پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

به کارگیری مواد بودار کننده در صنعت گاز، شناسایی نشتی گاز را تسهیل می نماید. یکی از مهمترین راه های بهداشتی برای کاهش اثرات زیان آور ترکیبات شیمیایی، ارزیابی مواجهه تنفسی می باشد. 2542 NIOSHروش گازکروماتوگرافی با دتکتور فوتومتری شعله‏ای را برای ارزیابی تماس شغلی با مرکاپتان‏ها پیشنهاد می نماید. یکی از اهداف این مطالعه توسعه یک روش برای ارزیابی دی متیل سولفید، اتیل متیل سولفید و ترشیوبوتیل مرکاپتان در نمونه‏های هوا با استفاده از کروماتوگرافی گازی با دتکتور جرمی می باشد. مرکاپتان‌ها با ساختار تیولی به عنوان عامل تهدید‌کننده در سلامتی انسان مطرح می‌باشند.تاثیر تیول‌ها بر تشکیل گونه‌های فعال اکسیژن در مطالعات متعددی گزارش شده است.همچنین تعدادی از ترکیبات ارگانو سولفور بدلیل مشابهت ساختاری با ترکیبات ارگانوفسفات دارای اثرات کولینرژیک می باشند. اعتبار بخشی روش کروماتوگرافی گازی-دتکتور جرمی جهت تعیین مواجهه شغلی با ترکیبات بودارکننده ی گاز با تخمین پارامترهای صحت، دقت، حد تشخیص کیفی و کمی بررسی شد. در این مطالعه تعیین ریسک برسلامتی با ارزیابی فعالیت کولینرژیک و استرس اکسیداتیو در پرسنل فنی شرکت گاز انجام گردید. مطالعه بر روی 80 نفر از پرسنل فنی صنعت گاز و. 80 مرد از پرسنل اداری به عنوان افراد مواجهه‌نیافته انجام شد که از لحاظ سن ، سابقه کارو مصرف سیگار با یکدیگر همسان سازی شدند. مالون‌دی‌آلدئید به عنوان بیومارکر پراکسیداسیون لیپیدی و توانایی پلاسما در احیای یون‌های فریک به عنوان بیومارکر برای استرس‌اکسیداتیو در نظر گرفته شد.همچنین فعالیت کولینرژیک با اندازه گیری فعالیت آنزیم استیل کولین استراز و با روش المن فراهم شد. نتایج نشان داد ضریب تغییرات درون روز و برون روز برای ترکیبات مطالعه شده زیر 10 درصد می باشد. حداقل مقدار قابل تشخیص برای دی متیل سولفید، اتیل متیل سولفید و ترشیوبوتیل مرکاپتان به ترتیب 4، 5 و 86/0 میکروگرم بر نمونه گزارش شد. میزان مالون‌دی‌آلدئید پلاسما، بین کارگران فنی و پرسنل اداری تفاوت معنی‌داری نشان داد(0001/0p<) بطوریکه غلظت مالون‌دی‌آلدئید در افراد مواجهه‌یافته بیشتر از پرسنل اداری مشخص شد. ارتباط مثبت در آزمون پیرسون بین میزان تماس هفتگی با ترشیو‌بوتیل‌مرکاپتان و میزان مالون‌دی‌آلدئید مشاهده شد. میزان توانایی پلاسما برای احیای يون‌هاي فريك در پرسنل فنی‌ کاهش معنی‌داری با افراد مواجهه نیافته نشان داد(0001/0>( p. فعالیت آنزیم استیل کولین استراز در پرسنل فنی به شکل معنی داری نسبت به گروه مواجهه نیافته کمتر تعیین گردید (02/0 p <). تعداد افراد با فعالیت کولینرژیک غیر نرمال در افراد مواجهه یافته 1/2 برابر گروه کنترل تخمین زده شد. کروماتوگرافی گازی- دتکتور جرمی به عنوان یک روش جایگزین برای روش NIOSH 2542 در تعیین مواجهه¬ی شغلی با ترکیبات بودارکننده گاز پیشنهاد می¬گردد.ترشیو‌بوتیل‌مرکاپتان در مواجهه شغلی می‌تواند برای سلامتی مخاطره‌آمیز باشد بنابراین بایستی استراتژی‌های مراقبت بهداشتی، جهت به حداقل رساندن اثرات سمی این ترکیبات مورد توجه قرار گیرد.

