پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

وضعیت اپیدمیولوژیک سوانح وحوادث رانندگی منجربه مرگ ارجاع شده به پزشکی قانونی در طی سال های 84 تا 95 در استان چهار محال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفت.در طی 12 سال این حوادث دارای یک روند کاهشی – افزایشی-کاهشی بوده است. میزان حوادث در شهریور ماه بالاترین درصد(5/13 درصد) را بخود اختصاص داده است .شاید بتوان گفت این موضوع با تمرکز مسافرت ها در شهریور ماه همراه است و دلایل آن می تواند فراغت خانواده هااز بحث کنکور فرزندان و کلاس های تقویتی و از طرفی دیگر شروع مدارس پس از سپری شدن شهریور می باشد.مجموع این شرایط خانواده ها را وادار به انتخاب شهریور ماه برای مسافرت میکند. از نظر توزیع حوادث بر حسب شهرستان ، شهرکرد بالاترین میزان(2/58 درصد) و ناغان پایین ترین میزان را داشته است. در استان مردان سهم بیشتری از حوادث را نسبت به زنان به خود اختصاص داده اند. این حوادث در افراد متاهل بیشتر از افراد مجرد بوده است. گروه سنی 21-25 سال بیشترین حوادث و گروه سنی 11-15 سال و بالای 80 سال کمترین فراوانی را دارا هستند.این حوادث در مناطق شهری درصد بالاتری (1/58) را نسبت به مناطق روستایی (8/41) به خود اختصاص داده است. گروه بیسواد بیشترین حوادث و و کمترین آن مربوط به گروه دارای فوق لیسانس و بالاتر می باشد. از نظر زمانی بیشترین حوادث در ساعات روز اتفاق افتاده است (1/37 درصد). بالاترین حوادث در بزرگراه ها (7/86 درصد) نسبت به آزاد راهها ، راههای فرعی و روستایی اتفاق افتاده است.کلانتری ها بالاترین سهم در گزارش این حوادث را داشته اند (2/48 درصد ) و 8/39 درصد مصدومین بوسیله آمبولانس انتقال داده شده اند. مهمترین علت نهایی فوت در مصدومین ناشی از حوادث وارد شدن ضربه به سر گزارش گردیده است (8/54 درصد). از میان کل حوادث 1/51 درص در محل حادثه فوت کرده اند که بر اساس یافته های تحقیق 42 درصد انها سرنشین یا ترک بوده اند و 3/50 درصد در اثر برخورد وسایل نقلیه با یکدیگر دچار مرگ شده اند. خودروهای سواری بیشترین نقش 0 5/46 درصد) را در حوادث منجر به فوت داشته اند . عمده حوادث در معابر برون شهری (2/70 در صد) و در افراد دارای شغل آزاد و یا خانم های خانه دار اتفاق افتادهاست. بخش عمده ای از حوادث (5/56 درصد) در فاصله کمتر از 10 کیلو متر از محور رخ داده است.با توجه به یافته های فوق لازم است سیاستگزاران و برنامه ریزان در جهت حذف عوامل خطری که موجب افزایش حوادث می گردد برنامه ریزی و مداخلات لازم را انجام دهند. خلاصه اجرائی: طرح مطالعه در شورای مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت ، کمیته اخلاق و نهایتا شورای پژوهشی دانشگاه مورد تصویب قرار گرفت . دراین مطالعه بااستفاده ازفرم گرداوری اطلاعات طرح پژوهشی ( که توسط محققین طراحی شده بود ) داده های مورد نیاز طی یک مکاتبه رسمی در پزشکی قانونی شهرستان شهرکرد اخذ گردید وسپس اطلاعات جمع آوری شده دررایانه ثبت شده و با نرم افزار SPSS داده ها پالایش و نهایتا مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت و یافته ها جهت درج درگزارش نهایی طرح استخراج و این گزارش تنظیم گردید. زمینه و بیان مسئله تغییر سبک زندگی انسان از سنتی به ماشینی مدل همه‏گیر شناختی بیماری‏ها را به طور چشمگیری تغییر داده است. استفاده از هر پدیده نو مستلزم آشنایی با فرهنگ استفاده از آن پدیده است. به کارگیری ماشین در امر حمل و نقل کالا و مسافر تحولی شگرف در شئون مختلف زندگی اجتماعی بوجود آورده است ولی ساکنان زمین را در معرض مخاطرات محیطی متعدد قرار داده است. یکی از مخاطرات، حوادث وسایل نقلیه موتوری است.