پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

پدیده زوال بلوط (Oak decline) در جنگل¬های زاگرس فرآیند پیچیده¬ای است که سطح گسترده¬ای را در این منطقه متأثر کرده است. تغییر اقلیم، تخریب¬های متمادی و آلاینده¬های موجود در گردوغبار از مهم¬ترین عامل¬های زوال گونه‌های جنگلی زاگرس اعلام شده¬اند. در چند سال اخیر کاهش نزولات جوی و گردوغبار در بهار و تابستان از پدیده¬های رایج در مناطق جنگلی زاگرس بوده است. در این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر تغییرات اقلیمی وگردوغباربرزوال درختان بلوط (Quercus brantii Lindl.)، درابتدای بهار 1395، شش تله¬ رسوب¬گیر در منطقه حفاظت¬شده هلن نصب و در پاییز، نمونه¬های گردوغبار از سطح تله¬ها جمع¬آوری و پس از توزین، مقدار عناصر سنگین موجود در آن¬ها اندازه¬گیری شد. در دو جهت جغرافیایی غالب (شمالی و جنوبی)، سه خط¬نمونه (تکرار) با فاصله‌های ثابت در ابتدا، وسط و انتهای هر جهت جغرافیایی پیاده و در هر خط¬نمونه سه قطعه¬نمونه دایره¬ای 1000 متر مربعی در سه طبقه ارتفاعی 1800-1500، 2000-1800 و بالاتر از 2000 متر از سطح دریا برداشت شد. در هر قطعه‌نمونه، از پنج درخت سالم و ناسالم، نمونه مرکب برگ تهیه و مقدار عناصر پر مصرف، کم مصرف و سنگین شامل سرب، کادمیوم، نیکل، آرسنیک و جیوه در آن¬ها اندازه¬گیری شد. نتایج نشان داد که مقدار کادمیوم، سرب و آرسنیک در برگ درختان سالم و ناسالم دارای اختلاف معنی¬دار بود. درختان بلوط جهت جنوبی مقدار بیشتری از عناصر سنگین را در مقایسه با درختان مستقر در جهت شمالی جذب کرده و در این میان مقدار کادمیوم و سرب دارای اختلاف معنی¬دار بود. به¬نظر می¬رسد تنش ناشی از جذب عناصر سنگین در برگ درختان یکی از عامل¬های زوال بلوط باشد. همچنین، اثر جهت جغرافیایی بر جذب مواد غذایی معنی‌دار بود. اختلاف جذب مواد غذایی ضروری در برگ درختان سالم و درحال خشکیدن معنی‌دار شد. جذب عناصر آهن، منگنز، روی و مس در برگ درختان مستقر در جهت شمالی بیشتر از جهت جنوبی بود. درختان سالم نیز مقدار بیشتری از این عناصر را در مقایسه با درختان در حال خشکیدن جذب کرده بودند. درمجموع، نتایج این پژوهش تأثیر جهت جغرافیایی و زوال را بر جذب عناصر غذایی بلوط اثبات کرد.

خلاصه نتایج حاصله

منطقه هلن بر اساس بازدیدهای پیشین از سال 1390 جزو مناطق بحرانی زوال بود. مقایسه نتایج بررسی¬های جدید و قطعات نمونه برداشت شده حکایت از افزایش میزان درگیری درختان با پدیده خشکیدگی داشت.نتایج نشان داد که در جهت جنوبی درصد درختان سالم و ناسالم به‌تقریب برابر بود و حدود نیمی از درختان درگیر پدیده خشکیدگی بودند. در مقابل، در جهت شمالی بیش از نیمی از درختان موجود در قطعات نمونه (9/56 درصد) از درختان دارای خشکیدگی و مابقی سالم بودند

فایل های پژوهش