عنوان پژوهش: بررسی تغییرات آلاینده ها در پایگاه های مطالعاتی پایش کیفیت خاک
دستگاه اجرایی کارفرما: مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی
تاریخ اجرای پژوهش: 1390/02/01
مکان اجرای پژوهش: اراضی کشاورزی استان

پژوهشگر

نام و نام خانوادگی محل اشتغال فعلی رشته و گرایش تحصیلی آخرین مدرک تحصیلی محل اخذ مدرک تحصیلی
رامین ایرانی‌پور مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری خاکشناسی، شیمی ‌و‌ حاصلخیزی خاک دکتری دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات عالی تهران

همکاران پژوهشگر

نام و نام خانوادگی محل اشتغال فعلی رشته و گرایش تحصیلی آخرین مدرک تحصیلی محل اخذ مدرک تحصیلی

چکیده پژوهش

آلودگي خاك بویژه توسط فلزات سنگین طی سالیان اخیر باعث افزايش نگراني‌هايي در مورد محيط زيست شده است. فرآينـدهاي هـوازدگي مـواد مـادري و فعاليت هاي انسان، شامل كاربرد كودهاي شيميايي، لجن فاضـلاب، سـوخت هـاي فسـيلي و از طرفـي فـرونشسـت هـاي اتمسفري، باعث شده تا غلظت فلزات سنگين در خـاك بـه طـور روز افزون افزايش يابد و در نهايت كاركرد خاك در مواردي دچار اخـتلال شود. در سال هاي اخير آلودگي فلزات سنگين در خاك به مشكل عمده اي تبديل شده كه تجمع آنها در گياه، مستقيم يا غير مستقيم بر زندگي حيوانات و انسان اثر مي گذارد. سمیت فلزات سنگین و تجمع آن‌ها در زنجیره‌های غذایی یکی از اصلی‌ترین معضلات زیست محیطی و بهداشتی جوامع مدرن است. به منظور بررسي وضعیت آلاینده های خاك، اين پروژه در 51 پايگاه مطالعاتي انتخاب شده بر اساس پروژه مكان يابي پايگاه هاي مطالعاتي پايش كيفيت خاك هاي كشاورزي در سطح استان به اجرا در آمد. در این پژوهش، پايگاه ها بر اساس سطح زير كشت محصولات زراعي، باغي و آيش، نقش هاي خاك، زمين شناسي، اطلاعات كارشناسي انتخاب گردیدند. نمونه های خاک از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتي متري براي اراضي زراعي و سه نمونه از عمق های30-0، 60-30 و 90-60 سانتي متري براي باغات تهيه گردید. پس از انجام عمليات خشك و آماده سازی، غلظت فلزات سنگین سرب، کادمیم و نیکل در نمونه های خاک برداشت شده از پایگاه های مطالعاتی اندازه گیری و نتایج تجزیه های آزمایشگاهی انجام شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

خلاصه نتایج حاصله

بررسی وضعیت پراکنش فلزات سنگین سرب، کادمیم و نیکل در اراضی کشاورزی استان نشان داد که غلظت سرب با میانگین 1/1 میلی گرم در کیلوگرم و میانه 1 میلی گرم در کیلوگرم دارای مقدار بیشینه 2 و کمینه 5/0 (دامنه 5/1) و انحراف معیار 3/0 میلی گرم در کیلوگرم بود. ضریب یکنواختی غلظت سرب در اراضی مورد مطالعه 8/23 درصد محاسبه گردید. همچنین غلظت کادمیم در اراضی استان با میانگین و میانه 10/0 میلی گرم در کیلوگرم دارای مقدار بیشینه 18/0 و کمینه 04/0 (دامنه 14/0) و انحراف معیار 04/0 میلی گرم در کیلوگرم بود. ضریب یکنواختی غلظت کادمیم در اراضی مورد مطالعه 37 درصد محاسبه گردید. بررسی نتایج نشان داد که غلظت نیکل در اراضی استان با میانگین 86/0 میلی گرم در کیلوگرم و میانه 87/0 میلی گرم در کیلوگرم دارای مقدار بیشینه 42/1 و کمینه 41/0 (دامنه 01/1) و انحراف معیار 25/0 میلی گرم در کیلوگرم بود. ضریب یکنواختی غلظت نیکل در اراضی مورد مطالعه 28 درصد محاسبه گردید. به منظور تعیین وضعیت آلودگی خاک عرصه های کشاورزی استان، مقایسه مقادیر حداکثر، حداقل و میانگین غلظت این عناصر با غلظت های بین اللملی استاندارد تعیین شده نشان داد که در کلیه موارد غلظت های عناصر مورد اشاره کمتر از حدود مجاز تعیین شده بود و به عبارت دیگر بر اساس نتایج این پژوهش و در مقیاس بررسی انجام شده آلودگی خاک با فلزات سنگین مورد نظر در اراضی مطرح نمی باشد. از دلائل پایین بودن مقادیر فلزات سنگین سرب، کادمیم و نیکل در اراضی کشاورزی استان، می توان به بالا بودن مقادیر عددی پارامترهای اندازه گیری شده نظیر ظرفیت تبادل کاتیونی خاک های استان (با میانگین 8/22 سانتی مول بر کیلوگرم)، آهک کل خاک (با میانگین 1/20 درصد)، رس خاک (با میانگین 24 درصد) و پ هاش قلیایی خاک (با مقدار عددی 7/7 )اشاره نمود.


فایل های پژوهش
فایل

Back to Top