رشد جمعیت و مهاجرت روستاییان به مناطق شهری و استفاده وسیع از وسایل نقلیه انسان را در معرض خطر ناشی از تصادفات قرار می‏دهد.از طرفی رشد بی‏رویه شهرها به دنبال رشد سریع جمعیت، عدم آگاهی مردم از قوانین و مقررات زندگی شهری، نقایص اجتماعی، وسایل نقلیه غیر استاندارد و نیز غیر استاندارد بودن بسیاری از خیابان‏ها، گذرگاه‏ها و جاده‏ها موجب بروز حوادث و سوانح ناشی از رانندگی می‏شود.(2، 1). ا توجه به اينکه استان چهارمحال و بختياري از نظر آمار سوانح و حوادث ترافيکي جزء ده استان اول کشور مي باشد (4) ، لذا انجام تحقيقات اپيدميولوژيک در اين خصوص به منظور پيشگيري و کاهش آمار تلفات ناشي از اين حوادث، ضروري به نظر مي رسد. در اين راستا در اين پژوهش به بررسي اپيدميولوژيک سوانح وحوادث رانندگي منجربه مرگ ارجاع شده به پزشکي قانوني شهرستان شهرکرد درفاصله زماني سالهاي 84تا 95 پرداخته شد تا زمينه‏اي براي انجام مطالعات و اقدامات مداخله‏اي آتي براي ارتقاي وضعيت سلامت و جلوگيري از وقوع تصادفات وکاهش موارد مرگ ناشي از آن ايجاد گرد سابقه و بررسی متون: در آمریکا سالانه 500 هزار نفر در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه جان خود را از دست می‏دهند و تصادفات سومین علت مرگ و میر در این کشور است.تصادفات در آفریقا نیز پس از اسهال و مالاریا سومین علت مرگ است. (2) ضرر و زیان ناشی از تصادفات، سالانه 3/1% تولید ناخالص ملی کشورهای در حال رشد را به هدر می‏دهد و طبق اخبار منتشر شده از رسانه‏های عمومی و رسمی کشور به نقل از سازمان جهانی بهداشت، کشور ایران از نظر میزان وقوع تصادفات رانندگی مقام اول را در جهان دارا می‏باشد(3). - حمید بخشی و همکارانش : در تحقیقي تحت عنوان توزیع فراوانی مصدومین مراجعه کننده به بخش اوژانس مرکز آموزشی درمانی حضرت علی بن ابیطالب (ع) رفسنجان که در سال 1380 اجرا شد تمامی مراجعیني كه در طی 120 روز (360 شیفت کاری) یعنی 2584 نفر را مورد بررسی قرار داده و پس از تکمیل پرسشنامه، معاینه و مصاحبه و تجزیه و تحلیل داده ها SPSS به این نتایج دست یافتند: در مدت 120 روز 5940 نفر مراجعه کننده به اورژانس مراجعه نموده که از این تعداد مصدومین با 2584 نفر ( 5/43%) کل مراجعین را پس داده بودند. 43/76 % مصدومین مرد و بقیه زن بودند. 82/57 % دارای تحصیلات کمتر از دیپلم و 47/63% مصدومین مجرد بودند. در این بین 22/36 مصدومین به علت تصادفات به بیمارستان مراجعه کرده بودند. در تمامی گروه های تحصیلی ( بی سواد، دیپلم و تحصیلات دانشگاهی ) بیشترین نوع سوانح مربوط به تصادفات بوده است و بیشترین میزان تصادفات 5/59% در افراد دارای تحصیلات کمتر از دیپلم روی داده است. بیشترین علت مراجعه افراد مجرد ( 63/34% و متاهل 9/38 % تصادفات بوده است و در همین زمان بیشترین علت مراجعه مصدومین در گروه های سنی بالاتر از 10 سال نیز تصادف بوده است.(4). دکتر جواد سلیمی و دکتر محمد رضا زارعی در طرحی با عنوان بررسی اپیدمیولوژیک بیماران ترومایی مراجعه کننده به بیمارستان گلستان شهر اهواز در سال 1380 که به صورت توصیفی و مقطعی اجرا شد تمامی بیماران ترومایی را که در فاصله زمانی مهر1380 الی اردیبهشت 1381 به بیمارستان گلستان اهواز مراجعه نموده و برای مدت زمانی بیش از 24 ساعت بستری شده بودند را مورد بررسی قرار داده و نتایجی به شرح زیر به دست آوردند:در مدت اجرای طرح 1141 بیمار ترومایی با بستری برای مدت بیش