چکیده پژوهش
صرع پس از سکته¬ی مغزی، شایعترین اختلال نورولوژیک در همه کشورهاست و می¬تواند در هر سن، جنس، نژاد و هر طبقه اجتماعی بروز کند. این بیماری با ایجاد نوعی آشفتگی شدید، اختلال گذرا و عودکننده در عملکرد الکتریکی مغز که از تخلیه غیر طبیعی سلول¬های مغزی ناشی می¬شود به بروز حملات تشنجی منجر می¬گردد. خودمدیریتی راهکاری را برای مراقبت از سلامتی ارائه می نماید که در آن بیمار در ارتقای سطح سلامتی، پیشگیری از بیماری و کنترل موفقیت آمیز بیماری خود نقش محوری وفعالی ایفا می کند. به طور کلی خودمدیریتی به صورت توانایی فرد در مدیریت نشانه ها، درمان، عوارض جسمی-اجتماعی بیماری و تغییر سبک زندگی در راستای سازگاری با وضعیت مزمن تعریف شده است. به عبارت دیگر خودمدیریتی راهکاری است که فرد با بهره گیری از آن می تواند یک رفتار مثبت یا یک مهارت را افزایش داده یا یک رفتار نامناسب را کاهش دهد . خودکارآمدی به معنای اعتماد یک نفر برای انجام رفتار بیان شده است و یک پیش شرط مهم و موثر برای خودمراقبتی موفقیت آمیز و تغییر رفتار است. یافته های مطالعه نشان داد که تفاوت نمرات میانگین نمره خودکارآمدی بین دو گروه در قبل از مداخله تفاوت معنی داری وجود نداشت. این تفاوت در سنجش پس آزمون و سنجش پی گیری 3 ماهه، بر اساس آزمون آزمون تی مستقل معنی دار بوده است (05/0> P). واریانس با اندازه های تکراری تفاوت معنی داری را در روند تغییرات نمرات میانگین در سه مرحله سنجش(قبل از مداخله، بعد از مداخله و 3 ماه بعد از مداخله) نشان می دهد(001/0> P). همچنین آزمون آنالیز واریانس با مشاهدات تکراری نشان داد که در سه مرحله سنجش(قبل از مداخله، بعد از مداخله و 3 ماه بعد از مداخله) نشان می دهد(001/0> P). در رابطه با متغیر کیفیت زندگی نیز آزمون آنالیز واریانس با مشاهدات تکراری نشان داد که در سه مرحله سنجش(قبل از مداخله، بعد از مداخله و 3 ماه بعد از مداخله) نشان می دهد(001/0> P). اجرای برنامهی خودمدیریتی در بیماران مبتلا به صرع، با توجه به نيازهاي آموزشي و درماني، یک روش مناسب برای افزایش خودکارآمدی، عزت نفس و کیفیت زندگی آنها است. بنابراین ارتقا توان خودمدیریتی با تکیه بر افزایش دانش، یادگیری مهارتهای سازگاری، مهارتهای خود مراقبتی، حمایتهای اجتماعی، حمایتهای معنوی میتواند نقش عمدهای در بهبود خودکارآمدی، عزت نفس و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به صرع ایفا نماید و نیل به هدف ارتقای سلامتی را که هدف همه جوامع و بیماران میباشد را میسر میسازد.
