پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

جهت بررسی مزیت نسبی تولید بادام در استان، ابتدا ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) برای محصول مورد نظر با استفاده از قیمت‌های بازاری و قیمت‌های سایه‌ای محاسبه و بر اساس آن شاخص‌های خالص سود اجتماعی (NSP)، تحلیل هزینه منفعت اجتماعی (SCB) و هزینه منابع داخلی (DRC) با سه سناریوی نرخ جاری‌ ارز، نرخ برابری قدرت خرید مطلق و نرخ برابری قدرت خرید نسبی برآورد گردیدند. شاخص‌های DRC و SCB در هر سه سناریوی مورد نظر، کوچکتر از یک و بزرگتر از صفر می‌باشند و شاخص NSP نیز بزرگتر از صفر به دست آمده است. در بررسی‌ بهره‌وری نهاده‌های تولید بادام استان از تابع تولید کاب- داگلاس استفاده شده است. نتایج این تخمین نشان می‌دهد که تنها متغیر سطح زیر کشت در سطح 5 درصد معنی‌دار است. ضمن آنکه از نیروی کار و ماشین‌آلات کشاورزی در تولید محصول بادام به صورت غیر بهینه استفاده می‌شود. محاسبات انجام شده بیانگر آن است که بیشترین بهره‌وری مربوط به زمین و کمترین مقدار بهره‌وری به کود حیوانی اختصاص یافته است. همچنین بازار محصول بادام در استان با توجه به تعداد زیاد بهره بردار و سهم ناچیز هر یک در تولید این محصول، به سمت رقابت کامل تمایل دارد. برای برآورد تابع تولید از روش پارامتریک تابع تولید مرزی تصادفی استفاده شده و بهترین تابع تولید برازش شده، تابع کاب- داگلاس بوده است به گونه‌ای که در این تابع، میزان تولید هر مزرعه به عنوان متغیر وابسته و متغیرهای نیروی کار، مساحت مفید استخر، تعداد بچه ماهی، دمای آب و ضریب تبدیل غذا، متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده اند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که نیروی کار، مساحت مفید استخر و تعداد بچه ماهی اثر مثبت و دمای آب و ضریب تبدیل غذا اثر منفی بر میزان تولید مزارع مورد بررسی داشته اند. ضمن آن که اثر مساحت مفید استخر و تعداد بچه ماهی بر تولید معنی دار و اثر سایر متغیرها غیرمعنی دار بوده است. براین اساس، میانگین کارایی فنی 89/74 درصد، میانگین کارایی تخصیصی 49/53 درصد و میانگین کارایی اقتصادی 67/38 درصد به دست آمده است. شاخص‌های نسبت تمرکز محاسبه شده برای بازار ماهیان سردآبی حکایت از آن دارد که بازار این محصول به سمت رقابت انحصاری متمایل است.

خلاصه نتایج حاصله

باتوجه به مزیت‌های نسبی براساس شاخص‌های محاسبه شده برای محصول بادام در مقوله مزیت نسبی در هر سه سناریوی مورد بررسی حکایت از آن دارد که فعالیت تولید بادام در استان یک فعالیت اقتصادی و سودآور است. در صورت وجود آب کافی و با رعایت همه اصول فنی کاشت، داشت و برداشت می‌توان دیمزارهای کم‌بازده را به توسعه کشت این محصول اختصاص داد.عمده صادرات بادام استان به دو کشور هند و امارات متحده عربی بوده است. فقط در شش ماهه دوم سال 1393 حدود 24336 کیلوگرم بادام معادل 133548 دلار از استان به کشور آلمان به عنوان یک کشور اروپایی صادر شده است. اطلاعات به دست آمده بیانگر آن است که سهم کشور هند از صادرات بادام استان از حدود 32 درصد در سال 1393 به حدود 98 درصد در سال 1396 افزایش یافته در حالی که سهم کشور امارات متحده عربی از صادرات بادام استان از حدود 5/62 درصد در سال 1393 به حدود 2 درصد در سال 1396 کاهش شدیدی پیدا کرده است. وجود تعداد مزارع پرورش ماهی نسبتا زیاد در استان به گونه ای که هیچ کدام بیش از 10 درصد بازار تولید را در اختیار ندارند، لذا ساختار بازار پرورش ماهی در استان به سمت رقابت انحصاری تمایل دارد. براساس اطلاعات به دست آمده در سال 1396 حدود 200 تن ماهی قزل آلای تولیدی استان از گمرکات تهران و سنندج به خارج از کشور صادر شده که از این میزان حدود 150 تن به کشور روسیه و مابقی به کشورهای عربی ترانزیت شده است. به گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که در سال 1395 حدود 1/56 تن ماهی قزل آلا به ارزش تقریبی 296 هزار دلار از گمرک شهرکرد به کشور عراق صادر شده است.

فایل های پژوهش