتباهات" ارتباط معنی داری مشاهده نشد(538/0p= 035/0r=). در بعد دوم "رضایت من از شغل پرستاری" تنها با بعد “ انتظارات و اقدامات سوپروایزرها در جهت ارتقا ایمنی بیمار " ارتباط معنی داری مشاهده نشد (155/0 p= 080/0r=) گزارش شد. در مورد بعد سوم نیز " درگیر شدن با حرفه پرستاری" با بعد " انتظارات و اقدامات سوپروایزرها در جهت ارتقا ایمنی بیمار " (242/0 p= 067/0 r=) و در بعد " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر" (496/0 p= 039/0r=) ارتباط آماری معنی داری مشاهده نشد. در بعد چهارم نیز" از خود گذشتگی برای حرفه پرستاری" تنها با بعد " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر" (470/0 p= 041/0 r=) ارتباط معنی داری مشاهده نشد و در نمره کلی تعهد حرفه ای پرسنل سه بیمارستان نیز تنها بعد یازدهم " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر " دارای ارتباط معنی داری نبود(139/0 p= 088/0r=) و در بررسی سایر ابعاد فرهنگ ایمنی بیمار با تعهد حرفه ای پرسنل ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد (001/0 p<). ودر مابقی ابعاد مورد بررسی ارتباط معنی دار و مثبتی بین متغییر ها گزارش شد بدین منظور که افراد با سطح بالاتر نمره تعهد حرفه ای داری کیفیت بالاتری از نمره فرهنگ ایمنی بیمار بودند. هم چنین در طی بررسی بین سه بیمارستان تفاوت آماری معنی داری بین فرهنگ ایمنی بیمار و ابعاد آن در مطالعه یافت نشد(05/0p>). نمره کلی ایمنی در بین بیمارستان های مورد بررسی از نظر پرسنل درمانی بیمارستان هاجر 86/73% در حد مطلوب به بالا، پرسنل بیمارستان آیت الله کاشانی 35/78% مطلوب به بالا و در بیمارستان ولیعصر بروجن 85/65% مطلوب به بالا و در بین سه بیمارستان 32/75% مطلوب و قابل قبول به بالا گزارش شد. بر اساس اعلام نظر سه پرسنل در هر سه بیمارستان حداکثر حوادث گزارش شده از نظر آنها در یک سال گذشته در بیمارستان محل خدمت صفر بوده است(جدول شماره 4). بحث و نتیجه گیری در این مطالعه اکثر شرکت کنندگان زن بوده 9/74 درصد و 3/71% از آنها متاهل و 3/81% از آنها از نظر تحصیلاتی در مقطع لیسانس و 6/42% از آنها دارای استخدام رسمی بودند. که میانگین سنی کلی شرکت کننده گان 79/7±33/23 سال بودند. میانگین سال های خدمت 97/6± 89/9 سال گزارش شد(جدول شماره1). بر اساس نتایج مطالعه نمره کلی تعهد حرفه ای سه بیمارستان مورد بررسی 04/15±65/85 بود و بین سه بیمارستان از نشر نمره تعهد حرفه ای و ابعاد آن اختلاف معنی داری مشاهده نشد(05/0p>). آزمون آماری کای دو نشان داد که بین تعهد حرفه ای، جنسیت و سطح تحصیلات به ترتیب ارتباط معنی داری مشاهده نشد(052/0 p= و 998/0p=). در بررسی ابعاد تعهد حرفه ای نیز تنها بین درگیر شدن با حرفه پرستاری و جنسیت ارتباط معنی داری مشاهده شد، به طوری که مشخص شد زنان دارای میانگین بالاتری در این بعد نسبت به مردان بودند(013/0p=)(جدول شماره 2). هم چنین آزمون آنالیز واریانس نشان داد که در طی بررسی نتایج بین سه بیمارستان نشان داد تفاوت آماری معنی دار ی بین سه بیمارستان وجود ندارد(05/0p>) نمره کلی فرهنگ ایمنی بیمار از نظر پرستاران مورد مطالعه 15/16±23/123 بود که کمترین نمره مربوط به بعد باز بودن مجاری ارتباطی 86/1±40/8 و هم چنین بازخورد و اطلاع دادن به دیگران در برابر خطاها23/2±72/8 گزارش شد. هم چنین تفاوت آمری معنی داری بین ابعاد مختلف فرهنگ ایمنی بیمار و نمره کلی آن در سه بیمارستان مشاهده نشد(05/0p>) (جدول شماره 3). نتایج آزمون