پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

در اين تحقيق کارآيي 3 مدل آماري: دومتغيره تراکم¬سطحي وزني AHP (مدل نيمه کمي)، رگرسيون چندمتغيره گام¬به¬گام و رگرسيون چندمتغيره لجستيک (مدل¬هاي کمي) در حوضه آبخيز دوآب صمصامي مورد مقايسه قرار گرفت تا براساس نقشه خطر زمين¬لغزش مدل برتر، نقشه خسارت و برنامه مديريتي مناسب ارائه گردد. حوضه آبخيز دوآب صمصامي يکي از زيرحوضه¬هاي کارون و در استان چهارمحال و بختياري واقع است. نقشه پراکنش زمين¬لغزش¬هاي منطقه با تفسير استريوسكپي عکس¬هاي هوايي و بازديدهاي ميداني تهيه گرديد و با توجه به ديد کارشناسي و مرور منابع 9 عامل كليدي و موثر شامل ارتفاع، شيب، جهت، سنگ¬شناسي، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، کاربري¬اراضي و ميزان بارش انتخاب گرديد. همچنين پتانسيل خطر زمين¬لغزش با استفاده از سه مدل تهيه گرديد. تفاوت بين کلاس¬هاي خطر مدل¬ها با آزمون کاي¬اسکوئر، ميزان توافق نقشه¬هاي خطر با شاخص کاپا و ارزيابي صحت مدل¬ها با شاخص جمع كيفيت (QS ) مقايسه گرديد. نقشه خسارت با تركيب نقشه¬هاي شدت خطر، فراواني عناصر و درجه آسيب¬پذيري عناصر براساس معادله ريسك تهيه شد. عدد مديريت با 4 معيار وزني مساحت، تيپ، شدت خطر و خسارت محاسبه شد و برنامه مديريت زمين¬لغزش نيز در 2 سناريوي حالت عادي (وضعيت فعلي) و بحراني (وضعيت اضطراري) و در قالب 5 استراتژي مديريتي: بدون برنامه مديريتي، سازش با خسارت جزئي، سازش بدون تحمل خسارت، اجتناب از خطر و اقدامات کنترلي ارائه گرديد. نتايج نشان داد كه در همه مدل¬ها تفاوت فراواني در سطح احتمال 1 درصد معني¬دار بوده و تفکيک بالايي بين کلاس¬هاي خطر وجود دارد. و همچنين شاخص کاپا بين 1- تا 2/0 متغير بوده كه نماينده تطابق ناچيز بين آنها است. مدل آماري دومتغيره¬وزني AHP با QS و ROC رابر با 87/0 و 914/0 به عنوان مدل برتر براي حوضه انتخاب گرديد. 91/9 درصد از سطح حوضه مورد تحقيق در كلاس خسارت زياد (IV) و 26/9 درصد در كلاس خسارت خيلي زياد (V) قرار دارد. 54 درصد از حوضه در کلاس خسارت زياد وخيلي زياد خسارت ريالي واقع شد. در سناريوهاي حالت عادي و بحراني به ترتيب 81/19 و 45/24 درصد از سطح اين حوضه آبخيز نيازمند برنامه مديريتي اقدامات کنترلي، 96/12 و 05/17 درصد در محدوده اعمال برنامه مديريتي اجتناب از خطر و 66/26 و 86/19 درصد در گزينه بدون برنامه قرار دارد. در 2 سناريو مديريتي مقدار تفاوت فراواني برنامه¬ها در سطح احتمال 1 درصد معني¬دار است و تفکيک مناسبي بين کلاس¬هاي برنامه مديريت زمين¬لغزش وجود دارد. شاخص کاپا بين نقشه¬هاي برنامه مديريت دو سناريو حدود 51/0 است که نشان از %49 تفاوت بين نقشه¬هاي برنامه مديريت دو سناريو دارد.

خلاصه نتایج حاصله

پتانسيل خطر زمين¬لغزش با استفاده از سه مدل تهيه گرديد. تفاوت بين کلاس¬هاي خطر مدل¬ها با آزمون کاي¬اسکوئر، ميزان توافق نقشه¬هاي خطر با شاخص کاپا و ارزيابي صحت مدل¬ها با شاخص جمع كيفيت (QS ) مقايسه گرديد. نقشه خسارت با تركيب نقشه¬هاي شدت خطر، فراواني عناصر و درجه آسيب¬پذيري عناصر براساس معادله ريسك تهيه شد. عدد مديريت با 4 معيار وزني مساحت، تيپ، شدت خطر و خسارت محاسبه شد و برنامه مديريت زمين¬لغزش نيز در 2 سناريوي حالت عادي (وضعيت فعلي) و بحراني (وضعيت اضطراري) و در قالب 5 استراتژي مديريتي: بدون برنامه مديريتي، سازش با خسارت جزئي، سازش بدون تحمل خسارت، اجتناب از خطر و اقدامات کنترلي ارائه گرديد. نتايج نشان داد كه در همه مدل¬ها تفاوت فراواني در سطح احتمال 1 درصد معني¬دار بوده و تفکيک بالايي بين کلاس¬هاي خطر وجود دارد. و همچنين شاخص کاپا بين 1- تا 2/0 متغير بوده كه نماينده تطابق ناچيز بين آنها است. مدل آماري دومتغيره¬وزني AHP با QS و ROC رابر با 87/0 و 914/0 به عنوان مدل برتر براي حوضه انتخاب گرديد. 91/9 درصد از سطح حوضه مورد تحقيق در كلاس خسارت زياد (IV) و 26/9 درصد در كلاس خسارت خيلي زياد (V) قرار دارد. 54 درصد از حوضه در کلاس خسارت زياد وخيلي زياد خسارت ريالي واقع شد. در سناريوهاي حالت عادي و بحراني به ترتيب 81/19 و 45/24 درصد از سطح اين حوضه آبخيز نيازمند برنامه مديريتي اقدامات کنترلي، 96/12 و 05/17 درصد در محدوده اعمال برنامه مديريتي اجتناب از خطر و 66/26 و 86/19 درصد در گزينه بدون برنامه قرار دارد. در 2 سناريو مديريتي مقدار تفاوت فراواني برنامه¬ها در سطح احتمال 1 درصد معني¬دار است و تفکيک مناسبي بين کلاس¬هاي برنامه مديريت زمين¬لغزش وجود دارد. شاخص کاپا بين نقشه¬هاي برنامه مديريت دو سناريو حدود 51/0 است که نشان از %49 تفاوت بين نقشه¬هاي برنامه مديريت دو سناريو دارد. انجام اين تحقيق چند بعدي در مقياس آبخيز در نوع خود جديد بوده كه در صورت اجرا در مقياس محلي و ناحيه اي مي تواند به حل مسئله ناپايداري دامنه ها و توسعه پايداري حوضه كمك نمايد.

فایل های پژوهش