عنوان پژوهش: مطالعه فیتو شیمیایی و تعیین ساختار مولکولی متابولیت‌های ثانویه استخراج شده از گیاه عطرسنگ (Varthemia Persica)
دستگاه اجرایی کارفرما: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی
تاریخ اجرای پژوهش: 1396/10/10
مکان اجرای پژوهش: دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد-مرکز تحقیقات گیاهان داروئی

پژوهشگر

نام و نام خانوادگی محل اشتغال فعلی رشته و گرایش تحصیلی آخرین مدرک تحصیلی محل اخذ مدرک تحصیلی
زهرا لری گوئینی مرکز تحقیقات گیاهان داروئی دکترای تخصصی (PhD) داروسازی / فارماکوگنوزی دکترای تخصصی (PhD) -
هدایت الله حدادی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد - - -
معصومه کوراوند دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد - - -
شیرین اصغریان دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد دامپزشکی دکترای عمومی -
علیرضا کریمی مرکز تحقیقات گیاهان داروئی - کارشناسی -
زهره حسینی خارج از دانشگاه - - -

همکاران پژوهشگر

نام و نام خانوادگی محل اشتغال فعلی رشته و گرایش تحصیلی آخرین مدرک تحصیلی محل اخذ مدرک تحصیلی

چکیده پژوهش

استفاده از گیاهان دارویی در قالب طب سنتی برای درمان بیماریها و مصارف دیگر در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی از دیرباز مورد توجه بودهاست. طی سالیان متمادی داروهایی با منشا گیاهی اساس و حتی در برخی موارد تنها طریق درمان محسوب میشد و در عین حال مواد اولیه موجود در آنها در صنعت داروسازی مورد استفاده قرار میگرفت. در چند سال اخیر، گرایش جامعه به استفاده از داروهایی با منشا گیاهی به دلیل عوارض جانبی کمتر، افزایش یافته است. از سوی دیگر، تاکید سازمان بهداشت جهانی در جایگزینی تدریجی مواد طبیعی به جای مواد شیمیایی موجب شده تا کشورهای مختلف جهان نسبت به سرمایهگذاری، برنامهریزی کشت و تولید انبوه گیاهان دارویی در سطوح صنعتی و استفاده از آن در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی اقدام کنند. این عوامل موجب شده تا بررسی ترکیبات عصارههای گیاهی مورد توجه قرار گیرند. مطالعات انجام شده نشان میدهد کشور ایران دارای توانمندیهای زیادی در عرصه گیاهان دارویی و معطر بوده و دارای پیشینهای طولانی در زمینه طب سنتی با استفاده از گیاهان دارویی میباشد. کشور ایران با موقعیت خاص آب و هوایی، بیش از 7500 گونه گیاهی را در خود جای دادهاست که 2 تا 3 برابر پوشش گیاهی تمامی قاره اروپاست و پیش‌بینی می‌شود که بیش از 750 گونه دارویی در پوشش گیاهی ایران وجود داشتهباشد. با توجه به غنی بودن پوشش گیاهی ایران و برخورداری از تنوع گونهای فراوان و در نتیجه وجود گونههای انحصاری، استخراج و تحلیل کمی و کیفی ترکیبهای موجود در گیاهان این منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است. گیاه عطرسنگ گیاهی معطر از خانواده کاسنی و انحصاری فلات ایران یکی از این گونه های گیاهی میباشد که تاکنون مطالعه ای جامع بر روی متابولیتهای ثانویه آن صورت نگرفته است. با توجه به تنوع متابولیتهای ثانویه گزارش شده در انواع گونههای این جنس و اثرات بیولوژیکی مختلف ذکر شده از این گونه و سایر گونههای از این جنس، به نظر میرسد معرفی ترکیبات جدید در این گونه گیاهی، دریچهای رو به معرفی ترکیبات دارویی جدید خواهد بود. بر این اساس در این تحقیق فراکسیونهای مختلف گیاه بر اساس میزان پلاریته جداسازی و سپس با استفادة از کروماتوگرافی ستونی ترکیبات بدست آمده را خالصسازی و در نهایت ساختمان شیمیائی ترکیبات جداسازی شده با تکنیکهای H-NMR ، 13C NMR ساختار ترکیبات شناسایی گردید. با توجه به خواص درمانی که برای ترکیبات مشابه گزارش شده است در مطالعات بعدی خواص بیولوژیک آنها مورد بررسی قرار گیرد. در صورت داشتن اثرات درمانی یا فارماکولوژیکی این ترکیبات یا مشتقات آنها میتوانند در صنعت داروسازی و جامعه پزشکی مورد استفاده قرار گیرند با خواص درمانی داروهای شیمیایی مشابه ولی با عوارض جانبی کمتر و به جهت کمک به خودکفایی در صنعت دارویی کشور مفید باشد.

