پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

خدمات تصویربرداری پزشکی بخش مهمی از اقدامات بهداشتی-درمانی است که اهمیت و لزوم انجام آن بسیار قابل توجه و غیر قابل انکار است و بی شک انجام صحیح مراقبت های بهداشتی-درمانی بدون بهره گیری از روش هایی از این قبیل میسر نمی باشد. سونوگرافی یکی از روش های تشخیصی پزشکی بوده که با بهره گیری از امواج فراصوت، اطلاعات تشخیصی از ارگانهای داخلی بدن در اختیار ارائه‌کنندگان خدمات بهداشتی-درمانی می گذارد اما با توجه به افزایش سریع هزینه خدمات پاراکلینیکی، انجام و تکرار غیرضروری این خدمات و افراط در استفاده از آزمایش ها و تصویربرداری، موجب کاهش کیفیت ارائه خدمات و صدمات فردی و اجتماعی می شود. جهت حفظ کیفیت خدمات، اقدامات محدود کننده خدمات غیر ضروری و افراطی پاراکلینیکی باعث کاهش فرسودگی تجهیزات، کاهش هزینه ها و افزایش کیفیت ارائه خدمات بهداشتی-درمانی مراکز پزشکی می گردد. مطالعه پیش رو با هدف بررسی کمی سونوگرافی های غیر ضروری در بیمارستان آموزشی-درمانی آیت اله کاشانی شهرکرد صورت گرفته است. با بررسی جامعه آماری این مطالعه، مشخص شد بیشترین میزان استفاده از سونوگرافی در بیماران با رنج سنی ۲۰ تا ۴۰ سال صورت می گیرد و بیشترین اندیکاسیون آن مربوط به تصویربرداری های شکم و لگن است. از سونوگرافی های مورد مطالعه، تنها در ۴۵ درصد موارد، نتیجه تشخیص مثبت و متناسب با تجویز است و در 5/36 درصد موارد، سونوگرافی بیش از یک بار تکرار می گردد و این در حالی است که کمترین درصد تشخیص مثبت در موارد دو بار تکرار سونوگرافی مشاهده می‌شود. پژوهش حاضر نشان می دهد حدود ۶۰ درصد بیماران تحت سونوگرافی مردان بودند و در سونوگرافی های کلیه و مجاری ادراری و کبد حتی در مردان افزایش بالاتری می یابد. در بیماران مورد مطالعه با سن زیر 20 سال زنان درصد بالاتری را نشان می‌دهد، نکته قابل تامل اینجاست که بیش از ۶۰ درصد سونوگرافی های انجام شده روی بیماران در سنین باروری انجام می گیرد. مطالعه حاضر نشان می‌دهد ناحیه مورد آزمون با احتمال تشخیص یا عدم تشخیص رابطه ای ندارد اما کمترین میزان تشخیص مربوط به شکم و لگن و بیشترین میزان آن مربوط به کلیه و مجاری ادراری و سونوگرافی داپلر است. همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد که حدود ۷۳ درصد بیماران در بدو ورود به اورژانس تحت سونوگرافی fast قرار می‌گیرند و این میزان در سونوگرافی های مربوط به شکم و لگن تا حدود ۸۰ درصد افزایش می یابد در حالی که این سونوگرافی ها در ۵۵ درصد مواقع هیچ تشخیصی به دست نمی‌دهند. بر اساس نرخ سونوگرافی در سال ۱۳۹۶ هر بیمار به طور متوسط ۹۳ هزار تومان به شکل آزاد و ۲۸ هزار تومان به شکل بیمه در استفاده از خدمات سونوگرافی هزینه می‌کنند و با توجه به درصد بالای سونوگرافی های غیرضروری تجویز شده آسیب اقتصادی ناشی از افراط در استفاده از خدمات تشخیصی بسیار بالا قابل تامل است.

خلاصه نتایج حاصله

مطالعه ی حاضر شامل 7 پارامتر اصلی (سن، جنسیت، ناحیه مورد آزمون، تشخیص نرمال بودن یا نبودن، تعداد تکرار سونوگرافی، انجام یا عدم انجام سونوگرافی fast) است که این اطلاعات توسط چک لیست از پرونده ی 400 بیمار استخراج شد. بر اساس جدول(1) 20.3% بیماران زیر 20 سال، 40% بین 20 تا 40 سال، 21.3% بین 40 تا 60 سال و 18.5% آنان بالای 60 سال، حدود 60% بیماران مرد و 40% آنان زن بدست آمد. حدود 68.8% درصد سونوگرافی ها مربوط به شکم و لگن، 17.8% مربوط به داپلر، 10.3% مربوط به کلیه و مجاری ادراری و 3.3% آن مربوط به سونوگرافی کبد گزارش شد و بر اساس این نتایج، فقط 45% سونوگرافی ها منجر به تشخیص می شود. 63.5% از سونوگرافی ها فقط یکبار، 26.5% دوبار، 5% سه بار و 5% چهاربار و بیش از چهار بار تکرار می شوند و 73.3% آنان در اورژانس تحت سونوگرافی fast قرار می گیرند.

فایل های پژوهش