از 24 ساعت مورد بررسی قرار گرفتند که از این تعداد 952 نفر ( 4/83% ) مرد و بقیه زن بوداند بیشترین تعداد بیماران یعنی 671 نفر ( 59% ) در اثر تصادف مراجعه کرده بودند و در این بین فراوان ترین نوع تصادف ، آسیب عابرین پیاده با 241 مورد ( 36%) بوده است، بیشترین تعداد حوادث در جاده ها ( 543 مورد با 6/47% ) روی داده بود. در مورد درجه بندی شدت آسیب در بیماران بر حسب نوع حادثه ترافیکی 118 مورد خفیف 222 مورد متوسط و 331 موردشدید بودند و در این بین عابراین پیاده و موتور سواران به ترتیب با 7/38% و36% اکثر بیماران حوادث ترافیکی با شدت آسیب بالا راتشكيل می دادند و در نهایت از کل 1141 نفر مورد بررسی شده 96 نفر (4/8% ) فوت نموده که از این تعداد 71 نفر در اثر سوانح و حوادث ترافیکی به بیمارستان منتقل شده بودند (5)عبدالرحمان چرکزی و همکارانش در طرحی توصیفی – مقطعی تحت عنوان اپیدمیولو‍ي ترومای ناشی تصادفات در بیمارستان شهید مطهری گنبد کاووس کلیه بیماران ترومایی ناشی از تصادفات مراجعه کننده در مردادماه 1385 را مورد بررسی قرارداده و پس از گردآوری داده ها و تجزیه و تحلیل آنها به نتایج زیر دست یافتند: - از 316 نفر مورد بررسی 270 نفر (4/85%) مرد بودند بیشترین گروه سنی مصدومین جوانان 29-20 سال با 3116% بودند و جمعاً 7/71% مصدومین در گروه سنی 44-15 سال قرار داشتند. - 50% حوادث در شهر و مابقی در حوادث برون شهری مصدوم شده بودند و 3/38% حوادث در فاصله زمانی ساعت 18-13 اتفاق افتاده بود. وضعیت مصدومین به ترتیب فراوانی راننده ، سرنشین و عابر بوده و در 17/62 % موارد نوع وسیله نقلیه مصدومین، موتورسیکلت بود. از نظر وضعیت مصدومین هنگام تصادف 178 نفر راننده بوده که 3/84% آنها راننده موتورسیکلت بوده است. اکثر صدمات وارده به بدن با 9/52% مربوط به اندام تحتانی و بیشتر بصورت شکستگی در ساق پا بود. (6) - دکتر کورش هلاکویی و علی مرادی در طرحی توصیفی – تحلیلی تحت عنوان آگاهی ، نگرش و عملکرد عابرین پیاده در زمینه رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی در عبور از محدوده ی چهارراههای اصلی شهر تهران و با استفاده از پرسشنامه نسبت به بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد عابرین پیاده در شهر تهران اقدام نموده و نتایج زیر را بدست آوردنددر مجموع پرسشنامه جهت 580 عابر تکمیل شده که 399 نفر( 69%) مرد و181نفر (31%) زن بوده اند براساس یافته ها 67، 61و 55 درصد از افراد مورد بررسی داری آگاهی، نگرش و عملکرد مناسب و زمینه مقررات راهنمایی و رانندگی بودند.براساس یافته ها ارتباط معنی دار آماری بیش آگاهی و نگرش عابران در زمینه مقررات راهنمایی و رانندگی وجود داشت در حالی که عملکرد عابران در این زمینه با نگرش و آگاهی آنها فاقد ارتباط معنی دار آماری بود .(7) با توجه به بالابودن آمار سوانح ترافیکی در استان چهارمحال و بختیاری اطلاع رسانی لازم در خصوص این مقوله و فراهم ساختن زمینه‏ای برای انجام مطالعات و اقدامات مداخله‏ای برای ارتقای وضعیت سلامت و جلوگیری از وقوع تصادفات وکاهش موارد مرگ ناشی از تصادفات انجام این پژوهش ضرورت یافت.

خلاصه نتایج حاصله

براساس یافته ها 67، 61و 55 درصد از افراد مورد بررسی داری آگاهی، نگرش و عملکرد مناسب و زمینه مقررات راهنمایی و رانندگی بودند.براساس یافته ها ارتباط معنی دار آماری بیش آگاهی و نگرش عابران در زمینه مقررات راهنمایی و رانندگی وجود داشت در حالی که عملکرد عابران در این زمینه با نگرش و آگاهی آنها فاقد ارتباط معنی دار آماری بود .(7)

فایل های پژوهش