پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

به¬منظور بررسي تأثير كودهاي زیستی فسفاتی و روی بر عملکرد، اجزاء عملکرد، غلظت و جذب عناصر غذایی و کاهش ویژگی¬های نامطلوب تغذیه¬ای در دو رقم لوبیا، این آزمایش به¬صورت فاکتوریل در قالب طرح آماري بلوك¬هاي كامل تصادفي با سه تكرار طی دو سال در شهرستان کیار استان چهارمحال و بختیاری اجرا شد. فاکتور¬های این تحقیق شامل دو رقم لوبیا چیتی (تلاش و صدری)، چهار سطح فسفر (P0: شاهد،P1: مصرف سوپر¬فسفات تریپل بر اساس آزمون خاک،P2: مصرف کود زیستی فسفاتی و سوپر فسفات تریپل به میزان 50 درصد توصیه بر اساس آزمون خاک وP3: کود زیستی فسفاتی)، و سه سطح روی (Zn0: شاهد،Zn1 : مصرف 50 کیلوگرم در هکتار سولفات روی وZn2: تیمار زیستی روی) بود. تیمار زیستی فسفاتی شامل تلقیح قارچ¬های میکوریزی و باکتری ازتوباکتر و تیمار زیستی روی تلقیح با باکتری¬های سودوموناس بود. نتایج نشان داد اثر سال بر عملکرد دانه، وزن 100 دانه، پروتئین دانه، غلظت نیتروژن، فسفر، روی، شاخص کلروفیل و برداشت عناصر غذایی از طریق دانه به¬جز پتاسیم معنی¬دار شد. بین دو رقم مورد آزمایش، تفاوت معنی¬دار در صفات مورد مطالعه وجود داشت. تيمارفسفری تفاوت معنی¬داری در اکثر صفات مورد بررسی ایجاد نمود، به‌طوری‌که از تیمار زیستی فسفاتی (تيمارP2) افزایش عملکرد (22 درصد)، عملکرد بیولوژیکی (35 درصد)، غلاف در بوته (32درصد)، وزن 100 دانه (8 درصد)، پروتئین دانه (15 درصد) به¬دست آمد. تيمار P2 باعث کاهش نسبت مولی اسید فیتیک به روی (PA/Zn) (39درصد)، اسید فنلیک (35 درصد)، تانن (39 درصد) و بازدارنده تریپسین (27 درصد) شد. تیمار روی بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد به¬جز طول غلاف، غلظت عناصر غذایی و شاخص کلروفیل، جذب عناصر غذایی در دانه به¬جز جذب فسفر و ویژگی¬های کیفی نامطلوب تغذیه¬ای معنی¬دار شد. افزایش غلظت روی در دانه منجر به کاهش نسبت مولیPA/Zn شد. اثر متقابل تیمارهای فسفری و روی باعث افزایش عملکرد، غلاف در بوته، وزن 100 دانه، پروتئین دانه، غلظت پتاسیم و آهن اندام هوایی، برداشت نیتروژن، پتاسیم و روی دانه و کاهش میزان اسید فیتیک، اسید فنلیک و تانن شد. بیشترین صفات مورد مطالعه و کمترین ویژگی¬های نامطلوب تغذیه¬ای از تیمار P2Zn1 به¬دست آمد. نتایج نشان داد، مصرف کود¬های زيستي باعث افزایش جذب عناصر غذایی، بهبود شرایط رشد و کاهش ویژگی¬های نامطلوب تغذیه¬ای در لوبیا شد.

