پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

جوامع انسانی در عصر جدید بر اثر تحولات همه جانبه ای که بر اثر: شهری شدن، صنعتی شدن، رشدعلم و پویش‌هایی چون جهانی شدن و مانند آن با مسائل و پیچیدگی‌های بسیاری مواجه شده و از طرف دیگر منابع سنتی اجتماعی نیز دستخوش انحلال و یا تغییر شده‌اند. از اینرو ایجاد منابع جدید فرهنگی اجتماعی برای بقای جامعه و تداوم آن ضروری می‌نماید. یکی از این منابع، مشارکت‌های همه جانبه اجتماعی است که در جامعه سنتی از اعتبار و میزان بالای برخوردار بود و اکنون نیز باید با شرایط جدید، بازیابی و بکارگیری شود. مسلماً برای تداوم حیات اجتماعی و در نظر مدیران اجتماعی، افراد بیتفاوت بعنوان یک مساله مطرح‌اند که باید برای آن در جامعه اقدام نمود.. یکی از زمینه‌های ضروری برای مشارکت اجتماعی، مشارکت در کاهش اختلافات، برخوردها و کاهش خشونت‌هاست که براساس اعلام دفتر اموراحتماعی و فرهنگی استانداری؛ در سالهای اخیر در استان افزایش یافته و نیاز به مشارکت مردمی برای کاهش آن احساس می‌شود. رویکرد، استفاده از منابع اجتماعی (اجتماع محور) و استفاده از ظرفیت‌های مردمی برای برنامه ریزی وحل مسائل، از جمله رویکردهای مورد تأیید و توجه علوم اجتماعی است. در این راستا این پژوهش به منظور بررسی وضعیت مشارکت مردم استان در کاهش خشونت‌ها با تاکید بر مدل سرمایه اجتماعی، انجام شده است. برای انجام این تحقیق از دو روش کمی (پیمایش) و روش کیفی (مصاحبه و تحلیل محتوای نظرات) استفاده شده است. در روش پیمایش از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و در روش کیفی از تکنیک مصاحبه استفاده، و نظرات 27 نفز از صاحبنظران، اساتید دانشگاه از رشته‌های مختلف علوم انسانی، مدیران ذیربط و افراد درگیر و شهروندان عادی که بصورت هدفمند انتخاب شدند، جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد. اطلاعات پرسشنامه نیز از طریق spss, و amos یا معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بطور خلاصه نشان داد: الف. بین متغیرهای سودمندی (دیدگاه اقتصادی داشتن)، داشتن انگیزه، اعتماد اجتماعی، ارزش¬های مثبت و نگرش نسبت به مشارکت¬کنندگان با متغیر مشارکت در کاهش خشونت رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد (05/0 ≥ Sig). با توجه به مقادیر ضریب پیرسون می¬توان گفت شدت رابطه بین متغیرهای سودمندی، ارزش¬های مثبت و نگرش نسبت به مشارکت¬کنندگان با متغیر مشارکت در کاهش خشونت ضعیف و شدت رابطه متغیرهای داشتن انگیزه و اعتماد اجتماعی با این متغیر در حد متوسط برآورد شده است. ب. رابطه بین متغیرهای ارزش¬های منفی، بی¬تفاوتی و احساس نابرابری (گرچه در جامعه میانگین بی تفاوتی و احساس نابرابری رو به افزایش است) با متغیر مشارکت در کاهش خشونت به لحاظ آماری معنادار نیست (05/0 < Sig). به عبارت دیگر مقدار ضعیف ضریب همبستگی بین این متغیرها با متغیر مشارکت در کاهش خشونت در نمونه آماری پژوهش ناشی از تصادف یا خطای نمونه¬گیری برآورد می¬شود