پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

در گوسفند لری بختیاری، تأثیر زمان از شیرگیری بر عملکرد تولیدی و تولیدمثلی میش¬ها و رشد بره¬ها، مورد ارزیابی قرار گرفت. میش¬های شیرده (سن 2 تا 5 سال؛ 103 رأس) در یکی از سه تیمار زیر قرار گرفتند، زود از شیرگیری (شیرگیری در 60 روز پس از زایش؛ 34 رأس؛ ET1)، شیرگیری همانند آنچه در سیستم سنتی انجام می¬شود (شیرگیری در 90 روز پس از زایش؛ 34 رأس؛ ET2) و دیر از شیرگیری (شیرگیری در 120 روز پس از زایش؛ 35 رأس؛ ET3). بلافاصله بعد از شیرگیری، 10 رأس بره نر از هر کدام از گروه¬های شیرگیری (زود از شیرگیری، معمول و دیر از شیرگیری) به طور تصادفی انتخاب شده و تحت سه تیمار LT1، LT2 و LT3 وارد دوره پروار شدند. سایر بره¬ها (نر و ماده)، تا سن 6 ماهگی همراه با مادر و بدون دسترسی به پستان مادر، پرورش یافتند. دوره پروار تا 2 ماه پس از جدا شدن گروه بره¬های دیر از شیرگیری از مادرشان، ادامه یافت. 60 روز پس از زایش، معرفی قوچ به گله انجام شد و قوچ¬ها به مدت 3 ماه با میش¬ها همراه بودند. از هر گروه، میش¬هایی که آبستن شدند در ادامه آزمایش حضور یافتند. دوباره، قوچ¬ها در فصل جفت¬گیری به گله معرفی شده و به مدت 6 ماه همراه با میش¬ها بودند. درصد میش¬های فحل، فاصله زایش تا اولین فحلی و تا آبستنی، فاصله زایش، درصد آبستنی و تعداد بره متولد شده به ازای هر رأس میش در معرض آمیزش، رکوردگیری شد. وزن¬کشی بره¬ها در تولد و در 2، 3، 4، 5 و 6 ماهگی، انجام شد. توزین میش¬ها در زمان جفت¬گیری، بلافاصله بعد از زایش و 2، 3، 4 و 5 ماه پس از زایش، صورت گرفت. وزن بدن و نمره وضعیت بدنی میش¬ها در زمان جفت¬گیری، زایش و 2، 3، 4 و 5 ماه پس از اولین زایش، در هر سه تیمار مشابه بود. رشد میش¬های تیمار ET1 و ET2، در اولین ماه پس از شیرگیری نسبت به ماه¬های دیگر، بیش¬تر بود (05/0>p). درصد فحلی و آبستنی پس از اولین زایش، به طور معنی¬داری (05/0>p) در میش¬های تیمار ET1 (به ترتیب، 8/52 و 2/38 درصد) بیش¬تر از میش¬های تیمار ET2 (به ترتیب، 2/36 و 4/26 درصد) و ET3 (به ترتیب، 37 و 7/25 درصد) بود. بازگشت به فحلی و آبستنی پس از اولین زایش، در میش¬های تیمار ET1 (به ترتیب، 2/81 و 5/99 روز) زودتر از میش¬های تیمار ET2 (به ترتیب، 1/90 و 1/110 روز) و ET3 (به ترتیب، 1/92 و 4/114 روز) اتفاق افتاد (01/0>p). متوسط فاصله بین سه زایش در میش¬های تیمار ET1 (4/229 روز) کم¬تر از میش¬های تیمار ET2 (4/238 روز) و تیمار ET3 (7/241 روز) بود (01/0>p). در زایش دوم، تعداد بره متولد شده به ازای هر رأس میش در معرض آمیزش، در تیمار ET1 (41/0 بره) بیش¬تر از تیمارهای ET2 (29/0 بره) و ET3 (28/0 بره) بود (05/0>p). در سن مشابه، وزن بره¬های نر پرواری در هر تیمار از وزن بره¬های نر غیر پرواری در همان تیمار و تیمارهای دیگر، بیش¬تر بود (05/0>p) و وزن بره-های غیر پرواری در تمامی تیمارها، مشابه بود. همچنین، در سن مشابه، بره¬های نر پرواری در تیمار LT1، نسبت به بره¬های نر پرواری در تیمارهای LT2 و LT3 بیش¬تر بود (05/0>p). افزایش وزن روزانه (ADG) از سن 2 تا 6 ماهگی، در بره¬های نر پرواری تیمار LT1 (242 گرم در روز) بیش¬تر از بره¬های نر پرواری تیمار LT3 (212 گرم در روز) بود (01/0>p) ولی بین بره¬های نر پرواری تیمارهای LT1 و LT2 (226 گرم در روز) و بین بره¬های نر پرواری تیمارهای LT2 و LT3، تفاوت معنی¬داری وجود نداشت. می¬توان نتیجه گرفت که، برای وارد شدن به برنامه زایش¬های تسریع یافته، بره¬های گوسفند لری بختیاری را می¬توان در سن 60 روزگی از شیر گرفت. از شیر گرفتن بره¬های نر در سن 2 ماهگی و پروار کردن آن¬ها تا سن 6 ماهگی، بر رشد و وزن نهایی آن¬ها، اثر مثبت دارد.

