پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

به‌منظور ارزیابی تثبیت زیستی نیتروژن در ارقام تجاری لوبیا ‭(Phaseolus vulgaris L.)‬، آزمایشی دوساله در سال‌های ‮‭۱۳۹۱‬ و ‮‭۱۳۹۲‬ در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری واقع در ایستگاه تحقیقات چهارتخته شهرکرد اجرا گردید. آزمایش به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل ‮‭۲۰‬ رقم و لاین از انواع تجاری لوبیا سفید، قرمز و چیتی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش از گیاه زراعی لولیوم ‭ (Lolium multiflorum L.) ‬به‌عنوان شاهد غیرتثبیت‌کننده نیتروژن استفاده شد. ارقام و لاین‌ها در شرایط مزرعه کشت شدند و در طول فصل رشد یک‌بار (مرحله اوج گلدهی) نمونه‌گیری از گیاهان انجام‌شده و میزان نیتروژن در آن‌ها تعیین گردید. در این آزمایش، تاریخ و درصد سبز شدن بوته‌ها در سطح خاک، عملکرد دانه و اجزای آن (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه) اندازه‌گیری شد. سپس با استفاده از برنامه‌های نرم‌افزاری ‭SAS‬، داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون توکی انجام شد. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد که ارقام تجاری مورداستفاده ازلحاظ تثبیت زیستی نیتروژن تفاوت معنی‌دار داشتند. بیشترین میزان تثبیت زیستی نیتروژن (‮‭۱۰۴/۰‬ کیلوگرم در هکتار) از رقم پاک به دست آمد که با ارقام دانشکده و گلی تفاوت معنی‌دار نداشت، ولی با بقیه ارقام تفاوت معنی‌دار نشان داد. بیشترین تعداد غلاف در بوته از لاین ‭KS31169‬ حاصل شد، بیشترین وزن صد دانه به لاین ‭KS21191‬ اختصاص داشت و بیشترین عملکرد دانه از رقم اختر به دست آمد که با ارقام درسا، دهقان و D81083‬ تفاوت معنی‌دار نداشت. بطور کلی نتایج آزمایش نشان داد که ارقام و لاین‌های لوبیا در تثبیت زیستی نیتروژن تفاوت دارند و کشاورزان می‌توانند از این تفاوت در مدیریت کوددهی مزارع خود استفاده کنند. در صورت استفاده از ارقام پاک، دانشکده و گلی بایستی میزان کود نیتروژن کمتری مصرف کنند.

خلاصه نتایج حاصله

نتایج سال اول آزمایش نشان داد که بیشترین میزان تثبیت زیستی نیتروژن (‮‭۱۳۴/۶‬ کیلوگرم در هکتار) از رقم پاک به دست آمد که با ارقام خمین، گلی، دانشکده، شکوفا، تلاش و ‭COS16‬ تفاوت معنی‌دار نداشت، ولی با بقیه ارقام تفاوت معنی‌دار نشان داد. بیشترین تعداد غلاف در بوته از رقم دهقان حاصل شد، بیشترین وزن صد دانه از لاین ‭KS21191‬ و بیشترین عملکرد دانه از رقم گلی به دست آمد. نتایج سال دوم آزمایش نشان داد که بیشترین میزان تثبیت زیستی نیتروژن از رقم درسا (‮‭۷۵/۷‬ کیلوگرم در هکتار) به دست آمد که با ارقام پاک، ‭KS41176‬ و دانشکده تفاوت معنی‌دار نداشت، ولی با بقیه ارقام تفاوت معنی‌دار نشان داد. بیشترین تعداد غلاف در بوته از لاین ‭KS31169‬، بیشترین وزن صد دانه از لاین ‭KS21191‬ و بیشترین عملکرد دانه از رقم اختر (‮‭۲۹۰۸/۳‬ کیلوگرم در هکتار) به دست آمد، که با ارقام درسا، دهقان، ‭COS16‬، 81083‬ و ‭KS41176‬ تفاوت معنی‌دار نداشت.

فایل های پژوهش