خلاصه نتایج حاصله

رقم¬های مورد بررسی تفاوت¬های معنی¬داری در عملکرد دانه، برخی از اجزاء عملکرد شامل تعداد دانه در غلاف، وزن 100دانه، درصد پروتئین دانه، غلظت نیتروژن اندام هوایی و کلروفیل برگ، غلظت نیتروژن و روی دانه، برداشت نیتروژن، فسفر و روی از طریق دانه از خود نشان دادند. حداکثر صفات مورد بررسی از رقم صدری بدست آمد. نوع رقم تأثیری برخصوصیات کیفی نامطلوب تغذیه¬ای نداشت. میزان اسید فیتیک به روی در رقم تلاش کمتر از صدری شد. غلظت ترکیبات فنلیک، تانن و بازدارنده¬های تریپسین در رقم صدری کمتر از رقم تلاش شد. استفاده از کودهای زیستی فسفاتی علاوه بر افزایش عملکرد، اجزاء عملکرد، غلظت عناصر غذایی در اندام هوایی و جذب عناصر غذایی از طریق دانه باعث کاهش 50 درصدی مصرف کود شیمیایی فسفاتی در زراعت لوبیا شد (تیمار P2). همچنین باعث افزایش کیفیت بذر از طریق افزایش درصد پروتئین و کاهش ویژگی¬های نامطلوب تغذیه¬ای گردید. بیشترین صفات مربوط به عملکرد، اجزاء عملکرد، غلظت و برداشت عناصر غذایی از طریق دانه و کمترین مقدار خصوصیات کیفی نامطلوب در رقم تلاش و صدری و مجموع ارقام از تیمار P2 حاصل شد. تیمار روی مصرفی بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد به¬جز طول غلاف، غلظت عناصر غذایی و شاخص کلروفیل، جذب عناصر غذایی در دانه به¬جز فسفر و ویژگی¬های کیفی نامطلوب تغذیه¬ای تفاوت معنی¬دار ایجاد نمود. حداکثر صفات مربوط به عملکرد، اجزاء عملکرد و مقدار عناصر غذایی در برگ و دانه و کمترین مقدار خصوصیات نامطلوب تغذیه¬ای از تیمار زیستی Zn2 حاصل شد که با تیمار Zn1 در بیشتر صفات اختلاف معنی¬داری نشان ندادند. اثر متقابل تیمارهای فسفری و روی باعث افزایش عملکرد، غلاف در بوته، وزن 100 دانه، پروتئین دانه، غلظت پتاسیم و آهن اندام هوایی، برداشت نیتروژن، پتاسیم و روی دانه و کاهش میزان اسید فیتیک، اسید فنلیک و تانن شد. بیشترین صفات مورد مطالعه و کمترین ویژگی-های نامطلوب تغذیه¬ای از تیمار ترکیبیP2Zn1 به¬دست آمد. غلظت اسید¬فیتیک با میزان روی دانه موجود در دانه رابطه معکوس و منفی و با میزان فسفر رابطه مستقیم و مثبت نشان داد. میکروارگانیسم¬های استفاده‌شده در تیمارهای زیستی از طریق همزیستی میکوریزی و افزایش کلونیزاسیون ریشه، ترشح ترکیبات سیدروفوری و تولید اسیدهای کلات¬کننده باعث افزایش فرآهمی و جذب عناصر غذایی فسفر، نیتروژن، آهن و روی برای گیاه شدند. همچنین ترشح هورمون¬های گیاهی و آنزیم¬های افزایش‌دهنده رشدگیاه با کاربرد این تیمارها افزایش پیدا کرد. غنی-سازی زیستی بذر با روی و آهن که دارای خاصیت آنتی¬اکسیدانی می¬باشند به¬‌طور غیر مستقیم باعث کاهش مقدار اسید فیتیک و دیگر ویژگی-های کیفی نامطلوب تغذیه¬ای در لوبیا شد. با کاربرد کود¬های زيستي در زراعت لوبیا می¬توان علاوه بر افزایش عملکرد، در مصرف کودهای شیمیایی فسفاتی 50 درصد صرفه¬جوئی نمود. بنابراین تلفیق کودهای زیستی با شیمیایی باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی فسفری، افزایش جذب عناصر غذایی، افزایش عملکرد کمی و کیفی، افزایش درآمد اقتصادی زارعین، کاهش آلودگی محیط زیست و ارتقاء سطح سلامت جامعه خواهد شد.

فایل های پژوهش