پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژي، ارایه دهنده کاملترین و سلامت سازترین سبک زندگی بشریت است و احکام آن حوزه هاي وسیع اخلاق فردي و اجتماعی، ارتباطات بین فردي، بهداشتی و سلامت روانی را در بر میگیرد،روانشناسی بهداشت، در سالهاي اخیر اهمیت زیادي براي نقش راهبردهاي مذهبی وسبک زندگی افراد در چگونگی وضعیت سلامت جسمانی و روانی آنها در نظر گرفته است .شیوههاي مقابله مذهبی با مسایل، توانایی هاي شناختی و رفتاري هستند که فردمضطرب به منظور کنترل نیازهاي خاص درونی و بیرونی فشارزا به کار می گیرد .به طور کلی مقابله مذهبی با مشکلات روانی، متکی بر باورها و فعالیت هاي مذهبی است و از این طریق در کنترل استرسهاي هیجانی و ناراحتیهاي جسمانی به افراد کمک می کند. داشتن معنا و هدف در زندگی، احساس تعلّق به منبعی والا، امیدواري به یاري خداوند در شرایط مشکل زاي زندگی، بهره مندي از حمایت هاي اجتماعی، روحانی و ...،همگی از جمله منابعی هستند که افراد مذهبی با استفاده از آنها می توانند در مواجهه با, حوادث فشارزاي زندگی، آسیب کمتري را متحمل شوند.مطالعه علمی اثرات و نقش متغیرهاي مذهبی دین مبین اسلام در سلامت روانی رایک ضرورت اساسی دانسته است. در همین رابطه این تحقیق با عنوان بررسی ارتباط بین اعتقادات دینی بر هوش هیجانی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد درسال 1397 انجام شد.به منظور انجام این تحقیق از تعداد2399 نفر دانشجو تعداد 360 نفر با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران به روش تصادفی ساده انتخاب و توسط دو پرسشنامه هوش هیجانی گلمن(شرینک)شامل 33 سوال و پرسشنامه استاندارد رشد اعتقادات دینی( شریفی) مورد مطالعه قرار گرفتند.نتایج نشان داد که :که از 360 نفر شرکت کننده 269 نفر مونث و 91 نفر مذکر بودند. میانگین و انحراف معیار هوش هیجانی افراد مذکر به ترتیب (62/0± 25/3) وافراد مونث (52/0± ۷۹/۲) و میانگین کل هوش هیجانی (58/0± 90/۲) بوده است. نتایج آزمون فرضیات تحقیق حاکی است اعتقادات مذهبی وشاخصهای آن بر هوش هیجانی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد تاثیر گذار است. همچنین حدود 9 درصد از تغییرات مربوط به متغير وابسته (هوش هیجانی) توسط متغیر¬های مستقل تحقیق (اعتقادات مذهبی و شاخصهای آن) قابل پيش¬بيني است. بيشترين تأثير مثبت متغير¬هاي مستقل مربوط به متغير های:آثار دینی(31 درصد)، اعمال دینی (29 درصد) است و تاثیر دانش دینی وتاثیر عواطف دینی با ضرایب کمتر منفی بوده است نتایج بررسی فرضیات فرعی بیانگر آن است که بین عواطف دینی ،باورهای دینی ,دانش دینی با هوش هیجانی دانشجویان ارتباط معنی دار وجود ندارد. ولی بین اعمال دینی وآثاردینی با هوش هیجانی رابطه مثبت ومعنی دار وجود دارد.از نظرویژگی های دموگرافیک بین جنسیت افراد شرکت کننده و هوش هیجانی تفاوت معنی دار وجود نداشت.ولی بین ویژگی سن و هوش هیجانی تفاوت معنی دار وجودداشت بر اساس نتایج مطالعه عمل به دستورات دینی در ارتقا هوش هیجانی تاثر مثبت دارد وخروجی و اصول نتایج عمل به دستورات دینی در ارتقا هوش هیجانی تاثیر معنادار دارد. با برگزاری کلاس هایی جهت بیان فلسفه احکام دینی و نشان دادن نمونه های عملی افرادی که به دستورات دینی عمل کرده اند و این نتیجه در هوش هیجانی آنان تاثیر مثبت داشته است.