خلاصه نتایج حاصله

وزن بدن و نمره وضعیت بدنی میش¬ها در زمان جفت¬گیری، زایش و 2، 3، 4 و 5 ماه پس از اولین زایش، در هر سه تیمار مشابه بود. رشد میش¬های تیمار ET1 و ET2، در اولین ماه پس از شیرگیری نسبت به ماه-های دیگر، بیش¬تر بود (05/0>p). درصد فحلی و آبستنی پس از اولین زایش، به طور معنی¬داری (05/0>p) در میش¬های تیمار ET1 (به ترتیب، 8/52 و 2/38 درصد) بیش¬تر از میش¬های تیمار ET2 (به ترتیب، 2/36 و 4/26 درصد) و ET3 (به ترتیب، 37 و 7/25 درصد) بود. بازگشت به فحلی و آبستنی پس از اولین زایش، در میش¬های تیمار ET1 (به ترتیب، 2/81 و 5/99 روز) زودتر از میش¬های تیمار ET2 (به ترتیب، 1/90 و 1/110 روز) و ET3 (به ترتیب، 1/92 و 4/114 روز) اتفاق افتاد (01/0>p). متوسط فاصله بین سه زایش در میش¬های تیمار ET1 (4/229 روز) کم¬تر از میش¬های تیمار ET2 (4/238 روز) و تیمار ET3 (7/241 روز) بود (01/0>p). در زایش دوم، تعداد بره متولد شده به ازای هر رأس میش در معرض آمیزش، در تیمار ET1 (41/0 بره) بیش¬تر از تیمارهای ET2 (29/0 بره) و ET3 (28/0 بره) بود (05/0>p). در سن مشابه، وزن بره¬های نر پرواری در هر تیمار از وزن بره¬های نر غیر پرواری در همان تیمار و تیمارهای دیگر، بیش¬تر بود (05/0>p) و وزن بره¬های غیر پرواری در تمامی تیمارها، مشابه بود. همچنین، در سن مشابه، بره¬های نر پرواری در تیمار LT1، نسبت به بره¬های نر پرواری در تیمارهای LT2 و LT3 بیش¬تر بود (05/0>p). افزایش وزن روزانه (ADG) از سن 2 تا 6 ماهگی، در بره¬های نر پرواری تیمار LT1 (242 گرم در روز) بیش¬تر از بره¬های نر پرواری تیمار LT3 (212 گرم در روز) بود (01/0>p) ولی بین بره¬های نر پرواری تیمارهای LT1 و LT2 (226 گرم در روز) و بین بره¬های نر پرواری تیمارهای LT2 و LT3، تفاوت معنی-داری وجود نداشت. می¬توان نتیجه گرفت که، برای وارد شدن به برنامه زایش¬های تسریع یافته، بره¬های گوسفند لری بختیاری را می¬توان در سن 60 روزگی از شیر گرفت. از شیر گرفتن بره¬های نر در سن 2 ماهگی و پروار کردن آن¬ها تا سن 6 ماهگی، بر رشد و وزن نهایی آن¬ها، اثر مثبت دارد.

فایل های پژوهش