آماری کای دو نشان داد که بین نوع استخدام و نمره کلی تعهد حرفه ای ارتباط معنی داری وجود دارد، به طوری که افراد با استخدام رسمی و پیمانی تعهد بالاتری از بقیه استخدام ها داشتند(023/0p=) . هم چنین آزمون آماری کای دو نشان داد که افرا با سابقه استخدامی بیش از 5 سال دارای نمره تعهد بالاتری نسبت به سایرین بودند(042/0p=). در بیمارستان نتایج آزمون آماری پیرسون نشان داد که بین ابعاد مختلف تعهد حرفه ای و هم چنین فرهنگ ایمنی بیمار ارتباط معنا داری وجود دارد(001/0p<). به طوری که در مورد بعد اول تعهد حرفه ای "درک من از پرستاری" و ارتباط با 12 بعد فرهنگ ایمنی بیمار تنها با بعد " پاسخ غیر تنبیهی به خطاها و اشتباهات" ارتباط معنی داری مشاهده نشد(538/0p= 035/0r=). در بعد دوم "رضایت من از شغل پرستاری" تنها با بعد “ انتظارات و اقدامات سوپروایزرها در جهت ارتقا ایمنی بیمار " ارتباط معنی داری مشاهده نشد (155/0 p= 080/0r=) گزارش شد. در مورد بعد سوم نیز " درگیر شدن با حرفه پرستاری" با بعد " انتظارات و اقدامات سوپروایزرها در جهت ارتقا ایمنی بیمار " (242/0 p= 067/0 r=) و در بعد " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر" (496/0 p= 039/0r=) ارتباط آماری معنی داری مشاهده نشد. در بعد چهارم نیز" از خود گذشتگی برای حرفه پرستاری" تنها با بعد " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر" (470/0 p= 041/0 r=) ارتباط معنی داری مشاهده نشد و در نمره کلی تعهد حرفه ای پرسنل سه بیمارستان نیز تنها بعد یازدهم " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر " دارای ارتباط معنی داری نبود(139/0 p= 088/0r=) و در بررسی سایر ابعاد فرهنگ ایمنی بیمار با تعهد حرفه ای پرسنل ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد (001/0 p<). ودر مابقی ابعاد مورد بررسی ارتباط معنی دار و مثبتی بین متغییر ها گزارش شد بدین منظور که افراد با سطح بالاتر نمره تعهد حرفه ای داری کیفیت بالاتری از نمره فرهنگ ایمنی بیمار بودند. هم چنین در طی بررسی بین سه بیمارستان تفاوت آماری معنی داری بین فرهنگ ایمنی بیمار و ابعاد آن در مطالعه یافت نشد(05/0p>). نمره کلی ایمنی در بین بیمارستان های مورد بررسی از نظر پرسنل درمانی بیمارستان هاجر 86/73% در حد مطلوب به بالا، پرسنل بیمارستان آیت الله کاشانی 35/78% مطلوب به بالا و در بیمارستان ولیعصر بروجن 85/65% مطلوب به بالا و در بین سه بیمارستان 32/75% مطلوب و قابل قبول به بالا گزارش شد. بر اساس اعلام نظر سه پرسنل در هر سه بیمارستان حداکثر حوادث گزارش شده از نظر آنها در یک سال گذشته در بیمارستان محل خدمت صفر بوده است(جدول شماره 4). بر اساس نتایج مطالعه نمره کلی تعهد حرفه ای سه بیمارستان مورد بررسی در سطح متوسط به بالا قرار داشت. آزمون آماری کای دو نشان داد که بین تعهد حرفه ای، جنسیت و سطح تحصیلات به ترتیب ارتباط معنی داری مشاهده نشد(052/0 p= و 998/0p=). در بررسی ابعاد تعهد حرفه ای نیز تنها بین درگیر شدن با حرفه پرستاری و جنسیت ارتباط معنی داری مشاهده شد، به طوری که مشخص شد زنان دارای میانگین بالاتری در این بعد نسبت به مردان بودند(013/0p=). نمره کلی ایمنی در بین بیمارستان های مورد بررسی از نظر پرسنل درمانی بیمارستان هاجر 86/73% در حد مطلوب به بالا، پرسنل بیمارستان آیت الله کاشانی 35/78% مطلوب به بالا و در بیمارستان ولیعصر بروجن 85/65% مطلوب به بالا و در بین سه بیمارستان 32/75% مطلوب و قابل قبول به بالا گزارش شد.