خلاصه نتایج حاصله

نتایج آزمون آنووا بیانگر تفاوت معنی دار بین سن افراد شرکت کننده دراین مطالعه می باشد.(05/0P>). بطور کلی، در این تحقیق که با هدف بررسی وضعیت اعتقادات دینی و برآیند آن بر هوش هیجانی دانشجویان علوم پزشکی که بر روی تعداد 360 نفر از دانشجویان دانشکده های به تفکیک دانشکده پزشکی 116 نفر (از 771 نفر)، دانشکده بهداشت 50 نفر (از 331 نفر)، دانشکده پرستاری 79 نفر (از 526) نفر،دانشکده پرستاری بروجن 37 نفر (از 249 نفر)، دانشکده پیراپزشکی 63 نفر (از 419 نفر)، دانشکده دندانپزشکی 9 نفر (از 62 نفر) و دانشکده فناورهای نوین 6 نفر (از 41 نفر) با روش اجرای تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی انجام شد واز پرسشنامه هوش هیجانی گلمن(شرینک)شامل 33 سوالی و همچنین جهت سنجش میزان اعتقادات معنوی از پرسشنامه استاندارد رشد اعتقادات دینی شریفی استفاده گردید .نتایج نشان داد که از نظر جنسیت بیشترین فراوانی به دانشجویان مونث دانشکده پزشکی و پرستاری هرکدام 53 نفراختصاص داشت. و کمترین فراوانی مربوط به دانشجویان فناوری نوین بود که نمونه ای درمطالعه نداشتند کل شرکت کنندگان مونث269 و افراد مذکر91 نفر بودند. از نظر هوش هیجانی میانگین و انحراف معیار افراد مذکر به ترتیب (62/0± 25/3) وافراد مونث (52/0± ۷۹/۲) و میانگین کل(58/0± 90/۲) بوده است. همچنین از نظر سنی نیز سن کمتر از 20 سال دارای بیشترین فروانی و سن بالاتر از 40 سال کمتری فراوانی را دارا می باشد میانگین سنی کل دانشجویان مورد مطالعه (76/3± 56/21 سال ) است که میانگین سنی دانشجویان مذکر (35/3± 23/21 سال) ودانشجویان مونث (86/3 ± 67/21 سال ) بوده است که از نظر آماری نیز داری تفاوت معنی دار نیستند(05/0P>). بررسی نتایج آزمون فرضیات تحقیق نشان می¬دهد که از نظر آماری در فرضیه اصلی که با عنوان اعتقادات مذهبی وشاخصهای آن بر هوش هیجانی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد تاثیر گذار است با روش رگرسیون انجام گردید نتایج بیانگراین است که . این آزمون با ضریب رگرسیون 29/0 آزمون قابل قبولی می-باشد و حدود 9 درصد از تغییرات مربوط به متغیر وابسته (هوش هیجانی) توسط متغیر¬های مستقل تحقیق (اعتقادات مذهبی و شاخصهای آن) قابل پیش¬بینی است. همچنین ضرایب آزمون نشان می¬دهد که، بیشترین تأثیر مثبت متغیر¬های مستقل مربوط به متغیر های:آثار دینی(31 درصد)، اعمال دینی (29 درصد) است که به ترتیب بیشترین تاثیر مثبت را بر متغیر وابسته(هوش هیجانی) برجای گذاشته اند و سایر عوامل تاثیر چندانی بر هوش هیجانی نداشته اند و تاثیر دانش دینی وتاثیر عواطف دینی با ضرایب کمتر منفی بوده است یافته های تحقیق حاضر با نتایج تحقیقات صیادی و همکاران که در مطالعه ای در دانشجویان دختر دانشگاه یزد در یافتند: بین اعتقاد به آموزه های مذهبی اسلام و سطح هوش هیجانی دانشجویان رابطه ی معناداری وجود دارد و بالا بودن اعتقادات مذهبی در دانشجویان دختر دانشگاه یزد موجب افزایش سطح هوش هیجانی در آنها شده است درقسمت اول تحقیق حاضر دارای همخخوانی می باشد. همچنین در مطالعه ای که توسط فاروا منصور انجام شد مشخص شد که هوش هیجانی رابطه ی مثبت و معنا داری با سلامت روانی دارد. و همچنین نشان داد که هوش هیجانی رابطه ی مثبت