خلاصه نتایج حاصله
ميانگين و انحراف معيار سن مراقبين شرکت کننده در اين مطالعه، ۵/۲۲± ۱۳/ ۴۲ بود. ۵۹ درصد از موارد نمونه ها مرد و 5/58 درصد متأهل بودند. از نظر شغلي ۴۸ درصد از مراقبين شاغل و در بقيه موارد خانه دار(5/23 درصد)، بيکار(25درصد) و دانشجو یا محصل(5/3 درصد) بود. جدول1: مشخصات دموگرافیک مشارکت کنندگان در مطالعه(300= (N متغیرگروه بندیفراوانی(درصد) جنستمرد(5/%59)110 زن(5/%40)019 کفایت درآمد خانوادهناکافی(34%)102 در حد متوسط(36%)108 بیش از حد متوسط(26%)80 خیلی بیشتر از حد متوسط(4%)10 یافته ها نشان داد که اختلاف معنی داری در میانگین نمره خودکارآمدی بین دو گروه قبل از مداخله مشاهده نشد. این تفاوت در پس آزمون و پیگیری براساس نتایج تی تست دو طرفه معنی دار بود (P≤0.05). نتایج آنالیز واریانس با تکرار مشاهدات در گروه مداخله تفاوت معنی داری در روند تغییر در میانگین نمرات در بین سه اندازه گیری نشان داد. با این حال ، این تفاوت در گروه کنترل ناچیز بود(جدول 2). جدول 2. میانگین ، انحراف معیار ، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس با مشاهدات متغیر خودکارآمدی در گروههای آزمون و کنترل در سه مرحله اندازه گیری خودکارآمدیقبل از مداخلهبلافاصله بعد از مداخله2 ماه بعد از مداخلهآزمون آنالیز واریانس باتکرار مشاهدات گروه کنترل56.85)10.41(55.35)6.28 (56.57)11.78 (F(1,63)=8.82 P =0. 008 ES=0.14 گروه آزمون55.65(12.05)67.72(8.56)64.84(11.42) T testt=0.14 P =0.89 t= 3.36 P<0. 001t=3.22 P<0. 001 نتایج مطالعه ما همچنین تفاوت معنی داری در میانگین نمره عزت نفس بین دو گروه قبل از مداخله نشان نداد. این تفاوت در پس آزمون و پیگیری براساس نتایج تی تست دو طرفه معنی دار بود (05/0> P). تجزیه و تحلیل داده های پس از مداخله برای ارزیابی تأثیر آموزش در افزایش عزت نفس انجام شد ، که تفاوت معنی داری در میانگین نمره قبل و بعد از مداخله در گروه مداخله نشان داد (5/00> P) ، در حالی که اختلاف مربوطه در گروه کنترل معنی دار نبود (05/0> P). در مقایسه با گروه کنترل ، نتایج آنالیز واریانس با اندازه گیری های مکرر در گروه مداخله تفاوت معنی داری در روند تغییر در میانگین امتیاز در بین سه اندازه گیری نشان داد(جدول 3). جدول 3. میانگین ، انحراف معیار ، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس با مشاهدات متغیر عزت نفس در گروههای آزمون و کنترل در سه مرحله اندازه گیری عزت نفسقبل از مداخلهبلافاصله بعد از مداخله2 ماه بعد از مداخلهآزمون آنالیز واریانس باتکرار مشاهدات گروه کنترل33.65(11.05)33.77(8.58)32.86(5.42)F(1,63)=8.82 P =0. 008 ES=0.14 گروه آزمون33.74)5.31(37.45)7.28 (36.26)6.78 ( T testt=0.19 P =0.76 t= 1.56 P=0.037t=1.22 P=0.043 نتایج مطالعه ما همچنین تفاوت معنی داری در میانگین نمره کیفیت زندگی بین دو گروه قبل از مداخله نشان نداد. این تفاوت در پس آزمون و پیگیری براساس نتایج تی تست دو طرفه معنی دار بود (05/0> P). تجزیه و تحلیل داده های پس از مداخله برای ارزیابی تأثیر آموزش در افزایش کیفیت زندگی انجام شد ، که تفاوت معنی داری در میانگین نمره قبل و بعد از مداخله در گروه مداخله نشان داد (5/00> P) ، در حالی که اختلاف مربوطه در گروه کنترل معنی دار نبود (05/0> P). در مقایسه با گروه کنترل ، نتایج آنالیز واریانس با اندازه گیری های مکرر در گروه مداخله تفاوت معنی داری در روند تغییر در میانگین امتیاز در بین سه اندازه گیری نشان داد(جدول 4). جدول 4. میانگین ، انحراف معیار ، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس با مشاهدات متغیر کیفیت زندگی در گروههای آزمون و کنترل در سه مرحله اندازه گیری کیفیت زندگیقبل از مداخلهبلافاصله بعد از مداخله2 ماه بعد از مداخلهآزمون آنالیز واریانس باتکرار مشاهدات گروه کنترل48.65(8.05)48.17(8.98)47.64(7.42)F(1,63)=9.62 P =0. 009 ES=0.12 گروه آزمون48.79)7.84(62.15)5.28 (59.21)6.73 ( T testt=0.23 P =0.64 t= 3.11 P<0. 001t=2.75 P=0. 