پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

پژوهش حاضر در دو بخش به شرح زیر اجرا شد، الف- محاسبه تخمين تبخير و تعرق با استفاده از 10 مدل ریاضی بر مبنای داده‌هاي هواشناسي، و ب- بر‌آورد تبخير و تعرق با استفاده از مدل SEBAL. محدوده‌ی مطالعاتی دشت شهرکرد واقع در حوزه آبخيز كارون بوده و بین طول‌های 50 درجه و 38 دقیقه تا 51 درجه و 10 دقیقه شمالی و عرض‌های32 درجه و 07 دقیقه تا 33 درجه و 35 دقیقه شرقی واقع شده استبر پایه نتایج و گزارش‌های موجود در ارزیابی مدل هارگریوز- سامانی به عنوان مناسب‌ترین مدل ریاضی در دشت شهرکرد، مدل مورد اشاره به عنوان مبنای مقایسه‌های آماری قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که مقادیر ETo کل دوره رشد در سال 1396 بطور مثال برای مدل‌های ASCEstPM، ASCE56PM،FAO24PM و HS به ترتیب برابر با 13/1028، 15/972، 40/1032 و 39/827 میلیمتر و برای سال 1397در همین مدل‌ها به ترتیب برابر با 10/848، 19/851، 86/943 و 21/808 میلیمتر بودند. در طول دوره رشد گندم، مدل FAO24RAD در هر دو سال بیشترین مقادیر ETo را (32/1560 و 43/963 میلیمتر) نسبت به سایر مدل‌های ریاضی نشان داد. مقایسه آماری از نتایج تبخیر و تعرق مدل سبال نسبت به 10 مدل‌ ریاضی نشان داد که الگوریتم سبال نسبت به مدل ریاضی هارگریوز-سامانی HS بهترین شاخص‌های آماری را ارائه داد. بر اساس شاخص‌هایRMSE، NRMSE، MAE، MBE، R2، EF و d از دو سال آزمایش مشاهده شد که الگوریتم سبال نسبت به مدل ریاضی هارگریوز-سامانی HS بهترین آماره‌های مورد اشاره را ارائه داده است به تعبیر بهتر شاخص‌های RMSE، MAE، MBE به ترتیب برابر با 0807/1، 9340/0 و 2353/0 میلیمتر بر روز و شاخص‌های NRMSE، R2، EF و d (به ترتیب برابر با 0772/0،7201/0، 8321/0 و 8570/0) دارا می‌باشد.نتایج حاصل از این پژوهش، نشان از قابلیت خوب الگوریتم سبال و فناوری سنجش از دور در برآورد تبخیر و تعرق در سطوح وسیع با صحت مناسب و امکان پهنه‌بندی ETدر منطقه مورد مطالعه است. همچنانکه لای و همکاران (2008) با استفاده از الگوریتم سبال در دشت‌های چین مقدار آب مصرفی گندم را محاسبه نموده و درقیاس با نتایج لایسیمتری نتیجه گرفتند که خطای نسبی سبال در دوره فصلی نسبت به لایسیمتر حدود 2/4 درصد بوده است، در این آزمایش نتایج الگوریتم سبال نسبت به هارگریوز-سامانی 11/7 درصد بود. همین نسبت برای مدل‌های FAO65PM و FAO24RAD به ترتیب برابر با 5/6 و 3/33 درصد بدست آمد.

خلاصه نتایج حاصله

بر پایه نتایج و گزارش‌های موجود در ارزیابی مدل هارگریوز- سامانی به عنوان مناسب‌ترین مدل ریاضی در دشت شهرکرد، مدل مورد اشاره به عنوان مبنای مقایسه‌های آماری قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که مقادیر ETo کل دوره رشد در سال 1396 بطور مثال برای مدل‌های ASCEstPM، ASCE56PM،FAO24PM و HS به ترتیب برابر با 13/1028، 15/972، 40/1032 و 39/827 میلیمتر و برای سال 1397در همین مدل‌ها به ترتیب برابر با 10/848، 19/851، 86/943 و 21/808 میلیمتر بودند. در طول دوره رشد گندم، مدل FAO24RAD در هر دو سال بیشترین مقادیر ETo را (32/1560 و 43/963 میلیمتر) نسبت به سایر مدل‌های ریاضی نشان داد. مقایسه آماری از نتایج تبخیر و تعرق مدل سبال نسبت به 10 مدل‌ ریاضی نشان داد که الگوریتم سبال نسبت به مدل ریاضی هارگریوز-سامانی HS بهترین شاخص‌های آماری را ارائه داد. بر اساس شاخص‌هایRMSE، NRMSE، MAE، MBE، R2، EF و d از دو سال آزمایش مشاهده شد که الگوریتم سبال نسبت به مدل ریاضی هارگریوز-سامانی HS بهترین آماره‌های مورد اشاره را ارائه داده است به تعبیر بهتر شاخص‌های RMSE، MAE، MBE به ترتیب برابر با 0807/1، 9340/0 و 2353/0 میلیمتر بر روز و شاخص‌های NRMSE، R2، EF و d (به ترتیب برابر با 0772/0،7201/0، 8321/0 و 8570/0) دارا می‌باشد.

فایل های پژوهش