و معناداری با جهت گیری مذهبی و درونی دارد، در حالی که با دینداری بیرونی رابطه ی منفی وجود دارد. که نتایج این تحقیق با تحقیق حاضر که تاثیر اعمال دینی برهوش هیجانی را مثبت وتاثیر دانش دینی وتاثیر عواطف دینی را منفی نشان داده است دارای همخوانی کامل است. همینطوردر تحقیقی که توسط Lawicki و همکارانش در لهستان در 2016 روی ارتباط بین هوش هیجانی و اعتقادات مذهبی انجام شد. دو مطالعه روی 240 دانشجو در لهستان نشان داده شد دینداری بصورت مثبت با سه ویژگی خاص عاطفی شامل درک عاطفی، تسهیل و مدیریت مرتبط است و مطالعه دوم روی 159 مسیحی لهستانی روی ارتباط دینداری و هوش هیجانی، نشان داد مذهب ذاتی و جهت گیری و سبک برخورد دینی شخص بصورت مثبت و منفی با مذهب عمومی اعلام شده مرتبط است . نتایج این تحقیق با یافته های تحقیق حاضر کاملا یکسان بوده و نتایج را مورد تایید قرار می دهند. توسط Charoensukmongkol و همکارانش در سال 2013 بروی مفهوم معنویت در محیط کار و تاثیر مثبت آن بر نگرش کارکنان روی 199 دانشجوی دو دانشگاه در تگزاس در سال 2013 انجام شد. نشان داده شد که هوش هیجانی بصورت مثبت و قوی با همه ابعاد معنویت در محل کار شامل وضعیت جامعه، کار معنی دار و زندگی درونی موثر است که اگر کار معنی دار را همان اعتقادات دینی بدانیم با تحقیق حاضر هم سو است.نتایج بررسی فرضیات فرعی تحقیق نشان داد که در فرضیه فرعی اول با عنوان :بین عواطف دینی و هوش هیجانی دانشجویان ارتباط وجود دارد. آزمون ضریب همبستگی پیرسون حاکی از عدم رابطه معنی دار بین عواطف دینی و هوش هیجانی دانشجویان است(05/0P>). دربررسی فرضیه فرعی دوم با عنوان :بین باورهای دینی و هوش هیجانی دانشجویان ارتباط وجود دارد. آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد رابطه معنی دار بین باورهای دینی و هوش هیجانی دانشجویان وجود ندارد(05/0P>). در بررسی فرضیه فرعی سوم با عنوان :بین دانش دینی و هوش هیجانی دانشجویان ارتباط وجود دارد. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون حاکی از عدم رابطه معنی دار بین دانش دینی و هوش هیجانی دانشجویان است(05/0P>). نتایج فرضیات 1 تا 3 تحقیق حاضر با نتایج بررسی Lawicki و همکارانش که برروی 159 مسیحی لهستانی روی ارتباط دینداری و هوش هیجانی، نشان داد مذهب ذاتی و جهت گیری و سبک برخورد دینی شخص بصورت مثبت و منفی با مذهب عمومی اعلام شده مرتبط است دارای همخوانی است . دربررسی فرضیه فرعی چهارم با عنوان :بین آثاردینی و هوش هیجانی دانشجویان ارتباط وجود دارد. آزمون ضریب همبستگی پیرسون رابطه معنی دارمثبت بین آثاردینی و هوش هیجانی دانشجویان نشان داد(05/0P<). دربررسی فرضیه فرعی پنجم با عنوان :بین اعمال دینی و هوش هیجانی دانشجویان ارتباط وجود دارد. آزمون ضریب همبستگی پیرسون حاکی از وجودرابطه معنی دار بین اعمال دینی و هوش هیجانی دانشجویان است(05/0P>). دراین راستا حاجیان و همکاران به این نتیجه رسیدند که تقویت هوش معنوی که در واقع همان اطاعت پذیری از خداوند است موجب بهبود رفتار اجتماعی و احترام به عواطف و احساسات دیگران یا به عبارت دیگر باعث بهبود تقویت هوش هیجانی می گردد. در واقع یک رابطه ی مستقیم و معنی دار بین هوش معنوی و هوش هیجانی وجود دارد.

فایل های پژوهش