002 ميانگين و انحراف معيار سن مراقبين شرکت کننده در اين مطالعه، ۵/۲۲± ۱۳/ ۴۲ بود. ۵۹ درصد از موارد نمونه ها مرد و 5/58 درصد متأهل بودند. از نظر شغلي ۴۸ درصد از مراقبين شاغل و در بقيه موارد خانه دار(5/23 درصد)، بيکار(25درصد) و دانشجو یا محصل(5/3 درصد) بود. جدول1: مشخصات دموگرافیک مشارکت کنندگان در مطالعه(300= (N متغیرگروه بندیفراوانی(درصد) جنستمرد(5/%59)110 زن(5/%40)019 کفایت درآمد خانوادهناکافی(34%)102 در حد متوسط(36%)108 بیش از حد متوسط(26%)80 خیلی بیشتر از حد متوسط(4%)10 یافته ها نشان داد که اختلاف معنی داری در میانگین نمره خودکارآمدی بین دو گروه قبل از مداخله مشاهده نشد. این تفاوت در پس آزمون و پیگیری براساس نتایج تی تست دو طرفه معنی دار بود (P≤0.05). نتایج آنالیز واریانس با تکرار مشاهدات در گروه مداخله تفاوت معنی داری در روند تغییر در میانگین نمرات در بین سه اندازه گیری نشان داد. با این حال ، این تفاوت در گروه کنترل ناچیز بود(جدول 2). جدول 2. میانگین ، انحراف معیار ، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس با مشاهدات متغیر خودکارآمدی در گروههای آزمون و کنترل در سه مرحله اندازه گیری خودکارآمدیقبل از مداخلهبلافاصله بعد از مداخله2 ماه بعد از مداخلهآزمون آنالیز واریانس باتکرار مشاهدات گروه کنترل56.85)10.41(55.35)6.28 (56.57)11.78 (F(1,63)=8.82 P =0. 008 ES=0.14 گروه آزمون55.65(12.05)67.72(8.56)64.84(11.42) T testt=0.14 P =0.89 t= 3.36 P<0. 001t=3.22 P<0. 001 نتایج مطالعه ما همچنین تفاوت معنی داری در میانگین نمره عزت نفس بین دو گروه قبل از مداخله نشان نداد. این تفاوت در پس آزمون و پیگیری براساس نتایج تی تست دو طرفه معنی دار بود (05/0> P). تجزیه و تحلیل داده های پس از مداخله برای ارزیابی تأثیر آموزش در افزایش عزت نفس انجام شد ، که تفاوت معنی داری در میانگین نمره قبل و بعد از مداخله در گروه مداخله نشان داد (5/00> P) ، در حالی که اختلاف مربوطه در گروه کنترل معنی دار نبود (05/0> P). در مقایسه با گروه کنترل ، نتایج آنالیز واریانس با اندازه گیری های مکرر در گروه مداخله تفاوت معنی داری در روند تغییر در میانگین امتیاز در بین سه اندازه گیری نشان داد(جدول 3). جدول 3. میانگین ، انحراف معیار ، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس با مشاهدات متغیر عزت نفس در گروههای آزمون و کنترل در سه مرحله اندازه گیری عزت نفسقبل از مداخلهبلافاصله بعد از مداخله2 ماه بعد از مداخلهآزمون آنالیز واریانس باتکرار مشاهدات گروه کنترل33.65(11.05)33.77(8.58)32.86(5.42)F(1,63)=8.82 P =0. 008 ES=0.14 گروه آزمون33.74)5.31(37.45)7.28 (36.26)6.78 ( T testt=0.19 P =0.76 t= 1.56 P=0.037t=1.22 P=0.043 نتایج مطالعه ما همچنین تفاوت معنی داری در میانگین نمره کیفیت زندگی بین دو گروه قبل از مداخله نشان نداد. این تفاوت در پس آزمون و پیگیری براساس نتایج تی تست دو طرفه معنی دار بود (05/0> P). تجزیه و تحلیل داده های پس از مداخله برای ارزیابی تأثیر آموزش در افزایش کیفیت زندگی انجام شد ، که تفاوت معنی داری در میانگین نمره قبل و بعد از مداخله در گروه مداخله نشان داد (5/00> P) ، در حالی که اختلاف مربوطه در گروه کنترل معنی دار نبود (05/0> P). در مقایسه با گروه کنترل ، نتایج آنالیز واریانس با اندازه گیری های مکرر در گروه مداخله تفاوت معنی داری در روند تغییر در میانگین امتیاز در بین سه اندازه گیری نشان داد(جدول 4). جدول 4. میانگین ، انحراف معیار ، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس با مشاهدات متغیر کیفیت زندگی در گروههای آزمون و کنترل در سه مرحله اندازه گیری کیفیت زندگیقبل از مداخلهبلافاصله بعد از مداخله2 ماه بعد از مداخلهآزمون آنالیز واریانس باتکرار مشاهدات گروه کنترل48.65(8.05)48.17(8.98)47.64(7.42)F(1,63)=9.62 P =0. 009 ES=0.12 گروه آزمون48.79)7.84(62.15)5.28 (59.21)6.73 ( T testt=0.23 P =0.64 t= 3.11 P<0. 001t=2.75 P=0. 002