خلاصه نتایج حاصله

یافته ها: ترکیب شماره یک: ترکیبی فلاونوئیدی شناسایی شده از زیر فراکسیون Fr.d1.3 [pic] بررسی طیف 1H-NMR : 1H-NMR (CDCI3): δ ppm: 12.62 (s, 1H, OH-5), 8.07 (d, J=8.9Hz, 2H', H-6'), 6.87 (d, J=8.9 Hz, 2H, H-3', H-5'), 6.43 (d, J=2.0 Hz, 1H, H-8), 6.19 (d, J=2Hz, 1H, H-6), 5.33 (d, J=5.1Hz, 1H, H-1''), 3.76- 3.17(m, 5H of arabinose H2O). طیف 13C-NMR : 13CNMR (CDCl3) δ ppm: 177.58 (C-4), 164.29 (C-7), 161.24(C-5), 160.09 (C-4'), 156.38 (C-9), 156.25 (C-2), 133.58 (C-3), 131.03 (C-2', 6'), 120.71 (C-1'), 115.32 (C-3',5'), 103.97 (C-10), 101.25 (C-1''), 98.76 (C-6), 93.73 (C-8), 71.60 (C-2''), 70.82(C-3''), 66.06 (C-4''), 64.26 (C-5''). ترکیب شماره دو: ترکیب آلکالوئیدی از خانواده بیسانولید آسریدین شناسایی شده از زیر فراکسیون Fr.4.1 [pic] بررسی طیف 1H-NMR : 1H-NMR (DMSO): δ ppm: 8.24 (s, H-6), 7.65(dd, J= 6.3, 8.0Hz, H-2), 7.97 (d, J=6.3, H-4), 7.22 (t, J=6.3, H-3), 7.78 (d, J=8.0, H-1), 7.53 (s, H-5), 4.96 (d, J=2, H-11), 5.50 (d, J=2.0, H-12), 3.35 (s, H-14). طیف 13C-NMR : 13C-NMR (DMSO): δ ppm: 166.4 (C-9), 141.1 (C-6), 149.4 (C-8), 143.2 (C-7'), 141.0 (C-13'), 128 (C-4''), 135.6 (C-2), 128.4 (C-12''), 124.7 (C-4), 121.6 (C-12'''), 123.1 (C-3), 117.6 (C-1), 113.7 (C-4'), 107.4 (C-5), 112.8 (C-8'), 110.3 (C-12'), 90.1 (C-11), 67.7 (C-12), 35.0 (C-14) ترکیب شماره سه : یک آلکالوئید از خانواده آسریدین شناسایی شده از زیر فراکسیون Fr.d1.3 [pic] بررسی طیف 1H-NMR : 1H-NMR (CDCL3): δ ppm: 8.61 (d, J= 4.8Hz, H-6), 7.36 (dd, J= 8.0, 15.0Hz, H-2), 7.99 (d, J=8.0 H-4), 6.96 (t, J=8.0Hz, H-3), 7.33 (d, J=8.0Hz, H-1), 7.66 (d, J=4.8Hz, H-5), 5.09 (d, J=2.7Hz, H-11), 5.26 (d, J=2.7 Hz, H-12), 3.43 (s, H-15), 3.31 (s, H-16), 3.23(s, H-14), 12.89 (s, OH), 9.66 (s, NH). طیف 13C-NMR : 13C-NMR (CDCL3): δ ppm: 168.1 (C-9), 151.3 (C-6), 149.7 (C-8), 140.8 (C-7'), 140.2 (C-13'), 139.4 (C-4''), 1325.0 (C-2), 128.8 (C-12''), 124.0 (C-4), 121.5 (C-12'''), 120.6 (C-3), 116.0 (C-1), 115.0 (C-4'), 110.4 (C-5), 107.8 (C-8'), 104.4 (C-12'), 89.6 (C-11), 76.6 (C-12), 56.3 (C-15), 54.9 (C-16), 35.2 (C-14). شناسایی ترکیب چهار: ترکیب فلاونوئیدی شناسایی شده از زیر فراکسیون Fr.d.5.1.1 [pic] بررسی طیف 1H-NMR : 1H-NMR (DMSO), δ ppm: 12.57 (s, 1H, OH-5), 7.98 (d, J=8.7 Hz, 2H, H-2', 6'), 7.36 (d, H=8.7Hz, 2H, H-2''', 6'''), 7.33(d, J=16 Hz, 1H, H-7'''), 6.85 (d, J=8.7 Hz, 2H, H-3''', 5'''), 6.38(d, J=2.0 Hz, 1H, H-8), 6.14(d, J=2Hz, 1H, H-6), 6.10(d, J=15.9 Hz, 1H, H-8'''), 5.44(d, J=7.5Hz, 1H, H-1''). طیف 13C-NMR : 13C-NMR (DMSO) δ ppm: 177.43(C-4), 166.20(C-9'''), 164.19 (C-7), 161.17 (C-5), 160.01 (C-4'), 159.81(C-4'''), 156.46 (C-2), 156.38 (C-9), 144.62 (C-7'''), 133.07 (C-3), 130.85 (C-2',6'), 130.18(C-2''',6'''), 124.94(C-1'''), 129.79 (C-1'), 115.78 (C-3''', 5'''), 115.11(C-3', 5'), 113.65 (C-8'''), 103.89(C-10), 100.97 (C-1''), 98.79 (C-6), 93.69 (C-8), 76.23 (C-3''), 74.25 (C-2'''), 74.14 (C-5'''), 69.98 (C-4''), 62.98 (C-6''). ترکیب شماره پنج: ترکیب فلاونوئیدی شناسایی شده از زیر فراکسیون Fr.d.5.1.2 [pic] طیف 1H-NMR : Aglycone: 1H NMR (CD3OD) δ ppm: 7.40 (1H, dd, J = 8.3 Hz, H-6), 7.39 (1H, d, J = 2.3, H-2 ), 6.90 (1H, d, J = 8.3 Hz, H-5 ), 6.78 (1H, d, J = 2.2 Hz, H-8), 6.59 (1H, s, H-3), 6.49 (1H, d, J = 2.2 Hz, H-6). beta-Glucopyranoside moiety: δ ppm: 5.06 (1H, d, J = 7.5 Hz, H-1''), 3.94 (1H, dd, J = 2.3, 12 Hz, H-6a''), 3.73 (1H, dd, J = 5.8, 12 Hz, H-6b''), 3.54 (1H, m, J = 9.7, 2.3, 5.8 Hz, H-5''), 3.50 (1H, m, J = 7.5, 9.5 Hz, H-2''), 3.50 (1H, m, J = 9.5, 9,0 Hz, H-3''), 3.41 (1H, t, J = 9.0, 9.7 Hz, H-4''). طیف 13C-NMR : 13C NMR (DMSO-d6): δ ppm: 60.8 (C-6″), 69.7 (C-4″), 73.2 (C-2″), 76.5 (C-3″), 77.3 (C-5″), 94.9 (C-8), 99.7 (C-6), 100.1 (C-1″), 103.3 (C-3), 105.5 (C-10), 113.6 (C-2′), 116.1 (C-5′), 119.4 (C-6′), 121.5 (C-1′), 145.9 (C-3′), 150.1 (C-4′), 157.1 (C-9), 161.2 (C-5), 163.1 (C-7), 164.6 (C-2), 182.1 (C-4).


فایل های پژوهش
فایل

Back to Top