خلاصه نتایج حاصله

نتایج ارزیابی مواجهه‌ی تنفسی با متیل اتیل سولفید نشان داد به هنگام مواجهه با گاز خارج شده از خطوط انتقال درانجام وظایف روتین پرسنل فنی همچون نشت گیری، تعویض فیلتر و تنظیم رگلاتور میزان مواجهه پایین‌تر ازکمترین حد تشخیص (5 میکروگرم بر نمونه) می‌باشد. با توجه به اینکه 20 درصد از غلظت بودارکننده‌ی گاز، ترکیب متیلاتیل‌سولفید بوده است می‌توان گفت مقدار متیل اتیل سولفید در لولههای انتقال‌ دهنده به میزانی است که تماس با آن برای پرسنل فتی چندان قابل توجه نمی‌باشد. تماس با ترشیوبوتیلمرکاپتان در وظایف روتین پرسنل فنی از 005/0 تا 015/0 پی‌پی‌ام ارزیابی شد. حد آستانه شغلی برای این ترکیب در کشور مکزیک 5/0 و OSHA پی پی ام تعیین شده است.نتایج ارزیابی مواجهه تنفسی با ترشیوبوتیل مرکاپتان در تمامی نمونه‌ها پایینتر از حدود مجاز در کشور مکزیک می‌باشد. پرسنل فنی دارای وظایف مختلفی می‌باشند که در دو دسته کلی عیب‌ زدایی و تنظیم قرار داده شدند. نتایج ارزیابی‌ها نشان داد میزان تماس با ترشیو‌بوتیل‌مرکاپتان در فعالیت‌های تنظیم، همچون تنظیم رگلاتور بیشترین مقدار و در وظیفه‌ی عیب‌زدایی همچون تعویض المنت کمترین میزان می‌باشد ولی آزمون‌های آماری ارزیابی معنی‌داری از این تفاوت‌ها مشخص نساخت. با توجه به اینکه در کلیه‌ی وظایف پرسنل فنی مواجهه با ترشیوبوتیل مرکاپتان نتیجه‌ی آزاد شدن این ترکیب از لوله‌های انتقال گاز می‌باشد و میزان ترکیبات بودارکننده در حد ثابتی در لوله‌های گاز نگه داشته می‌شود تفاوت چندانی در میزان مواجهه با این ترکیبات در وظایف مختلف پیش بینی نمی‌شود. علاوه بر این پرسنل شرکت گاز در وظایف مختلف شامل نشت‌گیری، تعویض فیلتر، تعویض المنت و تنطیم رگلاتور با باز کردن اتصالات در لوله‌های انتقال گاز، با ترکیبات بودار کننده مواجهه می‌یابند و بدلیل تشابه پروسه‌ی فعالیت آنان، عدم تفاوت آماری در میزان مواجهه با بودارکننده‌ها نتیجه‌ای قابل انتظار است. تزریق ترکیبات ترشیوبوتیل مرکاپتان و متیل اتیل سولفید به گاز طبیعی از وظایف پرسنل فنی می‌باشد که یک تا دوبار در سال انجام می‌یابد .در این وظیفه ترکیبات ترشیوبوتیل مرکاپتان و متیل اتیل سولفید توسط پمپ تزریقی و با سیستم كنترل شده، به لوله‌های انتقال گاز انجام می‌یابد. میزان استاندارد غلظت تزریق مرکاپتان به گاز طبیعی 10 تا 20 میلی‌گرم بر متر‌مکعب می‌باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان تماس روزانه با ترشیوبوتیل مرکاپتان از 060/1 تا 211/4 میلی گرم بر مترمکعب (288/0تا 144/1 پی پی ام) تغییر یافته است. OSHA و کشور مکزیک حد مجاز به میزان ppm 5/0 را برای ترشیو‌بوتیل‌مرکاپتان تعیین کرده است. مواجهه تنفسی با ترشیوبوتیل مرکاپتان در تمامی نمونه‌های ارزیابی شده در فرآیند تزریق گاز بیشتر از حد مجاز می‌باشد. با توجه به اینکه فرآیند تزریق گاز، شغلی روتین برای پرسنل فنی نمی‌باشد با به کارگیری روش‌های کنترل مهندسی و تهویه مناسب(120) به هنگام تزریق، می‌توان میزان تماس با بودار‌کننده‌ها را کاهش داد. به عنوان مثال توصیه می شود از ماسک های مجهز به کپسول های هوای فشرده استفاده شود یا اینکه به هنگام تزریق بودارکننده به گاز از هوارسانی از لوله های دمنده انجام یابد. همچنین با کنترل‌های مدیریتی همچون چرخشی نمودن (121) وظیفه ی تزریق ، می‌توان ریسک تماس تنفسی را کاهش داد. موسسه ملی ايمنی و بهداشت شغلی آمريکا ایجاد اثرات تحریکی در چشم، پوست، سردرد و تهوع برای مرکاپتان‌ها را تایید می‌نماید(122)، بنابراین به هنگام تزریق گاز باید از تماس این ترکیبات با سطح خارجی بدن و مسیر تنفسی ممانعت شود.

فایل های پژوهش