پژوهشگر

همکاران پژوهشگر

چکیده پژوهش

یکی از مهمترین عوامل مرتبط با تولید محصول، وضعیت عناصر غذائی قابل جذب خاک است که در حفظ حاصلخیزی خاک و پیشگیری از تخریب خاک موثرند. با توجه به امکانات کشور تغییر نظام های توصیه کودی از روش عمومی به روش تخصصی بر اساس آزمون خاک، نیاز به ایجاد بستری مناسب برای تحقق این امر دارد. این پژوهش با هدف تعیین وضعیت حاصلخیزی خاک و پراکندگی عناصر غذائی در مزارع گندم زمستانه دشت شهرکرد با استفاده از تکنیک های RS-GIS، اجرا و نتايج حاصل از اجرای پژوهش در قالب جداول آمار توصیفی، نمودارها و تصاویر ارائه گرديد. نتایج این تحقیق نشان داد که 85 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر نیتروژن کل کمتر از 12/0 درصد (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، 68 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر فسفر قابل جذب کمتر از 10 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، یک درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر پتاسیم قابل جذب کمتر از 100 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، 79 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر کربن آلی کمتر از 1 درصد (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، 45 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر آهن قابل جذب کمتر از 5 میلی گرم بر کیلوگرم در خاک (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، 12 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر روی قابل جذب کمتر از 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، دو درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر مس قابل جذب کمتر از 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم (مقادیر خیلی کم و کم از نظر تقسیم بندی کیفی) بودند. نتایج همین بررسی نشان داد 100 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر منگنز قابل جذب بیشتر از 4 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (مقادیر متوسط و زیاد) بودند. بررسی فراوانی کمبود عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در مزارع گندم مورد مطالعه نشان می دهد که از نظر رتبه بندی، عناصر نیتروژن(85%)، فسفر(68%)، آهن (45%)، روی(12%) الویت های اول تا چهارم، مس(2%) و پتاسیم(1%) بیشترین فراوانی کمبود در مزارع گندم را بر اساس نتایج آزمون خاک این مناطق را به خود اختصاص داده اند و چنین به نظر می‌رسد که تولید محصول گندم در گستره نسبتاً وسیعی از اراضی کشاورزی دشت شهرکرد با کمبود این عناصر مواجه می باشد. نقشه های پهنه بندی عناصر ماکرو و میکرو برای مزارع گندم دشت شهرکرد و همچنین نقشه های پهنه بندی غلظت عناصر در برگ پرچم محصول گندم در مزارع دشت شهرکرد تهیه گردید. با استفاده استفاده از نقشه‌های پهنه بندی می توان پراکندگی عناصر غذایی در خاک و وضعیت تغذیه گیاه را در مزارع مورد ارزیابی قرار داد.

خلاصه نتایج حاصله

نتایج این تحقیق نشان داد که 85 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر نیتروژن کل کمتر از 12/0 درصد (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، 79 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر کربن آلی کمتر از 1 درصد (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، 68 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر فسفر قابل جذب کمتر از 10 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، 45 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر آهن قابل جذب کمتر از 5 میلی گرم بر کیلوگرم در خاک (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، 12 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر روی قابل جذب کمتر از 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)، دو درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر مس قابل جذب کمتر از 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم (مقادیر خیلی کم و کم از نظر تقسیم بندی کیفی) و یک درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر پتاسیم قابل جذب کمتر از 100 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (مقادیر کم و خیلی کم از نظر تقسیم بندی کیفی)بودند. نتایج همین بررسی نشان داد 100 درصد مزارع مورد مطالعه دارای مقادیر منگنز قابل جذب بیشتر از 4 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (مقادیر متوسط و زیاد) بودند. بررسی فراوانی کمبود عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در مزارع گندم مورد مطالعه نشان داد که از نظر رتبه بندی، عناصر نیتروژن(85%)، فسفر(68%)، آهن (45%)، روی(12%) الویت های اول تا چهارم، مس(2%) و پتاسیم(1%) بیشترین فراوانی کمبود در مزارع گندم را بر اساس نتایج آزمون خاک این مناطق را به خود اختصاص داده اند و چنین به نظر می رسد که تولید محصول گندم در گستره نسبتاً وسیعی از اراضی کشاورزی دشت شهرکرد با کمبود این عناصر مواجه می باشد. کم بودن میزان مواد آلی در بخش عمده ای از خاک های مزارع گندم دشت شهرکرد( 79 درصد مزارع)، میزان ترکیبات آهکی در مقادیر بیش از 10 درصد در توده خاک تمامی مزارع گندم دشت شهرکرد ( 100 درصد مزارع) و همچنین وجود ترکیبات رس در مقادیر بیش از 30 درصد در توده خاک تمامی مزارع گندم دشت شهرکرد ( 100 درصد مزارع) می توانند از دلائل مهم تاثیر گذار بر کاهش فراوانی عناصر نیتروژن و فسفر و کاهش قابلیت جذب عناصر غذایی کم مصرف نظیر آهن و روی محسوب گردند.

فایل های پژوهش