و با اطمینان 95 درصد قابلیت تعمیم به جامعه آماری پژوهش را ندارد. به عبارتی بی تفاوتی واحساس نابرابری در جامعه باعث کاهش مشارکت نمی‌شود. درمجموع: مدل معادلات ساختاری برای مجموعه متغیرها نشان می‌دهد: الف. ضریب تعیین برابر با (37/0= R2) است. به بیان دیگر 37 درصد از تغییرات متغیر مشارکت در کاهش خشونت بر حسب متغیرهای مستقل پژوهش قابل تبیین است. با توجه به مقادیر مربوط به حجم اثر شاخص ضریب تعیین این مقدار بالایی برآورد می¬شود. به عبارت دیگر متغیرهای مستقل پژوهش در حد بالایی؛ توان تبیین واریانس متغیر مشارکت در کاهش خشونت را دارند. ب. اثر متغیرهای سودمندی، انگیزه، اعتماد اجتماعی، بی¬تفاوتی و احساس نابرابری بر متغیر مشارکت در کاهش خشونت به لحاظ آماری معنادار است (05/0 > P). با توجه به مقادیر مربوط به ضرایب تأثیر این متغیرها می¬توان گفت اثر متغیرهای سودمندی، انگیزه و احساس نابرابری بر مشارکت در کاهش خشونت مستقیم و در حد ضعیف و اثر متغیر اعتماد اجتماعی (بعنوان مهم‌ترین بعد سرمایه اجتماعی) مستقیم و در حد متوسط به بالاست. اثر متغیر بی¬تفاوتی معکوس و در حد ضعیف برآورد شده است. ج. اثر متغیرهای ارزش¬های مثبت، ارزش¬های منفی و نگرش نسبت به مشارکت¬کنندگان بر مشارکت در کاهش خشونت به لحاظ آماری معنادار نیست (05/0 < P). به عبارت دیگر مقدار اثر ضعیف این متغیرها بر مشارکت در کاهش خشونت در نمونه آماری پژوهش ناشی از تصادف یا خطای نمونه¬گیری برآورد می¬شود و با اطمینان 95 درصد قابلیت تعمیم به جامعه آماری پژوهش را ندارد.

خلاصه نتایج حاصله

- شهروندان در فعالیت هایی که معطوف به آشنایان و خانواده های آنان است، بیشتر مشارکت دارند - مردم به خویشان و دوستان و آشنایان بیشتر اعتماد دارند و هرچه روابط غیر شخص تر میشود، اعتماد کمتر می شود.8/36 درصد در حد بسیار زیاد به نزدیکان، اعتماد دارند.8/38 درصد در حد متوسط به هم محله ای ها اعتماد دارند.33 درصد درحد متوسط به دوستان اعتماد دارند.5/4 درصد در حد بسیار زیاد به همشهریان اعتماد دارند.5/4 درصد در حد بسیار زیاد به مردم اعتماد دارند.6/3 درصد در حد بسیار زیاد به بازاریان اعتماد دارند.3/4 درصد در حد بسیار زیاد به سازمانها و ادارات، اعتماد دارند.1/3 درصد در حد بسیار زیاد به صدا و سیما اعتماد دارند. در این میان اعتماد به دادگستری و نیروی انتظامی، گرچه بالا نیست ولی نسبت به دستگاههای دیگر بیشتر است. - /34 درصد پاسخگویان معتقدند صداقت و راستگویی در حد بسیارکم وجود دارد. همچنین 9/40 وفای به عهد را در حد کم،8/38 پایبندی به قسم و 3/32 درصد غیرت و جوانمردی را در حد کم دانسته اند 6/36 درصد انسان دوستی و 6/75 درصد همکاری را در حد متوسط دانسته اند.9/28 و 1/25 درصد فحش و ناسزا را در حد بسیار زیاد و زیاد 3/33 درصد غیبت و 5/28 درصد پشت پا زدن را در حد بسیار زیاد دانسته اند. در کل ارزش های منفی را بیشتر و ارزش های مثبت را کمتر ارزیابی کرده اند. - با درنظر گرفتن مجموع پاسخ ها می توان به این نکته اشاره کرد که