خلاصه نتایج حاصله

در این مطالعه اکثر شرکت کنندگان زن بوده 9/74 درصد و 3/71% از آنها متاهل و 3/81% از آنها از نظر تحصیلاتی در مقطع لیسانس و 6/42% از آنها دارای استخدام رسمی بودند. که میانگین سنی کلی شرکت کننده گان 79/7±33/23 سال بودند. میانگین سال های خدمت 97/6± 89/9 سال گزارش شد(جدول شماره1). بر اساس نتایج مطالعه نمره کلی تعهد حرفه ای سه بیمارستان مورد بررسی 04/15±65/85 بود و بین سه بیمارستان از نشر نمره تعهد حرفه ای و ابعاد آن اختلاف معنی داری مشاهده نشد(05/0p>). آزمون آماری کای دو نشان داد که بین تعهد حرفه ای، جنسیت و سطح تحصیلات به ترتیب ارتباط معنی داری مشاهده نشد(052/0 p= و 998/0p=). در بررسی ابعاد تعهد حرفه ای نیز تنها بین درگیر شدن با حرفه پرستاری و جنسیت ارتباط معنی داری مشاهده شد، به طوری که مشخص شد زنان دارای میانگین بالاتری در این بعد نسبت به مردان بودند(013/0p=)(جدول شماره 2). هم چنین آزمون آنالیز واریانس نشان داد که در طی بررسی نتایج بین سه بیمارستان نشان داد تفاوت آماری معنی دار ی بین سه بیمارستان وجود ندارد(05/0p>) نمره کلی فرهنگ ایمنی بیمار از نظر پرستاران مورد مطالعه 15/16±23/123 بود که کمترین نمره مربوط به بعد باز بودن مجاری ارتباطی 86/1±40/8 و هم چنین بازخورد و اطلاع دادن به دیگران در برابر خطاها23/2±72/8 گزارش شد. هم چنین تفاوت آمری معنی داری بین ابعاد مختلف فرهنگ ایمنی بیمار و نمره کلی آن در سه بیمارستان مشاهده نشد(05/0p>) (جدول شماره 3). نتایج آزمون آماری کای دو نشان داد که بین نوع استخدام و نمره کلی تعهد حرفه ای ارتباط معنی داری وجود دارد، به طوری که افراد با استخدام رسمی و پیمانی تعهد بالاتری از بقیه استخدام ها داشتند(023/0p=) . هم چنین آزمون آماری کای دو نشان داد که افرا با سابقه استخدامی بیش از 5 سال دارای نمره تعهد بالاتری نسبت به سایرین بودند(042/0p=). در بیمارستان نتایج آزمون آماری پیرسون نشان داد که بین ابعاد مختلف تعهد حرفه ای و هم چنین فرهنگ ایمنی بیمار ارتباط معنا داری وجود دارد(001/0p<). به طوری که در مورد بعد اول تعهد حرفه ای "درک من از پرستاری" و ارتباط با 12 بعد فرهنگ ایمنی بیمار تنها با بعد " پاسخ غیر تنبیهی به خطاها و اشتباهات" ارتباط معنی داری مشاهده نشد(538/0p= 035/0r=). در بعد دوم "رضایت من از شغل پرستاری" تنها با بعد “ انتظارات و اقدامات سوپروایزرها در جهت ارتقا ایمنی بیمار " ارتباط معنی داری مشاهده نشد (155/0 p= 080/0r=) گزارش شد. در مورد بعد سوم نیز " درگیر شدن با حرفه پرستاری" با بعد " انتظارات و اقدامات سوپروایزرها در جهت ارتقا ایمنی بیمار " (242/0 p= 067/0 r=) و در بعد " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر" (496/0 p= 039/0r=) ارتباط آماری معنی داری مشاهده نشد. در بعد چهارم نیز" از خود گذشتگی برای حرفه پرستاری" تنها با بعد " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر" (470/0 p= 041/0 r=) ارتباط معنی داری مشاهده نشد و در نمره کلی تعهد حرفه ای پرسنل سه بیمارستان نیز تنها بعد یازدهم " جابه جایی اطلاعات مهم بیمار، بین بخش ها و از شیفتی به شیفت دیگر " دارای ارتباط معنی داری نبود(139/0 p= 088/0r=) و در بررسی سایر ابعاد فرهنگ ایمنی بیمار با تعهد حرفه ای پرسنل ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد (001/0 p<). ودر مابقی ابعاد مورد بررسی ارتباط معنی دار و مثبتی بین متغییر ها گزارش شد بدین منظور که افراد با سطح بالاتر نمره تعهد حرفه ای داری کیفیت بالاتری از نمره فرهنگ ایمنی بیمار بودند. هم چنین در طی بررسی بین سه بیمارستان تفاوت آماری معنی داری بین فرهنگ ایمنی بیمار و ابعاد آن در مطالعه یافت نشد(05/0p>). نمره کلی ایمنی در بین بیمارستان های مورد بررسی از نظر پرسنل درمانی بیمارستان هاجر 86/73% در حد مطلوب به بالا، پرسنل بیمارستان آیت الله کاشانی 35/78% مطلوب به بالا و در بیمارستان ولیعصر بروجن 85/65% مطلوب به بالا و در بین سه بیمارستان 32/75% مطلوب و قابل قبول به بالا گزارش شد. بر اساس اعلام نظر سه پرسنل در هر سه بیمارستان حداکثر حوادث گزارش شده از نظر آنها در یک سال گذشته در بیمارستان محل خدمت صفر بوده است(جدول شماره 4).

فایل های پژوهش