مردم نسبت به همدیگر چندان بی تفاوت نیستند یا به عبارتی میزان بلازه یا بیتفاوتی در حد بالا نیست یا حد اقل می توان گغت: در استان چهارمحال و بختیاری، مردم به لحاظ ذهنی و نگرشی، نسبت به هم بی تفاوت نیستند. باید این نکته را در نظر داشت که بخشی از بی تفاوتی در این استان ناشی از فقر است و فقر باعث شده که مردم در تعاملات اجتماعی، جانب احتیاط را رعایت کنند. به تعبیر یکی از شهروندان، دیگر نمی توان میهمان را به نان و پنیر یا غذای ساده دعوت کرد. این گفته نشان می دهد که مردم به لحاظ ذهنی و سنتی، آماده تعامل هستند ولی مجموعه علل (فقر، تغییر ارزش ها و چشم و هم چشمی ها و....) باعث کاهش آن شده است. - 3/38 درصد مخالفند که وضع فرق نمی کنه همیشه همین خواهد بود.34 درصد کاملا موافقند که دنیا بکام ثروتمندان است.44 درصد کاملا موافقند که بعضی راحت تر به ثروت می رسند.56 درصد موافقند که درآمدها عادلانه توزیع نمی شود.42 درصد کاملا موافقند که بعضی ها ره صد ساله را یک شبه می روند.50 درصد کاملا موافقند که ثروتمندان، هر روز ثروتمند تر می شوند.9/23 مخافند که فرقی بین اقوام نیست.8/26 درصد مخافند که هرکس به جایی رسیده بوسیله پارتی بوده استو 3/20 درصد کاملا موافق بوده اند.4/40 درصد کاملا مخالف بوده اند که امکان اشتغال برای همه یکسان است.3/37 درصد کاملا مخالفند که دسترسی به خدمات دولتی یکسان توزیع شده و 5/39 درصد کاملا مخالفند که امکانات یکسان توزیع شده است. بنابراین احساس نابرابری وجو دارد و این می تواند زنگ خطری برای جامعه باشد. - مشارکت در کاهش خشونت در استان چهارمحال و بختیاری بالاتر از حد متوسط است تأیید می¬شود. - میانگین مشارکت مردان در کاهش خشونت در جامعه آماری پژوهش (استان چهارمحال و بختیاری) به طور معناداری بالاتر از مشارکت زنان برآورد شده است - میانگین مشارکت افراد متأهل در کاهش خشونت در جامعه آماری پژوهش (استان چهارمحال و بختیاری) به طور معناداری بالاتر از مشارکت افراد مجرد است. - میزان مشارکت در کاهش خشونت در بین گروه¬های سنی 40 تا 49 سال و 50 سال به بالا به طور معناداری بالاتر از گروه¬های سنی 18 تا 29 سال و 30 تا 39 سال است و همچنین میزان مشارکت در گروه سنی 50 سال به بالا به طور معناداری بالاتر از گروه سنی 40 تا 49 برآورد شده است. -میزان مشارکت در کاهش خشونت در بین افراد دارای تحصیلات دیپلم به طور معناداری پایین¬تر از افراد دارای تحصیلات دکتری و حوزوی و در بین افراد دارای تحصیلات کارشناسی پایین¬تر از افراد دارای تحصیلات دکتری است. - به عبارت دیگر میانگین مشارکت افراد بیکار در کاهش خشونت در جامعه آماری پژوهش (استان چهارمحال و بختیاری) به طور معناداری بالاتر از مشارکت افراد شاغل است - میانگین مشارکت افراد دارای شغل دولتی در کاهش خشونت به طور معناداری بالاتر از مشارکت افرادی است که شغل آزاد دارند. - بین داشتن انگیزه و مشارکت در کاهش خشونت¬ رابطه وجود دارد. - رواج ارزش¬های مثبت بر مشارکت در کاهش خشونت¬ تأثیر دارد. -

فایل های پژوهش